روزنامه اعتماد در گفتوگوي اختصاصي با حسن بهشتيپور بررسي كرد
گفتوگوي شرافتمندانه با غرب
مسعود پزشكيان به شكلي هوشمندانه از ديپلماسي رسانهاي استفاده كرد
مسعود پزشكيان، رييسجمهور كشورمان در يك مصاحبه اختصاصي و مهم با شبكه انبيسي امريكا، به بررسي تحولات اخير در عرصه ديپلماسي و سياست خارجي ايران پرداخت. اين مصاحبه در شرايطي انجام شده كه دونالد ترامپ در آستانه ورود به كاخ سفيد است و همزمان دور دوم رايزنيهاي تهران با تروييكاي اروپايي در روز دوشنبه و سهشنبه انجام شد. رد اتهامات واهي در باب دخالتهاي ايران در مورد ترور ترامپ، تمايل ايران به مذاكرات شرافتمندانه و مخالفت با هرگونه تنشزايي مشروط بر آنكه حاكميت و تماميت ارضي ايران محفوظ بماند از مهمترين محورهاي گفتوگوي ايشان با اين شبكه امريكايي بود. گفتني است پيش از انجام اين مصاحبه اختصاصي برخي رسانههاي غربي و مشخصا ايالاتمتحده با استناد به گفتوگوي رييسجمهوري با شبكه امريكايي در باب پيام ايشان گمانهزنيهاي متفاوتي را مطرح كردند. به ادعاي اين گروه در شرايطي كه خاورميانه درگير معادلات پيچيدهاي قرار دارد همزمان سايه همكاريهاي ادعايي نظامي ايران و روسيه، روابط تهران و غرب را در هالهاي از ابهام قرار داده و موضعگيري پزشكيان ميتواند سيگنال مهمي باشد كه با استناد بدان بتوان استراتژي احتمالي ايران در ارتباط با امريكاي تحت رهبري ترامپ را بررسي كرد.
به اين بهانه روزنامه اعتماد با هدف واكاوي ابعاد و معناي مصاحبه اخير آقاي پزشكيان در شرايطي كه رييسجمهور منتخب امريكا در آستانه ورود به كاخ سفيد است با حسن بهشتيپور، كارشناس مسائل بينالملل گفتوگو كرده است.
حسن بهشتيپور در پاسخ به سوال «اعتماد» در اين باب كه معناي انجام اين گفتوگو در بازه زماني كنوني براي غرب چه ميتواند باشد، گفت: در ابتدا بايد توجه داشت كه به نظر ميرسد هر يك از رسانهها ديدگاههاي خاص خود را از اين مصاحبه بازتاب دادهاند. البته كه اين امري طبيعي در رسانههاست و هر رسانهاي هر آنچه خود دنبال ميكند به مخاطب ميرساند. در اين راستا، اما نكات مهمي وجود دارد كه بايد مدنظر قرار گيرد؛ اول اينكه زماني كه چنين مصاحبهاي در دستور كار رييسجمهور قرار دارد، ضروري است كه تيم رسانهاي تمركز بيشتري بر اين گفتوگو و مصاحبههاي مشابه داشته باشد. به باور بهشتيپور اهميت اين مصاحبهها اگر بيشتر از مذاكره نباشد كمتر نيز نيست، چراكه ديپلماسي رسانهاي يكي از گزارههاي كليدي در مراودات ميان كشورهاست كه ميتواند تاثير بسزايي بر شكل روابط آنها داشته باشد.
