جدال با ناوگان ارواح در بالتيك

ناوچه موشكي مركوري، يكي از پيشرفته‌ترين دارايي‌هاي دريايي روسيه در 26 نوامبر سال جاري در حال اسكورت يك نفت‌كش در درياي بالتيك بود كه ناو جنگي آلمان به آن نزديك شد. ناو فريگت F223 آلمان تا نزديكي جزيره دانماركي بورن ‌هلم دو كشتي روسي را تعقيب كرده بود، سپس بالگرد Sea Lynx را كه به تجهيزات نظارتي پيشرفته مجهز بود، براي بررسي دقيق‌‌تر به منطقه ارسال كرد. اين اقدامات پس از وقوع مجموعه‌اي از حوادث در اين منطقه صورت گرفت كه باعث شد نيروهاي امنيتي نگران شوند. ناوچه روسي در پاسخ به اين اقدام، براي هشدار به بالگرد، بدان شليك كرد كه باعث شد خلبان مجبور به بازگشت شود. مقامات آلماني اعلام كردند كه فردي در اين تيراندازي آسيب نديده و همچنين بالگردي كه براي شكار و نابودسازي زيردريايي‌ها طراحي شده نيز دچار آسيب نشده است. اين حادثه كه مدت‌ها پيش رخ داده و جزييات آن پيش‌تر گزارش نشده، بخشي از درگيري‌هاي فزاينده ميان روسيه و سازمان پيمان ناتو در اروپا بود. اين درحالي است كه منطقه بالتيك به عنوان نقطه حساس اين رويارويي شناخته مي‌شود. مقامات غربي مدعي‌اند از زمان حمله روسيه به اوكراين، ناوهاي جنگي روسي دايما هشدارهايي به كشتي‌هاي ناتو داده‌اند، همچنين سيستم‌‌هاي پيشرفته روسي، ترافيك هوايي را مختل كرده و جنگنده‌هاي اين كشور مانورهاي خطرناكي را نيز انجام داده‌اند، از جمله تخليه سوخت روي هواپيماهاي جاسوسي متحدان در آسمان بالتيك. به ادعاي وال استريت ژورنال فراتر از سيگنال‌‌هاي نظامي، روسيه كمپين خرابكاري و پنهان‌كاري‌‌هاي خشونت‌‌آميز را نيز تشديد كرده است، چراكه به ادعاي اين نشريه زيرساخت‌هاي حياتي مانند كابل‌هاي داده و خطوط لوله توسط كشتي‌‌هاي تجاري مورد حمله قرار گرفته‌اند كه مقامات امنيتي غربي مدعي‌اند توسط اطلاعات روسيه استفاده شده‌اند. طبق گزارشات ادعايي مقامات اطلاعاتي غربي، اپراتورهاي مخفي روسي از ليتواني كه يك كشور حوزه بالتيك است به عنوان سكويي براي انجام عمليات استفاده مي‌شود كه شامل ارسال دستگاه‌هاي آتش‌‌زا از طريق هواپيماهاي تجاري با استفاده از خدماتي مانند غول لجستيكي DHL بود. وال استريت ژورنال با انتشار گزارشي مدعي شد كه تهديد ناشي از اين‌گونه حملات هيبريدي كه تحت آن كشورها در آستانه درگيري نظامي قرار مي‌گيرند زيرساخت‌هاي حياتي را در شرايط خطرناكي قرار مي‌دهد، چراكه يكي از كشورهاي تحت‌تاثير اين حملات ممكن است به ‌طور بالقوه به فكر فعال كردن بند دفاع جمعي ناتو بيفتد، همان‌طور كه برونو كاهل، رييس سرويس اطلاعات خارجي آلمان، ماه گذشته در يك هشدار عمومي نادر بدان اشاره داشت. 
ينس استولتنبرگ، دبيركل پيشين ناتو در اين رابطه مدعي شد كه در طول دوره مسووليتش كه در ماه اكتبر به پايان رسيد، روسيه دامنه اهداف خود را گسترش داده است، ازجمله خرابكاري‌هاي ويرانگر، حملات سايبري و دخالت در انتخابات كشورهاي اتحاديه اروپا كه عضو اين ائتلاف امنيتي هستند. استولتنبرگ اين را هم گفت كه اين يك تهديد واقعي و بخشي از كمپين روسيه براي انجام اقدامات خصمانه عليه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا و ناتو در اروپا است. او در ادامه افزود: هدف از اين اقدامات روسيه ايجاد سردرگمي، تضعيف حمايت سياسي از اوكراين و همچنين دخالت در فرآيندهاي سياسي در كشورهاي عضو ناتو است.
