« اعتماد» در گفت‌وگو با كارشناسان بررسي كرد
رمزگشايي از پيام سوداني به تهران
محمدعلي سبحاني: تركيب نتانياهو و ترامپ خطر بزرگي براي ايران و عراق است
آريابرزن محمدي: عراق به دنبال مديريت تنش‌ها ميان تهران و واشنگتن است
نصرت‌الله تاجيك: ايران و عراق صفحه جديدي از روابط بسازند!
حديث روشني
سفر نخست‌وزير عراق به تهران همزمان با تحولات برق‌آساي سوريه بار ديگر گمانه‌زني‌ها درخصوص شرايط پيچيده منطقه را افزايش داد، بالاخص آنكه پيش از اين سفر ادعاهايي در باب پيام محرمانه واشنگتن به بغداد دال بر انحلال حشدالشعبي رسانه‌اي شد؛ ادعايي كه واكنش داخلي عراق را به همراه داشت و موجب شد تا سفر سوداني به تهران برجسته‌تر شود. اين درحالي است كه گروهي مي‌گويند شايد نخست‌وزير عراق در آستانه ورود ترامپ به كاخ سفيد حامل پيامي از امريكا براي ايران باشد؛ پيامي كه شايد بتواند گره كور رايزني‌هاي احتمالي را بگشايد. به اين بهانه روزنامه اعتماد با هدف واكاوي ابعاد مختلف سفر نخست‌وزير عراق به ايران با كارشناسان مسائل خاورميانه گفت‌وگو كرده است. محمدعلي سبحاني، سفير اسبق ايران در لبنان بر اين باور است كه بغداد نگران نوع مواجهه تهران و دمشق بعد از سقوط دولت اسد و نيز قدرت گرفتن گروه‌هايي است كه پيش از اين از آنها تحت‌عنوان تروريست ياد مي‌شده و اين موضوع مقامات عراقي را به رايزني‌هاي مهمي با تهران واداشته است، اما آريابرزن محمدي، تحليلگر مسائل خاورميانه از منظري ديگر اين سفر را بررسي كرد و به «اعتماد» گفت كه آغاز به كار دولت دوم ترامپ و نگرانيهاي اروپا احتمالا محور رايزني ايران و عراق بود. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد:
محمدعلي سبحاني:
ايران مي‌تواند با امريكا و پادشاهي‌هاي خليج‌فارس رايزني معناداري داشته باشد
محمدعلي سبحاني، سفير اسبق ايران در بيروت در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب معناي سفر نخست‌وزير عراق به تهران گفت: طي ماه‌هاي اخير تحولات مهمي رخ داده كه يكي از مهم‌ترين آنها سقوط دولت بشار اسد در سوريه و روي كار آمدن دولتي كاملا متفاوت است. البته هيات حاكمه جديد به رهبري آقاي جولاني، سيگنال‌هايي را براي ايران ارسال كرده و مدعي شده كه اگر تهران نسبت به سوريه تحت رهبري اين گروه رويكرد مناسبي داشته باشد، احتمال فراموش كردن گذشته وجود دارد. به باور سبحاني با اين حال، حجم و عمق تحولات سوريه به گونه‌اي است كه زمان خواهد برد تا روابط ايران و سوريه در يك مسير معقول و منطقي پيش برود و تنشي ميان تهران و هيات حاكمه جديد ايجاد نشود، اين گزاره براي عراق مطلوب خواهد بود. سبحاني در ادامه ادعا كرد كه عراق نگران است كه اختلافات عميقي ميان ايران و دولت جديد سوريه به وجود آمده و پس لرزه‌هايش منطقه را درگير كند، چراكه اين كشور تجربه داعش را دارد و در اين باره درگير حساسيت‌هاي جدي است. سفير اسبق ايران در لبنان در باب ادعاها مبني بر درخواست ادعايي امريكا جهت انحلال حشدالشعبي نيز گفت كه طي هفته‌هاي اخير دولت و مرجعيت عراق در روزهاي اخير ضمن مخالفت با چنين درخواستي در اين باره موضع‌گيري كردهاند و تاكيد دارند كه اين گروه بايد هم‌صدا با نيروهاي مسلح زيرنظر دولت عراق قرار بگيرد. سبحاني