در آستانه برگزاري چهل‌‌و‌سومين جشنواره فيلم فجر هستيم، رويدادي كه سينما و همه مختصات آن را در كانون توجه قرار مي‌دهد و درباره آن بحث و تبادل نظر زيادي مي‌شود. در فرصت فراهم شده در اين رويداد علاوه بر اينكه فيلم‌ها مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد، عواملي كه باعث قدرت بخشيدن و تعالي فيلم‌ها شده هم زير ذره‌بين مي‌رود. در همين راستا توانايي‌هاي بازيگران زيادي كشف و از طرفي هنر بعضي از آنها دوباره به رخ كشيده مي‌شود، اين رويداد فضايي را فراهم مي‌كند تا هم اهالي سينما و هم ديگر هنرمندان و هم اصحاب رسانه و منتقدان طي يك گردهمايي به ارزيابي سينماي ايران بپردازند و آن را به چالش بكشند و نقاط قوت و ضعف آن را دريابند. حالا در اين گزارش مروري داريم به بازيگراني كه در جشنواره فيلم فجر براي اولين‌بار ديده شده‌اند و همچنين بازيگراني كه طي اين سال‌ها در اين رويداد سينمايي، مسير حرفهاي بازيگري‌شان موجب شكوفايي و رشد آنان شد.
1- پرويز پرستويي با «ديار عاشقان»
دومين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1362
اولين فيلم سينمايي كه پرويز پرستويي در آن نقش‌آفريني كرد، فيلم «ديار عاشقان» به كارگرداني حسن كاربخش بود. فيلم «ديار عاشقان» در دومين جشنواره فيلم فجر در بخش مسابقه اصلي شركت كرد. پرستويي كه در آن زمان 28 ساله بود؛ توانست در اولين حضور سينمايي خود به عنوان بازيگر، سيمرغ بلورين بهترين بازيگر مكمل مرد را دريافت كند. پرويز پرستويي با اين فيلم و جايزه‌اي كه موفق به كسب آن شد؛ در اولين قدم خود در مسير بازيگري به جايگاه ويژه‌اي رسيد و تبديل به يكي از مهم‌ترين و محبوب‌ترين بازيگران سينماي ايران شد و هم‌اكنون نيز به عنوان بازيگر در جايگاه ويژه‌اي قرار دارد.
2- داريوش ارجمند
پنجمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1365
داريوش ارجمند در 42 سالگي، با فيلم ماندگار تاريخ سينماي ايران «ناخدا خورشيد» به كارگرداني ناصر تقوايي كه فيلمي اقتباسي از كتاب «پيرمرد و دريا» اثر ارنست همينگوي بود؛ توانست سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول را دريافت كند. اين اولين حضور داريوش ارجمند به عنوان بازيگر در جشنواره فيلم فجر بود. داريوش ارجمند پس از دريافت اين جايزه و ديده شدنش در جشنواره فيلم فجر به يكي از مهم‌ترين بازيگران سينما و تلويزيون تبديل و نقش‌هاي ماندگاري به او سپرده شد.
3- سعيد پورصميمي
پنجمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1365
ششمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1366
سعيد پورصميمي كه پيش از انقلاب بازيگر تئاتر بود، با فيلم «ناخدا خورشيد» بازيگري در سينما را تجربه كرد و در اولين حضور خود در جشنواره فيلم فجر موفق به كسب سيمرغ بلورين بهترين بازيگر مكمل مرد شد. پورصميمي در 43 سالگي و پس از ديده شدن در اين فيلم، مسير تازه‌اي را در بازيگري‌اش شروع كرد. پورصميمي در ششمين جشنواره فيلم فجر نيز با فيلم «تحفه‌ها» اين موفقيت را تكرار و دومين سيمرغ بلورين نقش مكمل بازيگر مرد را دريافت كرد.
4- فاطمه معتمدآريا
ششمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1366
هفتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1367
فاطمه (سيمين) معتمدآريا در 26 سالگي براي فيلم «ريحانه» به كارگرداني عليرضا رييسيان در ششمين جشنواره فيلم فجر نامزد دريافت بهترين بازيگر نقش اول زن شد. فاطمه معتمد آريا كه توانايي‌اش در بازيگري در جشنواره فيلم فجر نشان داده شد؛ به سرعت به يكي از بهترين بازيگران زن سينماي ايران تبديل شد و موفقيت‌هاي خود را در بازيگري تكرار كرد. معتمدآريا در هفتمين جشنواره فيلم فجر با فيلم سينمايي «برهوت» به كارگرداني محمدعلي طالبي، موفق به كسب سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش مكمل زن شد كه نخستين سيمرغش در جشنواره فيلم فجر محسوب مي‌شود.
