بلوط كهن امروز يادگاري اجداد سنجاب‌ها
سيد نادر صادقي‌راد
نقش جنگل در زندگي مردم پر واضح است، رشد جمعيت، توسعه كشاورزي، صنعت چوب و قطع درختان به منظور ساخت مناطق مسكوني باعث كم شدن جنگل‌ها شده است ولي از منظر ديگري اين مشكل را بنگريم و آن نقش وحوش در تكثير و بقاي جنگل و بالعكس است. سنجاب‌ها اين موجودات كمياب كه متعلق به ايران هستند طبق عادت ميوه بلوط را براي زمستان ذخيره در زير خاك مي‌كنند و موش‌هاي زميني هم اين عادت را دارند و بستر مناسب براي جوانه زدن بلوط‌ها در بهار و رشد آن مهيا مي‌شود و به همين راحتي انتخاب سنجاب در يك ميوه بلوط رسيده و در خاك نرم پنهان كردن بستر را براي به وجودآمدن يك درخت بلوط يا ساير درختان جنگلي فراهم مي‌كند. تك درختان گردو را همگان ديده‌ايم كه كلاغ مجري كاشت آن بوده است. عده‌اي به دنبال يك كار كثيف به گرفتن بچه سنجاب‌ها مبادرت مي‌كنند، به دليل اينكه سنجاب مادر در تنه درخت لانه درست مي‌كند. قاچاقچيان چند درخت را براي پيداكردن بچه تخريب مي‌كنند و به قيمت گزاف به عده‌اي به ظاهر علاقه‌مند حيوانات مي‌فروشند. قابل توجه اين نگهداران؛ سنجاب حيوان خانگي نيست و نگهداري آن جرم و جريمه دارد و مي‌تواند ناقل بيماري هاري و مشكلات گازگرفتن و ناخن زدن به كودكان باشد.
گردافشاني توسط حشرات مهم‌ترين عامل باروري درختان ميوه جنگلي است كه با سمپاشي غير كارشناسي در مزارع ميليون‌ها حشره مفيد نابود مي‌شود. گرازها در زير و رو كردن خاك علاوه بر هوادهي و فرو بردن برگ‌هاي ريخته شده در اطراف درختان باعث مي‌شوند كه دانه‌هاي ريخته شده هم به اندازه مناسب زير خاك رفته و آماده رشد شود. در پاييز ميوه‌هاي جنگلي از قبيل تمشك، انجير و گلابي وحشي كه رسيده شده است خرس‌ها با خوردن اين ميوه‌ها و دفع آنها هسته آن را به خاك مي‌سپارند و فضولات اطراف هسته به عنوان كود كمك به رويش هسته در بهار مي‌كند. موش‌ها با نقب باعث هوادهي به خاك و حفظ آب باران شده و علاوه بر اين با ذخيره دانه‌ها باعث تكثير مي‌شوند. نشخوار‌كنندگاني همچون قوچ و ميش و كل و بز در پاييز با خوردن گياهان كه دانه‌هاي آنان رسيده عامل موثري براي تكثير گياهان هستند. حتي موجودات بعد از مرگ لاشه خود را به خاك هديه مي‌دهند.