در ادامه متذكر شد كه اين نگاهي است كه در بازه زماني كنوني شيعيان عراق نيز به تدريج به آن نزديك مي‌شوند و همچنين نگران هستند كه در عراق نيز تحولاتي مشابه سوريه رخ دهد يا اينكه چالش‌هايي ميان بغداد و دمشق بروز كند. اين نگراني در آقاي سوداني و ديگر گروه‌هاي عراقي و ايراني به وضوح ديده مي‌شود. به نظر مي‌‌رسد كه اين مساله احتمالا يكي از محورهاي جدي رايزنيها بوده است. اين ديپلمات پيشين اين را هم گفت كه اما در مورد ساير مسائل، پيچيدگي‌هاي عجيبي در منطقه به وجود آمده است. دخالت‌هاي اسراييل در سوريه و جنايت‌‌هايي كه در غزه و لبنان انجام داده است، احتمالا محور اين رايزنيها بوده است. به باور سبحاني اين سفر در شرايطي انجام شد كه ترامپ به زودي وارد كاخ سفيد شده و اين موضوع در دنيا و مشخصا در ايران بسيار جدي است، چراكه تركيب نتانياهو و ترامپ مي‌تواند براي منطقه و حتي براي ايران بسيار خطرناك باشد. بنابراين، اينكه عراق احيانا ابتكاري براي پيشبرد رابطه ايران و امريكا داشته باشد تا از بروز درگيري‌هاي احتمالي ميان دو بازيگر جلوگيري كند، قابل تأمل است، زيرا اولين بازيگري كه در اين درگيري احتمالي متضرر خواهد شد، عراقيها هستند. بنابراين محور دوم مذاكرات احتمالا به اين موضوع مربوط مي‌شود و اگر تدبيري صورت نگيرد تركيب ترامپ و نتانياهو مي‌تواند رابطه ايران و عراق را تحت تاثير قرار دهد. ايران بايد به اين موضوع به صورت جدي توجه داشته باشد تا بتواند حتي‌المقدور از اتحاد ترامپ و نتانياهو در رابطه با ايران جلوگيري كند. سبحاني اما در مورد مراودات اقتصادي ميان تهران و بغداد گفت كه اكنون مشخص شده كه عراق كشوري است كه مصالح و منافع خود را دنبال مي‌كند و از همين رو اين امكان وجود دارد كه در مقاطعي در مسير خواست ايران حركت نكند چون امريكايي‌ها در شكل‌‌گيري اين نگاه نقش جدي دارند و عراقيها نيز به شدت نگران هستند كه اتفاقاتي مشابه آنچه در سوريه رخ داد، براي نيروهاي ايراني احيانا در عراق تكرار شده و وضعيت عراق از حالت متعادل خارج شود و تركش‌هايش كل منطقه را تحت‌تاثير قرار دهد. سفير اسبق ايران در لبنان در ادامه خاطرنشان كرد: براساس نگراني‌‌ها و واقعيت‌هاي موجود، معتقدم كه اين تفكر در هيات حاكمه عراق شكل گرفته است كه بايد مساله حشدالشعبي و مسائل مربوط به حضور ايران در عراق به گونه‌اي ساماندهي شود كه عراق لطمه نبيند و با امريكا وارد درگيري نشود. به باور سبحاني، عراق همزمان نگران است كه هدف حمله اسراييل و همچنين مورد معامله رويارويي احتمالي تهران و تل‌آويو قرار نگيرد. قاعدتا گفت‌وگوهاي جدي ميان ايراني‌ها و عراقيها در اين زمينه انجام شده و خواهد شد كه چگونه اين مسائل را مديريت كنند. به باور سبحاني نقش مرجعيت عراق و حضرت آيت‌الله سيستاني بسيار مي‌تواند در اين زمينه كارساز و مهم باشد، چراكه هم دولت عراق ملاحظه ايشان را مي‌كند و هم امريكايي‌ها به قدرت ايشان و تاثيرگذاري‌اش توجه دارند. نظر آقاي سيستاني اين است كه حشدالشعبي بايد باقي بماند، اما به عنوان نيرويي كه به سازمان نظامي دولت عراق متصل باشد. اين ممكن است بتواند يك راه‌حل ميانه باشد كه عراق را از مشكلاتي كه ممكن است پيش بيايد دور نگه دارد. سبحاني در ادامه به «اعتماد» گفت: از همه اينها مهم‌تر اما اين است كه دولت ايران به برداشت دقيقي در اين مورد برسد. در هر صورت، بخشي از سياست‌هايي كه ايران طي هفته‌هاي اخير در خاورميانه اتخاذ كرده، با ناكامي‌هايي مواجه شده است. هر بازيگري كه دچار ناكامي سياسي مي‌شود، بايد محاسبات دقيقي داشته باشد و تلاش خود را افزايش دهد تا راه‌حل‌‌هاي بهتري پيدا كند. سبحاني در پايان پيشنهاد كرد كه بايد به طور مستقيم و معنادار با طرف‌هاي اصلي سياست‌هاي كنوني خاورميانه، به ويژه امريكا، گفت‌وگو كنيم و در وهله دوم با كشورهاي تاثيرگذار مانند عربستان، مصر و تركيه كه بزرگ‌ترين كشورهاي تاثيرگذار در منطقه هستند، رايزني‌هاي فشرده‌اي داشته باشيم. البته طبيعتا قطر و عمان نيز بايد در اين گفت‌وگوها مشاركت داشته باشند تا بتوانيم به طرحي براي آينده منطقه، بدون تنش و درگيري، دست پيدا كنيم.
آريابرزن محمدي:
تحولات شام دغدغه‌هاي امنيتي عراق را افزايش داده است
آريابرزن محمدي، استاد دانشگاه و تحليلگر مسائل خاورميانه در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب محور رايزني‌هاي احتمالي ايران و عراق در جريان سفر سوداني به تهران گفت: به باور من سفر السوداني به تهران به دليل تحولات سوريه و همزماني اين تحولات با آغاز به كار دور دوم رياست‌جمهوري آقاي ترامپ، اهميت ويژه‌اي دارد. طبيعتا عراق نگرانيهاي امنيتي متعددي خواهد داشت. اول اينكه با شروع به كار دولت ترامپ، اگر مذاكرات ايران و امريكا به نتيجه نرسد و زمينه براي رويارويي هموار گردد، به‌طور اجتناب‌ناپذيري دود تنش‌ها به چشم عراق خواهد رفت. طبيعتا يكي از نگرانيهاي سوداني در ابعاد گسترده‌تر اين موضوع خواهد بود. به باور محمدي مساله سوريه نيز يكي از دغدغه‌هاي منطقهاي و امنيتي است كه باعث نگراني نخست‌وزير عراق شده است. بالاخص آنكه گروه‌هاي راديكالي كه در سوريه حاكم شده‌اند، افكار افراطي دارند. اگرچه اين گروه نام خود را تغيير داده و تلاش كرده چهره‌اي متفاوت از خود به نمايش بگذارد، اما همچنان داراي هواداران مسلحي است كه در قاب گروه‌هاي شبه نظامي فعاليت دارند. اين گروه‌ها افكار بسيار تندي دارند و احتمال آنكه تركش‌هاي ناامني از سوريه به عراق، به ويژه به مناطق سني‌‌نشين، اصابت كند، وجود دارد. اين تحليلگر مسائل خاورميانه در ادامه به «اعتماد» گفت: طبيعتا آقاي سوداني نگران است كه سناريوي تصرف موصل توسط داعش، اين‌بار به بهانه متفاوتي اما با همان نتايج تكرار شود. اين‌بار نه داعش، بلكه گروه‌هاي مسلح افراطي ديگري ممكن است از سمت سوريه به مرزهاي عراق وارد شوند و امنيت اين كشور را برهم بزنند. به همين دليل، سوداني طبيعتا تلاش مي‌كند كه رابطه‌اي منطقي و ديپلماتيك با سوريه را حفظ كند تا در حد ضرورت، از آثار سوء سرايت تنش‌ها به داخل خاك عراق پيشگيري كند. اين استاد دانشگاه در ادامه خاطرنشان كرد: مساله ايران و امريكا نيز مي‌تواند يكي از محورهاي رايزني‌هاي تهران و بغداد باشد بالاخص آنكه با ورود ترامپ به كاخ سفيد، نگراني بغداد در باب رويارويي ايران و امريكا افزايش يافته است. اما همان‌طور كه پيش از اين ذكر كردم مساله مهم ديگري سرريز كردن مسائل داخلي سوريه به عراق و احيانا تشويق تهران جهت توسل به رويكردي ديپلماتيك