بلوف ديپلماتيك ترامپ!

خوزه رائول مولينو، رييس‌جمهور پاناما از آن دسته رييس‌جمهورهاي محافظه‌كار و پروامريكايي است كه واشنگتن معمولا از سياست‌هايش حمايت كرده است. اكنون اما او خود را در موقعيتي مي‌بيند كه در برابر تهديد دونالد ترامپ براي تصاحب كانال پاناما مقاومت مي‌كند.  مولينو در استان چيريكي بزرگ شده است، منطقه‌اي با سطح وسيعي از مزارع و دامداري‌هايي كه پانامايي‌ها آن را نسخه‌اي از تگزاس خود مي‌‌نامند. رييس‌جمهور ۶۵ ساله پاناما در سياست اين كشور به‌ عنوان يك فعال ضد نوريگا در دهه ۱۹۸۰ به شهرت رسيد و به تدريج به مقام‌هاي بالاتر دست يافت. مولينو در سه دهه فعاليت‌هاي خود به عنوان يك حامي قاطع و گاه تندخو براي كشوري كوچك كه به ايالات‌متحده براي تامين ارز و همچنين دفاع از خود وابسته است، شهرت پيدا كرده است.  نشريه وال استريت ژورنال با انتشار يادداشتي در باب تنش‌هاي اخير امريكا و پاناما در دولت دوم ترامپ آورده است كه اكنون نيز مولينو از متهم كردن وزارت خارجه ايالات‌متحده به واسطه آنكه در باب اجازه عبور رايگان به كشتي‌هاي امريكا توسط پاناما دروغ گفته، ابايي ندارد؛ البته كه رييس‌جمهور اين كشور همچنان مكانيسمي قانوني براي عملياتي كردن سياست مقاومتي خود پيدا نكرده است. اكنون اما به نظر مي‌رسد خوزه رائول مولينو با بزرگ‌ترين آزمون خود از زمان به ‌دست ‌گرفتن رياست‌جمهوري در تابستان گذشته روبه‌رو شده است؛ به گونه‌اي كه در تماس تلفني با ترامپ كه كانال پاناما را تحت كنترل واشنگتن و به عنوان اولويت امريكا قرار داده با بحراني بزرگ روبه‌رو شد.  مولينو اما قول داده است كه كانال همچنان دراختيار پاناما باقي خواهد ماند. اين درحالي است كه رييس‌جمهور پاناما كه فردي عمل‌گراست و همزمان از عدم تقارن قدرت ميان ايالات‌متحده و پاناما، كشوري با چهار ميليون جمعيت كه از دلار امريكا به ‌عنوان ارز خود استفاده مي‌كند و همچنين ارتش منظمي در اختيار ندارد، آگاه است.  جان فيلي، سفير پيشين ايالات‌متحده در پاناما در گفت‌وگويي با وال استريت ژورنال گفت كه مولينو به استدلال‌هاي حقوقي تكيه مي‌كند و درگير رويكردهاي پوپوليستي نمي‌شود.  فيلي همچنين در ادامه گفت: او قطعا رييس‌جمهور مناسبي براي پاناما در زمان مناسبي است. مولينو همچنين يك بازيكن بسيار خوب پوكر است و مي‌‌داند كه نبايد به بلوف ترامپ پاسخ دهد. در ادامه گزارش اين نشريه همچنين آمده است كه ايالات‌متحده كانال پاناما را ساخته و در سال 1914 آن را افتتاح كرد و در اواخر سال 1999 نيز آن را در قالب يك معاهده كه بيش از 20 سال پيش با جيمي كارتر رييس‌جمهور وقت در بابش مذاكره شده بود، به پاناما واگذار كرد. ترامپ اما مدت‌هاست كه مدعي است اين توافق براي ايالات‌متحده بد بوده و از عوايدي كه پاناما از طريق اين كانال دريافت مي‌كند و همچنين زيرساخت‌‌هاي چيني كه در طول اين آبراه ساخته شده، شكايت دارد.  مولينو اما قصد دارد در تقابل با ترامپ به او توضيح دهد كه پاناما قبلا با تمام درخواست‌هاي رييس‌جمهور امريكا ازجمله كاهش نفوذ چين، گسترش همكاري با نهادهاي فدرال براي جلوگيري از مهاجرت و قاچاق مواد مخدر و ارايه تسهيلات ويژه به كشتي‌‌هاي نيروي دريايي، موافقت كرده است. گفتني است خوزه رائول مولينو قبل از ورود به دنياي سياست، يكي از مهم‌ترين انجمن‌هاي مديران كسب ‌وكار پاناما را رهبري مي‌كرد و در تلاش‌هاي مخالفان عليه ديكتاتوري مانوئل آنتونيو نوريگا نقش فعالي داشت و در تظاهرات و راهپيمايي‌هايي شركت داشت كه اغلب به ‌طور خشونت‌‌آميز توسط نيروهاي امنيتي سركوب مي‌شدند.  