هتك حرمت و مجازات آن
بر اساس لغتنامه دهخدا واژه «هتك» به معني شكستن و دريدن است. پس عبارت «هتك حرمت» را ميتوان شكستن حرمت، بياحترامي، بيآبرويي و رسوايي معنا كرد. تعريف ديگري از هتك حرمت و حيثيت شامل هرگونه عملي است كه در قالب رفتار يا گفتار بر اثر قضاوت يك فرد، آبرو، شخصيت يا اعتبار شخص حقيقي يا حقوقي زير سوال برود. بر اساس قوانين كيفري هتك حرمت و حيثيت به معناي استفاده از كلمات صريح يا انجام حركات و رفتارهايي است كه موقعيت و شخصيت فرد مقابل را تحقير كند. همچنين افترا به عنوان يكي از مصاديق هتك حرمت محسوب ميشود و به معناي تهمت زدن و ربط دادن دروغ به فرد ديگري است. هتك حرمت جزو جرايم مطلق محسوب ميشود. بنابراين همه مصاديقي كه هتك حرمت را شامل ميشوند از جمله توهين، فحاشي (اگر باعث حد قذف نشود) و ضرب و شتم (اگر سبب قصاص نشود) ميشود. پس مجازات توهين و فحاشي كه سبب حد قذف نشود، شامل ۷۴ ضربه شلاق يا حداقل ۵۰ هزار ريال تا حداكثر يك ميليون ريال جزاي نقدي است.
منظور از قذف چيست؟
بر اساس ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامي منظور از جرم قذف نسبت دادن زنا يا لواط به شخص ديگري است حتي اگر آن فرد فوت شده باشد. در حقيقت قذف را ميتوان نوعي افترا دانست كه به واسطه آن لواط يا زنا به شخصي تهمت زده ميشود. پس برچسب زدن واژه «زنا» يا «لواط» به ديگري سبب تحقق جرم قذف و نسبت دادن ديگر جرايم موجب تحقق جرم افترا ميشود. همچنين مجازات جرم قذف معادل ۸۰ ضربه شلاق است.
مجازات هتك حرمت در فضاي مجازي
اگرچه فناوريهاي رايانهاي موجب پيشرفتهاي باورنكردني در دنياي ديجيتال امروز شده، اما به همان ميزان نيز خطرناك و آسيبرسان بوده است. به بيان ديگر افرادي كه نحوه استفاده درست از اين فناوري را بلد نباشند به راحتي ميتوانند بازيچه دست افراد سودجو قرار بگيرند و آرامش زندگي خود را از دست دهند. اينگونه جرايم در گروه جرايم رايانهاي قرار دارند كه كه رايجترين آنها با نام «هتك حرمت و انتشار اكاذيب در اينترنت» شناخته ميشود.
جرم هتك حيثيت و نشر اكاذيب رايانهاي
مصاديق مختلفي براي هتك حيثيت و نشر اكاذيب رايانهاي وجود دارد كه هر يك از اين مصاديق شامل مجازات مخصوص خود ميشود. اگر فردي از طريق سيستمهاي هوشمند يا رايانهاي و مخابراتي، در ويديو، صوت يا عكسي تغيير ايجاد يا تحريف كند كه سبب هتك حرمت شود؛ مجازاتي برابر با ۹۱ روز تا دو سال زندان، پنج ميليون ريال پرداخت نقدي يا هر دو مورد را شامل ميشود؛ اگر فرد خاطي به تحريف عكس، فيلم و صدا آگاه باشد و همچنان آن را منتشر كند؛ طبق قانون مجازات خواهد شد. در صورتي كه فردي به وسيله كامپيوتر يا سيستمهاي مخابراتي صدا، فيلم يا ويديو خانوادگي و شخصي را بدون رضايت شخص مقابل پخش كند و در دسترس ديگران قرار دهد و باعث هتك حرمت و حيثيت او شود؛ به ۹۱ روز تا دو سال زندان، پرداخت پنج تا چهل ميليون ريال وجه نقد يا هر دو مجازات محكوم ميشود. هر كس با استفاده از رايانه و سيستم مخابراتي به نيت آسيب رساندن به ديگران، تشويش و به هم ريختن اذهان عمومي يا مقامات دولتي اخبار دروغ و كذب را منتشر كند يا به عنوان نقل قول دروغ به شخص حقيقي، حقوقي يا مقامهاي رسمي نسبت دهد؛ به مجازات زير محكوم ميشود؛ اعاده حيثيت همراه با حبس حداقل ۹۱ روز و حداكثر دو سال، جريمه نقدي از پنج تا چهل ميليون ريال يا هر دو مجازات.