در برابر حاكمان جديد دمشق است. اين احتمال وجود دارد كه آقاي سوداني از آقاي پزشكيان خواهش كرده كه گزينه ديپلماسي را در اولويت قرار دهد. محمدي اما در ادامه گفت‌وگوي خود با «اعتماد» درمورد سرنوشت حشدالشعبي گفت: اين موضوع از زمان حيدرالعبادي و پس از آن آقاي كاظمي مطرح بود كه دولت رسمي عراق بايد كنترل بيشتري بر حشدالشعبي داشته باشد. اين مساله هميشه يكي از موضوعات مجادله‌برانگيز در ميدان سياسي عراق بوده؛ به‌طوري كه احزاب سياسي در اين زمينه اتفاق نظر نداشتند. به باور اين تحليلگر مسائل منطقه در هفته‌ها و ماه‌هاي اخير، با توجه به خروج موقت محور مقاومت از سوريه، اين تصور بر پايتختهاي منطقه و همچنين امريكا حاكم است كه ايران و محور مقاومت در موضع ضعف قرار دارد و در اين شرايط، مي‌توان زمينه را براي انحلال گروه حشدالشعبي هموار كرد تا اين گروه تضعيف شود. در اين ميان بايد گفت كه برخي از گروه‌هاي سياسي در عراق با اين سياست همسو هستند.
محمدي در ادامه اين را هم گفت كه البته بعيد مي‌دانم كه دولت فعلي عراق توان ادغام كامل حشدالشعبي در ارتش اين كشور را داشته باشد. با اين حال، اين يكي از موضوعاتي است كه مورد رايزني طرفين قرار گرفته و آقاي سوداني تمايل دارد تا در اين باره با تهران رايزني داشته باشد. به باور محمدي البته كه بايد توجه داشته باشيم كه در سال 2025 انتخابات پارلماني در عراق برگزار خواهد شد و مساله حشدالشعبي و چشم‌انداز آينده يكي از موضوعات مهم و مطرح خواهد بود. اينجا جايي است كه سياست خارجي عراق با سياست داخلي آن تا حدودي پيوند خورده و از اين لحاظ براي آقاي سوداني حائز اهميت است. اين تحليلگر مسائل خاورميانه در ادامه به «اعتماد» گفت: براساس داده‌هاي رسانه‌هاي عراقي ظاهرا ائتلاف حاكم سه محور دارد: يك محور آقاي سوداني، آقاي حكيم و آقاي العبادي و محور ديگر قيس خزعلي است كه خود يكي از رهبران حشدالشعبي است. همچنين، محور ديگري به رهبري آقاي نوري مالكي فعاليت مي‌كند. در حال حاضر قدرت دراختيار محوري است كه حامي ادامه فعاليت حشدالشعبي است. اما اينكه نتايج انتخابات چه خواهد شد، همچنان مشخص نيست و بايد ديد چه گزاره‌اي بر انتخابات تاثيرگذار خواهد بود. محمدي در ادامه گفت‌وگوي خود خاطرنشان كرد: اما طبق سنت روساي پيشين عراق، سوداني نيز احتمالا در موارد مربوط به مسائل داخلي عراق با ايران مشورت خواهد كرد. اين امر به معناي مداخله جمهوري اسلامي ايران نيست، اما آقاي سوداني مي‌تواند نظر مشورتي تهران را داشته باشد. به طور طبيعي، نظر مشورتي ايران اين است كه حشدالشعبي بايد مدافع استقلال و حاكميت عراق باشد و نبايد تعطيل شود. اين استاد دانشگاه در پايان اشاره كرد كه نكته سوم اما اين است كه قبل از سفر آقاي سوداني وزير امور خارجه عراق با همتاي فرانسوي خود رايزني داشته است. وزير امور خارجه فرانسه ابراز تمايل كرده بود كه دور جديد يا دور سوم مذاكرات بغداد آغاز شود. اين نشان مي‌دهد كه پايتختهاي اروپايي نيز نگران ناامني در منطقه هستند و تمايل دارند كه حداقل پلتفرم و فرمي براي گفت‌وگوهاي امنيتي ميان رهبران منطقه و فرامنطقه تعريف شود، به نظر مي‌‌رسد كه آقاي سوداني در اين زمينه نيز با ايران مشورت و رايزني‌هايي داشته است.