5- خسرو شكيبايي
هشتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1368
خسرو شكيبايي 45 ساله با فيلم سينمايي «هامون» اثر جاودانه داريوش مهرجويي و پس از چند سال فعاليت در بازيگري، با اين فيلم توانست توانايي‌هاي ديگري از خود به رخ بكشد و با دريافت سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول مرد براي «هامون»، مسير جديدي برايش در بازيگري پديد آمد.
6- بيتا فرهي
هشتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1368
بيتا فرهي در 31 سالگي اولين نقش‌آفريني خود را با فيلم «هامون» تجربه كرد. فيلم «هامون» كه نخستين تجربه بازيگري بيتا فرهي بود، توانست ديپلم افتخار بهترين بازيگر نقش اول زن را دريافت كند. بيتا فرهي با ديده شدنش در جشنواره فيلم فجر به عنوان چهره‌اي جديد در بازيگري به سينماي ايران معرفي شد.
7- رضا كيانيان
سيزدهمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1373
رضا كيانيان پس از سال‌ها فعاليت در حوزه‌هاي مختلف سينما، در 43 سالگي با فيلم سينمايي «كيميا» در سيزدهمين جشنواره فيلم فجر توانايي‌هاي بازيگري خود را به رخ كشيد. كيانيان براي فيلم «كيميا» به كارگرداني احمدرضا درويش، نامزد دريافت سيمرغ بهترين بازيگر مكمل مرد شد. مسير جدي و حرفهاي كيانيان در بازيگري پس از ديده شدنش در جشنواره فيلم فجر رقم خورد.
8- امين حيايي
پانزدهمين جشنواره فيلم فجر، بهمن و اسفند 1375
امين حيايي در 26 سالگي براي فيلم «براده‌هاي خورشيد» نامزد سيمرغ بلورين بهترين بازيگر مكمل مرد شد. او در اين جشنواره فيلم فجر مورد تحسين قرار گرفت و نقطه عطفي در بازيگري برايش اتفاق افتاد.
9- حميد فرخ‌نژاد
هجدهمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1378
حميد فرخ‌نژاد با جشنواره فيلم فجر بود كه به سينماي ايران معرفي شد و بعدها توانست موفقيت‌هاي خود را در بازيگري رقم بزند. فرخ‌نژاد 30 ساله براي فيلم «عروس آتش» به كارگرداني خسرو سينايي، سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش مكمل مرد را دريافت و مسير حرفه‌اي‌اش تغيير كرد.
10- ترانه عليدوستي
بيستمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1380
رسول صدرعاملي با فيلم «من ترانه 15 سال دارم» بازيگر تازه نفسي به سينماي ايران معرفي كرد. ترانه عليدوستي در 18 سالگي به عنوان جوان‌ترين بازيگر زن در طول ادوار جشنواره فيلم فجر توانست سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن را دريافت كند و به يكي از مهم‌ترين بازيگران زن سينماي ايران تبديل شد.
11- هانيه توسلي
بيستويكمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1381
هانيه توسلي در 23 سالگي براي فيلم «شب‌هاي روشن» به كارگرداني فرزاد موتمن در بيستويكمين جشنواره فيلم فجر ديده و براي اين نقش‌آفريني‌اش نامزد كسب بهترين بازيگر نقش اول زن و مسير حرفهاي بازيگري‌اش دستخوش تغيير مهمي شد.
12- كامبيز ديرباز
بيست‌و‌دومين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1382
كامبيز ديرباز در 28 سالگي با فيلم سينمايي «دوئل» به كارگرداني احمدرضا درويش كه سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش مكمل را دريافت كرد، جهان بازيگري‌اش تغيير كرد و به يك بازيگر مهم و تازه نفس سينما تبديل شد. ديرباز همچنان موفقيت‌هاي خود را تاكنون حفظ كرده است.
13- هنگامه قاضياني
بيست‌و‌ششمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1386
هنگامه قاضياني پس از بازي در چند فيلم سينمايي، در 37 سالگي با فيلم «به همين سادگي» به كارگرداني سيدرضا ميركريمي در بيست‌و‌ششمين جشنواره فيلم فجر ديده شد و توانست سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن را دريافت كند. مسير بازيگري قاضياني پس از دريافت اين جايزه تغيير چشمگيري داشت.
14- پيمان معادي
بيست‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1387
بيست‌و‌نهمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1389
اولين حضور پيمان معادي به عنوان بازيگر در بيست‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر در فيلم «درباره الي...» به كارگرداني اصغر فرهادي بود. معادي كه پيش از اين در سينما فيلمنامه‌نويسي مي‌كرد؛ در 38 سالگي پا به دنياي بازيگري هم گذاشت. معادي در «درباره الي...» جزو بازيگران مكمل بود و نامزد دريافت جايزه نشد. اصغر فرهادي براي دومين بار با پيمان معادي در فيلم «جدايي نادر از سيمين» همكاري كرد و به او نقش اصلي اين فيلم را سپرد. پيمان معادي با نقش نادر جايگاه ويژه‌اي در بازيگري به دست آورد و هم‌اكنون جزو بازيگران بين‌المللي سينماست. نكته جالب توجه درباره معادي اين است كه او براي فيلم «جدايي نادر از سيمين» نيز كانديد دريافت سيمرغ بهترين بازيگر نقش اول نشد؛ اما توانايي‌اش در جشنواره فيلم فجر به چشم آمد.