به ادعاي ديگر نشريات خارجي حمله روسيه به اوكراين بود كه باعث شد سوئد و فنلاند به ناتو بپيوندند و اكنون هشت كشور از نه كشوري كه درياي بالتيك را احاطه كرده‌‌اند، عضو اين ائتلاف هستند كه اين موضوع باعث شده رهبران ائتلاف اظهار كنند كه درياي بالتيك به درياي ناتو تبديل شده است. با اين حال اما روسيه از آن زمان به‌ طور قابل‌توجهي حضور نظامي خود در منطقه را افزايش داده و موضع تهاجمي خود را نسبت به همسايگان تشديد كرده است، به‌طوري‌كه اين تحركات مشابه از دوران جنگ سرد تاكنون مشاهده نشده است. اين درحالي است كه روسيه به ‌شدت به بنادر بالتيك خود براي سرويس‌‌دهي به ناوگانش وابسته است، زيرا تركيه عبور هر گونه كشتي جنگي از تنگه بسفر را كه درياي مديترانه را به درياي سياه متصل مي‌كند و خانه پايگاه‌هاي اصلي دريايي كرملين است، ممنوع كرده است. علاوه بر اين آخرين پايگاه دريايي باقي ‌مانده روسيه در آب‌هاي آزاد نيز كه در مناطقي از سوريه قرار دارد يخ ‌زده و ممكن است مسكو پس از سقوط بشار اسد توسط شورشيان از آنجا نيز بيرون رانده شود. به ادعاي وال استريت ژورنال علاوه بر اين، آنچه كه به ناوگان تانكرهاي «سايه» روسيه معروف است، از درياي بالتيك براي حمل بارهايي مانند نفت، سلاح و ديگر مواد، نقض‌كننده تحريم‌هاي غربي استفاده مي‌كند. طبق گزارش مقامات نظامي و امنيتي غرب ژنرال اسكوبلف، تانكري كه ماه گذشته همراه با ناوچه روسي حركت كرده بود، نفت را از بالتيك به تاسيسات دريايي روسيه در سوريه حمل كرده است. در درياي بالتيك اما خطرات ديگري نيز وجود دارد. ناو فريگت F223 آلمان كه در حادثه‌اي با ناوچه روسي مركوري نقش داشت، براي گشت‌‌زني در منطقه اعزام شد. اين ماموريت با همكاري ساير كشتي‌هاي جنگي آلمان، دانمارك و سوئد انجام مي‌شود. اين اقدامات پس از آن صورت گرفت كه در تاريخ ۱۹ نوامبر يك كشتي باري چيني به نام يي‌پينگ3 به ظن قطع عمدي دو كابل ارتباطي توقيف شد. از اين كابل‌ها يكي فنلاند را به ليتواني و ديگري آلمان را به سوئد متصل مي‌كردند. اين كشتي به مدت چندين ساعت لنگرش را به آب انداخت و باعث قطع كابل‌ها شد. از آن زمان، كشتي در تنگه كاتگات بين دانمارك و سوئد لنگر انداخته و توسط كشتي‌‌هاي پليس و ناوهاي ناتو محاصره شده است. به ادعاي گروهي از ناظران اين احتمال بالا وجود دارد كه كاپيتان چيني كشتي تحت تاثير اطلاعات روسي قرار گرفته تا كابل‌ها را با لنگر كشتي قطع كند، چراكه طبق گفته مقامات چيني و اروپايي پكن نيز با اين تحقيقات همكاري مي‌كند و دستور داده است كه كشتي لنگر بيندازد. اما چين هنوز اجازه نداده كه محققان وارد كشتي شوند و از خدمه آن بازجويي كنند. در تاريخ ۲۱ نوامبر، ناوچه مركوري كه عمدتا در درياي مديترانه فعاليت مي‌كند و اغلب كشتي‌هاي باري روسي كه تحريم‌ها را دور مي‌زند، اسكورت مي‌كند، وارد تنگه كاتگات شد و به انجام نظارت الكترونيكي بر كشتي يي پينگ3 و منطقه اطراف آن پرداخت، در حالي كه ژنرال اسكوبلف را به سمت درياي بالتيك همراهي مي‌كرد. به گفته مقامات، ناوچه روسي اطلاعات رمزگذاري ‌شده‌اي را به ستاد مركزي روسيه در كالينينگراد، منطقه انحصاري روسيه در بالتيك، ارسال كرد.  در ادامه گزارش وال استريت ژورنال آمده است كه ناتو نيز تاكنون در پاسخ به اين حملات با مشكلاتي روبه‌رو شده است و در برخي موارد مقامات تصميم گرفته‌اند اين حملات را به روسيه نسبت ندهند تا از ايجاد وحشت در ميان جمعيت‌‌هاي خود جلوگيري كنند. نيكو لانگه، رييس پيشين ستاد وزارت دفاع آلمان، گفت: ما نمي‌توانيم از تمام زيرساخت‌هاي حياتي، كابل‌ها، خطوط لوله، تاسيسات انرژي، مراكز داده در برابر حملات هيبريدي دفاع كنيم. فقط حالا مي‌فهميم كه چقدر آسيب‌پذير هستيم.