نصرت‌الله تاجيك:
ايران بايد الگوي تعاملش با مقاومت را با توجه به شرايط كنوني تنظيم كند
نصرت‌الله تاجيك، ديپلمات بازنشسته و سفير پيشين ايران در اردن در گفت‌وگو با «اعتماد» و در باب چرايي سفر سوداني به تهران در اين بازه زماني گفت: سفر شخصيت‌هاي سياسي كه معمولا به صورت دوره‌‌اي انجام مي‌شود، ضرورتا معطوف به محور يا موضوع خاصي نيست. بنابراين، نبايد از سفر آقاي السوداني به اردن، عربستان و ايران اين‌گونه استنباط كنيم كه حتما موضوع خاصي بين اين سه سفر وجود داشته. البته اين روزها مساله خاورميانه و سوريه مورد بحث همه محافل است. اما همه كشورها موضع واحد ندارند و طبعا اين سفر مي‌تواند بستري براي انتقال و اشتراك نقطه نظرات باشد و گزينه خوبي است. بنابراين، بايد بيشتر به اين موضوع توجه كنيم كه آقاي سوداني چرا به ايران آمده است و پيش از آن به چه كشورهايي سفر كرده و بعد از آن به كجا ميرود؟! در اين زمينه بايد دو فرضيه را درنظر بگيريم: اول عراق به دنبال اين است كه پس از سرنگوني صدام و مشكلات داخلي، به جايگاه خود در منطقه بازگردد. از سال‌هاي 1992، 2003 و 2006 به بعد، به ويژه با ظهور داعش و اشغال عراق توسط امريكا، اين كشور دچار چالشهاي داخلي شده و همچنان از آن رنج مي‌‌برد. لذا عراق علاقه‌مند است كه نقش‌‌آفريني كند و از اين طريق جايگاه خود را پيدا كند. دوم اينكه عراق نمي‌خواهد ميدان درگيري‌هاي منطقهاي و بين‌المللي باشد. طبيعي است كه اگر درگيري‌‌هايي مانند تنش‌هاي ايران و عربستان يا ايران و امريكا به داخل عراق كشيده شود، اين كشور نمي‌تواند تبعات امنيتي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي اين وضعيت را تحمل كند. نزديك‌‌ترين تحول در همسايگي عراق، وضعيت سوريه است و طبيعي است كه تغيير نقش ايران در سوريه، عواقبي براي عراق به دنبال داشته باشد. مساله ديگري كه وجود دارد و آن موضوع گروه‌هاي مقاومت در عراق است، به ويژه حشدالشعبي و ديگر گروه‌هايي كه در اين كشور فعاليت دارند. به باور اين ديپلمات پيشين، پيش از سقوط بشار اسد، اين بحث وجود داشت كه نيروهاي حشدالشعبي به سمت سوريه بروند تا با گروه‌هاي مسلح سوري مقابله كنند. اكنون اين نگراني وجود دارد كه اگر اوضاع سوريه بهبود نيابد و گروه‌هاي مختلف نتوانند هم‌صدا شوند، درگيري‌ها به داخل عراق كشيده شود. بنابراين، عراقيها دغدغه‌هايي دارند كه اين مسائل را با ساير كشورها مطرح مي‌كنند و ايران به عنوان كشوري صاحب‌نظر در منطقه و تاثيرگذار در سوريه، گزينه‌اي مناسب براي رايزني در اين مقطع است. ايران هم قدرت سازنده دارد و هم تخريبي و اين‌گونه سفرها مي‌تواند ظرفيت ديپلماسي را افزايش دهد. تاجيك در ادامه خاطرنشان كرد: به عراقيها تمايل دارند