15- صابر ابر
بيست‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1387
صابر ابر با بازي در فيلم «درباره الي...» به كارگرداني اصغر فرهادي و نامزد شدنش در بخش بهترين بازيگر مكمل مرد در مسير حرفهاي بازيگري‌اش در 24 سالگي پرواز كرد. او بعد از بازي در اين فيلم توانست نقش‌هاي مهمي در سينما بازي كند. بيست‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر نقطه عطف كاري مهم و با ارزشي براي صابر ابر بود كه توانست از اين فرصت بهره ببرد.
16- نگار جواهريان
بيست‌و‌هشتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1388
نگار جواهريان از جمله بازيگران زني است كه توانست در جشنواره فيلم فجر ديده و مسير بازيگري‌اش متفاوت شود. او از نوجواني بازيگري را شروع كرد و در 27 سالگي توانست جايگاه خودش را در بازيگري تثبيت كند. نگار جواهريان در بيست‌و‌هشتمين جشنواره فيلم فجر براي فيلم «طلا و مس» به كارگرداني همايون اسعديان، موفق به دريافت سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن شد.
17- ويشكا آسايش
بيست‌و‌نهمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1389
ويشكا آسايش در 38 سالگي با فيلم «ورود آقايان ممنوع» به يكي از بازيگرهاي مهم زن در سينما تبديل شد. آسايش در بيست‌و‌نهمين جشنواره فيلم فجر سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن را دريافت كرد.
18- نازنين بياتي
سي‌و‌يكمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1391
نازنين بياتي در 23 سالگي به عنوان بازيگر تازه نفس زن به سينماي ايران توسط جشنواره فيلم فجر معرفي شد.
بياتي با فيلم «دربند» به كارگرداني پرويز شهبازي در سي‌و‌يكمين جشنواره فيلم فجر كشف تازه سينماي ايران بود كه با اين فيلم توانست نامزد دريافت سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن نيز شود.
19- شبنم مقدمي
سي‌و‌دومين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1392
شبنم مقدمي پس از سال‌ها فعاليت در سينما در 41 سالگي با فيلم «امروز» به كارگرداني سيدرضا ميركريمي سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن را دريافت كرد و پس از آن مسير تازه‌اي را در بازيگري توانست تجربه كند.
20- نويد محمد‌زاده
سي‌و‌دومين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1392
سي‌و‌چهارمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1394
او در نخستين حضور مهمش در جشنواره فيلم فجر براي فيلم «عصباني نيستم» در 27 سالگي از خود نمايش قدرتمندانه‌اي نشان داد. با اينكه «عصباني نيستم» به كارگرداني رضا درميشيان توقيف شد؛ اما بازي خيره‌كننده نويد محمد‌زاده در جشنواره فيلم فجر ديده شد و اكنون يكي از پولسازترين و مهم‌ترين بازيگران سينماي ايران است. محمد‌زاده در سي‌و‌چهارمين جشنواره فيلم فجر موفق به كسب سيمرغ بلورين بهترين بازيگر مكمل مرد براي فيلم «ابد و يك روز» به كارگرداني سعيد روستايي شد. او پس از اين جايزه و ديده شدنش در جشنواره فيلم فجر به مرور به يك بازيگر بين‌المللي كه در جشنواره‌هاي خارجي جوايز متعددي گرفت، تبديل شد.
21- سعيد آقاخاني
سي‌وسومين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1393
سعيد آقاخاني كه به عنوان بازيگر مطرح كمدي در سينما و تلويزيون فعاليت مي‌كرد؛ در 43 سالگي براي اولين‌بار نقشي جدي در فيلم «خداحافظي طولاني» به كارگرداني فرزاد موتمن و به تهيه‌كنندگي علي حضرتي روي ديگري از تواناهايي خود از بازيگري را نشان داد و او را اكنون هم به عنوان بازيگر كمدي و هم به عنوان بازيگر نقش‌هاي جدي مي‌شناسند و مسير جديد و تازه‌اي در بازيگري برايش اتفاق افتاد.
