به بهانه امضاي سند استراتژيك توسط پزشكيان و پوتين مطرح شد
ترامپ و مثلث ايران، چين و روسيه
همكاري محور تهران، مسكو و پكن پاشنه‌آشيل دولت تازه‌نفس امريكا است؟
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه و مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور كشورمان در روز جمعه سند راهبردي 20 سالهاي را امضا كردند كه به ادعاي گروهي از تحليلگران اين اقدام هديه‌‌اي پيش از مراسم تحليف به دونالد ترامپ رييس‌جمهور منتخب امريكا است كه او بايد به آن توجه داشته باشد.
به باور گروهي ديگر از تحليلگران اما زمان‌‌بندي اين توافق نيز به اندازه محتواي اين سند جامع همكاري در تهران و مسكو نيز اهميت دارد.
عباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان در پيامي در شبكه اجتماعي نوشت: اين توافق نه تنها يك نقطه عطف كليدي است كه روابط دوجانبه ما را تقويت مي‌كند، بلكه نقشه راهي براي آينده است. شوراي آتلانتيك طي گزارشي با هدف واكاوي اهميت اين سند بيست ساله و همزماني امضاي آن با تحليف ترامپ آورده است كه درست سه روز قبل از تحليف مراسم رييس‌جمهوري تازه امريكا، پزشكيان و پوتين در مسكو ملاقات كردند تا اين توافق را امضا كنند كه شامل تجارت، همكاري نظامي، علم، آموزش، فرهنگ و موارد ديگر است.
اين وب سايت در ادامه مدعي شده است كه اين توافق همچنين بر روابط در حال رشد چين، روسيه، ايران و نيز كره‌شمالي تاكيد دارد. البته كه اين ادعا همچنان مطرح است كه پيونگيانگ هنوز توسط دونالد ترامپ رييس‌جمهور منتخب امريكا به عنوان يك چالشي بزرگ كه بخواهد در اولويت قرار گيرد شناسايي نشده است. با اين حال براساس ادعاهاي مطرح شده به نظر مي‌رسد همكاري‌هاي در حال گسترش صنعتي، اقتصادي و سياسي اين محور، چالش‌‌هاي دوره اول ترامپ را براي او احيا خواهد كرد. در ادامه اين گزارش ادعايي آمده است كه مراودات روسيه، ايران و چين از زمان آغاز جنگ اوكراين يعني از تقريبا سه سال پيش افزايش يافته است. ذيل اين ادعاها بود كه غربي‌ها مدعي ارسال موشك‌هايي به روسيه شدند. البته كه اين ادعا بارها توسط مقامات رسمي ايراني رد شده است. همزمان رييس‌جمهور اوكراين خود نيز به نادرستي آن اذعان داشته است. ديگر ادعاي دول اروپايي درخصوص ارسال فناوري پهپادهاي ايراني به مسكو نيز به سالهاي پيش از آغاز درگيري‌ها در اوكراين بازمي‌گردد. سي‌ان‌ان نيز همزمان طي گزارشي ادعايي به احداث يك كارخانه توليد پهپاد در منطقه تاتارستان روسيه با قطعات چيني اشاره كرده بود.
به ادعاي ناظران در نه ماه اول سال 2024، اين كارخانه نزديك به شش هزار پهپاد شاهد توليد كرده است كه بيش از دو برابر تعداد توليد شده در سال قبل است.
در ادامه اين گزارش آمده است كه پوتين در ژوئن 2024 يك توافقنامه شراكت با كيم جونگ اون رهبر كره‌شمالي امضا كرد. پيرو اين توافق پيونگيانگ در نوامبر سال گذشته با ارايه ده هزار سرباز به مسكو براي مبارزه با حمله اوكرايني‌ها در منطقه كرسك روسيه، اين توافق را دنبال كرد.
اوايل اين ماه، دو سرباز كره‌شمالي توسط نيروهاي اوكرايني در نزديكي مرز دستگير شدند. در ادامه نيز در ماه دسامبر، پوتين يك پيمان امنيتي با بلاروس امضا كرد كه شامل استقرار سلاح‌هاي هسته‌اي تاكتيكي روسيه در اين كشور بود. به ادعاي شوراي آتلانتيك اين توافقات پس از ادامه گسترش و تقويت شراكت بدون محدوديتي است كه پوتين با شي جين پينگ، رييس‌جمهور چين درست قبل از آغاز جنگ اوكراين در فوريه 2022 به امضا رساند. اين درحالي است كه چين تمامي تلاش‌هاي مقامات اروپايي و امريكايي براي كاهش حمايت از روسيه را ناديده گرفته است، كمك‌هايي كه به ادعاي ناظران مسكو بدون دستيابي بدان‌ها نمي‌توانست كمپين نظامي خود را ادامه داده و مقاومت كند.
اين درحالي است كه در بازه زماني كنوني و با وجود تمركز اخير ترامپ بر بازپس‌گيري كانال پاناما، تصاحب گرينلند و افزودن كانادا به عنوان ايالت پنجاه و يكم، نحوه برخورد او با همكاري چين، روسيه، ايران و كره‌شمالي از نظر تاريخي و ژئوپليتيكي بسيار مهم‌تر خواهد بود.
با اين حال اما به نظر مي‌رسد كه اهميت جديدترين توافق ايران و روسيه به اندازه همكاري محور چهارگانه و نيز قدرت مشترك آنها نيز مربوط است كه البته به ترامپ فرصت‌هايي براي ماجراجويي‌هاي بيشتري مي‌دهد. ايران نيز در شرايطي است كه به سطح بالايي از فناوري هسته‌اي رسيده است هر چند كه طي بيش از يك سال درگيري تهران تحت تاثير معادلات خاورميانه قرار گرفته و همزمان با خروج از منطقه خاكستري رويارويي پينگ‌پنگي با تل‌آويو را تجربه كرده است.
جان آلتمن، كارشناس خاورميانه در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي در گفت‌وگويي با سي‌ان‌ان مدعي شده است كه به نظر مي‌رسد روس‌ها به خوبي طرف‌هاي مقابل خود را براي ورود به توافقات جديد شناسايي مي‌كنند و به صورتي هدفمند با طرف‌هاي مقابل خود پيمان‌هاي همكاري امضا مي‌كنند. اما همچنان اين سوال نيز مطرح است كه ترامپ چگونه به اين توافق راهبردي واكنش نشان خواهد داد؟ به ادعاي سي‌ان‌ان كه به نوعي پاسخ به اين سوال است يكي از نقاط ضعف جو بايدن رييس‌جمهور وقت امريكا احتياط بيش از حد در مواجهه با محور
ايران-روسيه- چين بود. هر چند او در تشخيص نقطه عطف و اهميت چنين همكاري‌‌هايي پيشگام بود، اما ترامپ ممكن است بيشتر از بايدن تمايل به اقدام براي تحميل منافع ايالات‌متحده داشته باشد و از همين رو گزينه فشار حداكثري بر سه بازيگر را در اولويت قرار دهد.