اين درحالي است كه كريستوفر چيويس، افسر پيشين اطلاعات ملي ايالات‌متحده براي اروپا كه در دولت‌هاي ترامپ و بايدن خدمت كرده گفت: «ناديده گرفتن حملات باعث تشويق بيشتر به تهاجم مي‌شود، اما نسبت دادن آنها نيز دشوار است، زيرا كشورهاي ناتو تحت فشار قرار مي‌گيرند كه بدون داشتن گزينه‌هاي مناسب، واكنش نشان ندهند.» او در ادامه اين را هم گفت كه دشمنان ما جنگ هيبريدي را دقيقا به اين دليل دوست دارند كه پاسخ دادن به آن به ‌طور مستقيم و متناسب بسيار دشوار است. چيويس، كه اكنون عضو ارشد انديشكده كارنگي براي صلح بين‌المللي است، گفت: براي دموكراسي‌هاي غربي، آستانه پاسخ دادن به ‌طور مشابه با اقدام مخفيانه داخل روسيه، بسيار بالا است. دولت‌ها بايد به جاي آن، بر افزايش تاب‌‌آوري، كاهش آسيب و تقويت قابليت‌‌هاي خود براي بازدارندگي مسكو تمركز كنند. به گزارش وال استريت ژورنال برخي از دولت‌ها اما در حال حاضر در حال انجام اين قبيل اقدامات هستند. فنلاند نيز براي آماده‌سازي شركت‌‌هاي زيرساختي حياتي، از جمله با ساخت كابل‌هاي پشتيبان و برنامه‌هاي اضطراري ديگر، اقدام كرده است. آلمان همچنين براي برخي از شركت‌ها، از جمله در صنعت حمل ‌ونقل، جلسات توجيهي دقيق برگزار كرده است. در جمهوري چك نيز جايي كه پيمانكاران دفاعي و ساير شركت‌ها به‌طور مكرر هدف حملات خرابكارانه قرار گرفته‌اند، از جمله آتش‌سوزي عمدي، دولت در حال همكاري با بخش خصوصي براي تقويت تاب ‌آوري و آمادگي است.  توماس كوپچني، نماينده دولت جمهوري چك براي بازسازي اوكراين گفت: ما شركت‌‌ها را در سطح هيات‌ مديره آموزش مي‌دهيم. هر كسي از مديرعامل شروع كند بايد بداند كه اين كار مشكلي است كه چگونه براي آن آماده شود و چگونه زماني كه اتفاق افتاد واكنش نشان دهد.
نيكو لانگه، مقام پيشين وزارت دفاع آلمان، گفت: انطباق با تهديد به اين معناست كه كسب ‌و كارها و تاسيسات غيرنظامي نياز به امنيت داخلي شامل فناوري نظارتي، نگهبانان امنيتي و پهپادها خواهند داشت كه اين امر نيز به سرمايه‌گذاري گران‌‌قيمت نياز دارد. تنها يك تغيير در قوانين كه شركت‌‌ها را مجبور به انجام اين اقدامات كند، مي‌تواند اين امر را تضمين كند. اين در‌حالي است كه برخي از افراد با تجربه از دوران جنگ سرد بر اين باورند كه روسيه در واقع به موقعيتي بازگشته كه پيش از سقوط ديوار برلين معمول بود. جيمز دراكسفورد، افسر پيشين اطلاعات نيروي دريايي بريتانيا كه اكنون يك شركت مشاوره اطلاعات دريايي راه‌اندازي كرده است و ناو مركوري را زماني كه وارد تنگه كاتگات شد شناسايي كرد، گفت: «اين يك اقدام معمولي است، اما غرب درگير جنگ تركيبي شده است.»  چيويس، مقام پيشين اطلاعات ايالات‌متحده، اما موافق است كه دسيسه‌هاي مسكو تاكنون تاثير عمده‌اي نداشته است، اما هشدار داد كه روسيه با تشديد اقداماتي مانند طرح‌هايي كه شامل حمل بمب‌‌هاي آتش‌‌زا در هواپيماهاي تجاري مي‌شود، با آتش‌بازي مي‌كند. او گفت: اين حادثه واقعا نگران‌كننده است و روسيه را در كنار ايران از نظر روش‌هاي دور زدن تحريم قرار مي‌دهد، حتي اگر روسيه به‌طور سنتي هرگز نمي‌خواست دست به چنين اقدامي بزند.