بسياري از رهبران كشورها از طريق ديپلماسي رسانهاي با يكديگر تعامل كرده و پيامهاي خود را به مخاطبان هدف منتقل ميكنند. در ادامه اين كارشناس مسائل بينالملل به «اعتماد» گفت كه با اين حال، هر چند كه بايد متن كامل اين گفتوگو منتشر شود و سپس آن را مطالعه كرد و قضاوت دقيقتري داشت، اما بر اساس متني كه منتشر شده است، به نظر ميرسد جزييات بيشتري بايد مورد توجه قرار گيرد و مسائل مهم و شاخصهاي تبليغاتي كه در آن مطرح ميشود، بايد با دقت بيشتري تحليل و تعديل شده تا از بهرهبرداريهاي تبليغاتي توسط طرف مقابل و رسانه آن جلوگيري شود. بنابراين براي جلوگيري از اين نوع بهرهبرداريها، ضروري است كه به جزييات بيشتري پرداخته و فكتهاي مهمي ارايه شود. ضمن اينكه اهميت دارد كه روي مصاحبهها و پيشبيني سوالات دقت كافي داشته باشيم. البته معمولا سوالها از قبل داده نميشود، اما اگر هم داده شود، بايد روي پاسخها به صورت دقيق كار شود. به باور بهشتيپور زماني كه آقاي پزشكيان به سوال خبرنگار كه گفت چرا تصميم به حضور در انتخابات گرفتيد،پاسخ داد: به اعتقاد من بايد فكتهاي آن را براي مخاطب ارايه دهيم تا طرف مقابل را در موضع انفعالي قرار دهيم و از كليگويي پرهيز كنيم. كما اينكه در داخل نيز ممكن است حساسيتهايي به وجود بيايد، اما براي مخاطب خارجي، در زمان گفتوگو، ارايه فكتها و استدلالهاي مستند اهميت دارد.
بهشتيپور در ادامه گفتوگوي خود با «اعتماد» خاطرنشان كرد كه نكته بعدي بحث مذاكره است كه اصولا ذات ديپلماسي بر پايه آن استوار است و ديپلماسي بدون مذاكره قابل تصور نيست. اگر بخواهيم ديپلماسي را به عنوان رويكرد خود انتخاب كنيم، بايد از طريق گفتوگو و مذاكره عمل كنيم. افرادي كه مخالف مذاكره هستند، در واقع مخالف ديپلماسياند و نميتوانند هيچ راهحلي ارايه دهند. وقتي مخالفتي با مذاكره ميشود بايد در ازاي آن آلترناتيوي ارايه داد. شاهد بوديم كه در دولت آقاي رييسي، با وجود مخالفتها با گفتوگو و مذاكره، درنهايت به اين نتيجه رسيدند كه راهي جز ديپلماسي وجود ندارد و به سمت مذاكره غيرمستقيم با امريكا رفتند. هر چند كه درنهايت در آستانه نهايي شدن توافق در اسفند ماه ۱۴۰۰ بعد از مذاكراتي طولاني به بنبست رسيد. به باور بهشتيپور، آقاي پزشكيان در اين مصاحبه بر اهميت گفتوگو و مذاكره تاكيد كرده و اين نكته بسيار مهمي است. ما بايد با قدرت و قوت پاي و هر زمان كه منافع ملي ايجاب كند با كسب مجوز لازم از شوراي عالي امنيت ملي وارد مذاكره با طرفهاي مختلفي شويم. هر چند كه ممكن است در داخل ادعاهاي تندي مطرح شود، اما مهم اين است كه راه درست را انتخاب كنيم و آن هم حل مشكلات از طريق گفتوگو و مذاكره است.
بهشتيپور در ادامه تاكيد كرد كه آقاي پزشكيان در اين مصاحبه روي اين موضوع تاكيد كرده، اما نياز به باز شدن ابعاد بيشتري از اين نوع مذاكره وجود دارد، بهويژه اينكه چارچوبهاي آن بايد مشخص شود.سوالهاي متعددي در اين زمينه مطرح است؛ به عنوان مثال آيا بازگشت به برجام مدنظر است يا توافقي متفاوت با برجام در دستور كار است؟ اصولا هدف از اين مذاكرات چه خواهد بود. لذا بايد چارچوب مذاكرات و اهداف آن مشخص شود تا طرف مقابل ارزيابي دقيقتري از مواضع ايران و صحبتهاي رييسجمهور داشته باشد.
بهشتيپور در ادامه همچنين با اشاره به رايزنيهاي اخير تهران با سه كشور اروپايي تاكيد كرد كه مقامات رسما اعلام كردهاند مذاكرات ژنو به صورت باز انجام شده و اين به معناي آن است كه گارد طرف مقابل بسته نبوده و گفتوگوها به صورت انعطافپذير انجام ميشود. با اين همه اما درنهايت، بايد منتظر ماند تا ببينيم طي روزهاي آينده، همزمان با ورود آقاي ترامپ به كاخ سفيد و تحولات منطقه، چه اتفاقاتي رخ خواهد داد.