22- هادي حجازي‌فر
سي‌و‌چهارمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1394
هادي حجازي‌فر كه سال‌ها كارگردان تئاتر عروسكي بود و تجربه بازيگري كوتاهي هم طي سال‌هاي فعاليتش داشت، در 39 سالگي با فيلم-مستند «ايستاده در غبار» در نقش حاج احمد متوسليان، به كارگرداني محمدحسين مهدويان شناخته و ديده شد. بازي هادي حجازي‌فر در فيلم «ايستاده در غبار» كه در سي‌و‌چهارمين جشنواره فيلم فجر به نمايش درآمد؛ مورد تحسين قابل توجهي از سوي منتقدان و سينماگران قرار گرفت و اكنون او جزو بازيگرهاي سرشناس سينماي ايران است.
23- جواد عزتي
سي‌و‌پنجمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1395
جواد عزتي در 35 سالگي با فيلم «ماجراي نيمروز» در سي‌و‌پنجمين جشنواره فيلم فجر با بازي حيرت‌انگيز خود در نقشي جدي توجه همگان را به خود جلب كرد. او در اين دوره نامزد دريافت سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش مكمل مرد شد و نشان داد در نقش‌هاي جدي نيز حرفي براي گفتن دارد. او پيش از اين فقط در نقش‌هاي كمدي نقش‌آفريني كرده بود.
24- سارا بهرامي
سي‌و‌ششمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1396
سارا بهرامي با فيلم «داركوب» كه فيلمنامه آن را حسين تراب‌نژاد نوشته بود، توانست به عنوان بازيگر زن در 37 سالگي، جايگاه خود را تثبيت كند و براي اين فيلم سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن را دريافت كرد.
25- نويد پورفرج
سي‌و‌ششمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1396
نويد پورفرج در اولين حضور سينمايي خود در فيلم «مغزهاي كوچك زنگ زده» كشف تازه سينماي ايران بود. پورفرج در 29 سالگي براي «مغزهاي كوچك زنگ زده» به كارگرداني هومن سيدي، نامزد دريافت سيمرغ بهترين بازيگر نقش مكمل مرد نيز شد.
26- الناز شاكردوست
سي‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1397
الناز شاكردوست كه پيش از اين بيشتر در فيلم‌هاي تجاري بازي مي‌كرد؛ در سي‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر با فيلم «شبي كه ماه كامل شد» مسير بازيگري و حرفه‌اي‌اش تغيير يافت. او براي اين فيلم سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول زن را در 34 سالگي دريافت كرد.
27- هوتن شكيبا
سي‌و‌هفتمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1397
هوتن شكيبا بازيگر شناخته شده تئاتر كه با سريال «ليسانسه‌ها» در نقش كمدي شناخته شد، در 34 سالگي در سينما نيز توانايي بازيگري‌اش را به رخ كشيد و با فيلم «شبي كه ماه كامل شد» اثر نرگس آبيار، برنده سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول مرد و مسير بازيگري‌اش هموارتر از هميشه شد.
28- روح‌الله زماني
سي‌و‌هشتمين دوره جشنواره فيلم فجر، بهمن 1398
روح‌الله زماني توسط مجيد مجيدي با فيلم «خورشيد» به سينماي ايران معرفي شد. او گرچه در جشنواره فيلم فجر نامزد دريافت جايزه‌اي نشد، اما بازي قدرتمندش در 14 سالگي به چشم همگان آمد. او هم‌اكنون نيز به فعاليت بازيگري خود ادامه مي‌دهد.
29- نادر سليماني
چهلمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1400
نادر سليماني از جمله بازيگراني بود كه تنها در نقش‌هاي كمدي بازي كرده بود. او در فيلم «ضد» كه فيلمنامه آن را حسين تراب‌نژاد نوشته بود؛ با بازي خيره‌كننده‌اش توانست سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش مكمل را در 55 سالگي دريافت كند و مسير بازيگري‌اش دستخوش تغييرات مثبت و مهمي شد.
30- تورج الوند
چهلمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1400
تورج الوند در 27 سالگي كشف تازه ديگر سينماي ايران شد. او با فيلم «نگهبان شب» به كارگرداني سيدرضا ميركريمي با بازي درخور توجهش و در اولين قدم خود در بازيگري در مسير حرفهاي قدم گذاشت.
31- صدف اسپهبدي
چهلمين جشنواره فيلم فجر، بهمن 1400
صدف اسپهبدي در اولين تجربه سينمايي‌اش در فيلم «علفزار» به كارگرداني كاظم دانشي به عنوان بازيگري توانمند به سينماي ايران شناخته شد. اسپهبدي در 28 سالگي براي فيلم علفزار موفق به كسب سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش مكمل زن شد.
در اين گزارش به بررسي بازيگراني كه جشنواره فيلم فجر سبب تغيير مسير بازيگري‌شان شد و بازيگراني كه براي اولين‌بار در جشنواره فيلم فجر ديده شدند؛ پرداخته شد. بازيگران ديگري نيز هستند كه در جشنواره فيلم فجر طي ساليان مختلف برگزاري اين رويداد سينمايي شناخته‌تر شدند.