كه سوريه هر چه سريعتر به آرامش برسد تا ناامني و بي‌‌ثباتي به كشورهاي همسايه و عراق سرايت نكند. عراق به اندازه كافي با چالشهاي داخلي مواجه است و تلاش مي‌كند مرزهاي خود را امن نگه دارد تا اوضاع داخلي را ساماندهي كند. در خبرها هم بود كه ممكن است آقاي سوداني پيامي از هيات تحرير الشام حاكمان جديد سوريه براي ايران داشته باشد. اگرچه من هنوز به صحت اين اخبار يقين ندارم، اما اگر درست باشد، مي‌تواند اتفاق خوبي باشد. در اين زمينه ايران بايد سريعا ارتباط خود را با دمشق برقرار و تقويت كند تا براي حفظ سرمايه‌گذاري‌هاي ايران در سوريه بتوانيم سريعتر از اين فضاي مبهم عبور كنيم. بنابراين، سفر آقاي سوداني شامل مسائل دوجانبه، چندجانبه و منطقهاي و بين‌المللي خواهد بود. تاجيك در ادامه گفت‌وگوي خود با «اعتماد» تاكيد كرد: مسوولان سياست خارجي ايران اعلام كردهاند كه عليرغم سناريوسازيها و احتمالاتي كه در رسانه‌ها مطرح مي‌شود، هيچ تبادل پيامي ميان ترامپ و ايران وجود نداشته است. با توجه به اينكه ترامپ هنوز به طور رسمي وارد كاخ سفيد نشده، بعيد مي‌دانم كه اين سناريوسازيها و اخبار ادعايي درباره انتقال پيام به ايران صحت داشته باشد. شخصيت ترامپ را مي‌‌شناسيم و مي‌‌دانيم كه او از وسايل ارتباط جمعي و رسانه‌هاي اجتماعي براي انتقال پيام‌هاي خود استفاده مي‌كند. بنابراين، ادعاهايي كه مطرح مي‌شود مبني بر اينكه او خط و نشان كشيده يا پيام‌‌هايي ارسال كرده، بعيد به نظر مي‌‌رسد. اينكه در آينده از طريق عراق پيامي ارسال شود، بستگي به شرايط دارد و كشورهاي مختلفي مانند قطر و عمان نيز مي‌توانند حامل پيام باشند. بايد كمي صبر كرد تا ببينيم ترامپ از كدام بازيگر استفاده خواهد كرد. اما آقاي سوداني با مسوولان ايراني در باب گروه‌هاي مقاومت در عراق رايزني داشته است، ولي اينكه نحوه تعامل عراق با اين موضوع به چه صورت پيش ميرود، بستگي به زمان دارد و بايد كمي صبر كنيم تا اطلاعات بيشتري منتشر شود. طبيعي است كه در اين شرايط عراق نمي‌خواهد ميدان درگيري كشورهاي ديگر باشد و بحث نيروهاي مقاومت و كاركرد آن در آينده در سطوح مختلف مورد بحث قرار گرفته است. اما جزييات در باب اينكه آيا تصميمي اتخاذ شده، بايد توسط بدنه كارشناسي دستگاه‌هاي مختلف سياست خارجي بررسي شود و مواضع رسمي اعلام گردد. اين پروسه زمان‌‌بر خواهد بود. مواضع ايران همچنان حول محور حمايت از گروه‌هاي مقاومت و تداوم فعاليت‌هاي ضدامريكايي و ضد اسراييلي اين گروه‌ها است. اما چگونگي ظهور و بروز آن بستگي به توازن قوا و اوضاع داخلي عراق و تحولات منطقه و سوريه دارد كه لرزان است. شخصا معتقدم كه عراق براي ايران به نوعي دروازه ورود به دنياي عرب است. با عراق روابط تمدني، تاريخي و فرهنگي داريم و اين بر همه جوانب رابطه دو كشور سايه مي‌اندازد. به باور تاجيك ايران بايد دو بحث را با عراق دنبال كند: يكي روابط دوجانبه كه بايد در اين زمينه صفحات جديدي به آن اضافه كنيم، به ويژه در بخش اقتصادي.در همين راستا بايد در صحنه عراق حضور بيشتري داشته باشيم. عليرغم علاقه مردم عراق به صنايع و توليدات ايراني، به دليل مشكلات ميان دستگاه‌هاي ذي‌ربط، نتوانسته‌ايم به‌خوبي در بازار عراق حاضر شويم. لذا بايد روابط را در عمل و نه صرفا حرف، منظم‌تر كنيم و صرفا به بحث‌هاي طايفه‌اي محدود نكنيم. ظرفيت‌هاي ديگري نيز وجود دارد كه بايد شكوفا شود. از جهت روابط چندجانبه نيز اگر بتوانيم يك رابطه دوجانبه قوي با عراق داشته باشيم و دغدغه‌هاي عراق را رعايت كنيم، در اين صورت عراق مي‌تواند يك نمونه همكاري خوب ايراني-عربي و حلقه واسط ما با كشورهاي عربي ديگر باشد. تاجيك در ادامه گفت‌وگوي خود با «اعتماد» تاكيد كرد: مساله ديگر مساله منطقهاي است كه تبعات بين‌المللي دارد و آن نحوه ارتباط سياسي و اداري ايران با گروه‌هاي مقاومت است. گروه‌هاي مقاومت بر اساس خودباوري گروه‌هايي از مبارزين براي دفاع مشروع و جلوگيري از تضييع حق شكل گرفته است. اما ايران بايد رفتار و الگوي تعامل خود را در ارتباط با اين گروه‌ها با توجه به شرايط كنوني تنظيم كند تا اين گروه‌ها بدون ايجاد مشكلات داخلي بهتر و زودتر به اهداف‌شان برسند. بايد به اين نكته توجه كنيم كه گروه‌هاي مقاومت نبايد در تضاد با منافع ملي خود، با ايران در تعامل باشند.به باور اين كارشناس مسائل خاورميانه، در شرايط كنوني ايران و عراق بايد صفحه جديدي در روابط دو و چندجانبه بگشايند. رفتار اداري و سياسي ايران در ارتباط با گروه‌هاي مقاومت بايد دگرگون شود و با در اولويت قرار گرفتن ابعاد ملي آنها از محوريت نظامي خارج و جنبه سياسي، اجتماعي مدني به خود گيرد. مقاومت يكي از ابعادش نظامي است و مولفه‌هاي ديگر هم دارد و به دلايلي غفلت شده و بايد جنبه‌هاي اصيل مقاومت ضداستكباري كشف، ادبيات‌سازي و نظريه‌پردازي شود و در روند سياسي-اجتماعي كشورهاي منطقه درآيد. مهم اين است كه چهره‌سازي از نماد مقاومت بايد مطابق روز گردد. البته بخشي از مشكل تهران و بغداد برمي‌گردد به اينكه امريكا به نوعي براي خود حق سياسي-اقتصادي در عراق قائل است! و اين در تضاد با درك ايران از اهداف و حضور امريكا در عراق است. ايران به حضور امريكا و اسراييل در كشورهاي همسايه خود حساس است و حتي ايران اين حضور را با بدبيني دنبال مي‌كند و اين مساله ميان عراق و ايران دردسرساز مي‌شود. يعني ايران و امريكا اگر بتوانند مشكلات خود را رو در رو حل كنند طبعا به ثبات و آرامش در منطقه هم منجر خواهد شد.