در سال 1989، اما ايالات‌متحده به پاناما حمله كرد و نوريگا را كه آراي انتخابات رياست‌جمهوري را دزديده و به اتهام قاچاق مواد مخدر تحت تعقيب قرار گرفته بود، بركنار و به زندان فرستاد. اكنون نيز خوزه رائول مولينو به‌ عنوان رييس‌جمهور به‌ طور علني تاكيد كرده است كه اصول اداره او شامل پايبندي به معاهدات بين‌المللي، اجراي قراردادهاي دولتي و حفاظت از سرمايه‌گذاري‌‌هاي خارجي است.  در اين رابطه ادوين كابرا، تحليلگر سياسي پانامايي به وال استريت ژورنال گفت: «مولينو شخصيتي بسيار قوي دارد و چيزي را پنهان نمي‌كند. ما از اينكه تاكنون چقدر در قبال ادعاهاي ترامپ آرام بوده است، شگفت ‌زده شده‌‌ايم» همزمان ميري اندارا، يك فعال محيط‌زيست همچنين درباره مولينو گفت: «او فردي سرسخت است، اما ما نمي‌خواهيم وارد جنگ با ايالات‌متحده شويم.» همزمان با اين گمانه‌زني‌ها درباره رويارويي‌هاي احتمالي ايالات‌متحده و وپاناما، نيويورك تايمز با انتشار گزارشي نوشته است رويارويي ناخواسته پاناما با ترامپ، برنامه‌هاي بلندپروازانه مولينو براي بازنگري در سيستم بهداشت و بازنشستگي كشور را در هم ريخته است.  گفتني است جلوگيري از عبور مهاجران به سمت ايالات‌متحده از طريق مرز جنگلي پاناما با كلمبيا و كاهش فعاليت‌‌هاي باندهاي كلمبيايي كه بر آن منطقه، معروف به «درياگاپ»، كنترل دارند در دستور كار او قرار دارد. به گزارش نيويورك تايمز مولينو اكنون رهبري كشوري را برعهده دارد كه موقعيتي استثنايي دارد. نسخه‌اي از امريكاي لاتين و همچنين مشابه سنگاپور كه داراي اقتصادي باز و البته مركزي براي شركت‌هاي بزرگ خدمات لجستيكي و مالي است. به گونه‌اي كه حدود ۴‌درصد از تجارت جهاني از طريق كانال پاناما عبور مي‌كند و بيش از ۷۰درصد از ترافيك به سمت ايالات‌‌متحده يا از اين نقطه مي‌‌آيد. در هر صورت اما مولينو به ‌طور قاطع گفته است كه هرگز كنترل پاناما را واگذار نخواهد كرد.  شايان ذكر است رييس‌جمهور پاناما در ماه گذشته گفته بود كه به مدت ۲۵ سال، بدون وقفه، اين كانال را به‌طور مسوولانه مديريت و گسترش داده‌ايم تا به جهان و تجارت آن، از جمله ايالات‌متحده، خدمت كنيم. چرا كه او اميدوار بود كه رابطه خوبي با ايالات‌متحده برقرار كند. در بخش ديگري از يادداشت تحليلي وال استريت ژورنال اما آمده است يكي از اولين اقدامات مولينو به‌ عنوان رييس‌جمهور در ماه ژوئيه، توافقي با ايالات متحده براي تامين مالي مهاجراني بود كه از امريكا تبعيد شده بودند و از طريق جنگل‌ها عبور مي‌كردند. اين اقدام بخشي از وعده‌هاي انتخاباتي ترامپ براي مقابله با امنيت مرزي و مهاجرت انبوه در جنگل‌‌هاي بكر است كه پاناما را از كلمبيا جدا مي‌كند. پس از اين اقدام بود كه طي مصاحبه‌اي در دسامبر، رييس‌جمهوري امريكا ابراز اميدواري كرد كه ترامپ به حمايت ايالات‌متحده از تلاش‌هاي پاناما براي كنترل مهاجرت ادامه دهد.  ترامپ اما در طول تقريبا سه هفته حضورش در دفتر رياست‌جمهوري علاوه بر پاناما با ديگر رهبران امريكاي لاتين دچار تنش‌‌هايي شده است كه مي‌تواند درس‌هايي براي مولينو به همراه داشته باشد. از جمله گوستاو پترو رييس‌جمهور كلمبيا كه زماني كه پروازهاي ايالات‌متحده براي بازگشت مهاجران غيرقانوني را رد كرد، توفاني ديپلماتيك به وجود آورد و اين كار را با يك پست تند در شبكه‌هاي اجتماعي انجام داد، اما وقتي ترامپ تهديد به تلافي كرد، مجبور به عقب‌نشيني شد. در مقابل اما كلاوديا شينباوم رييس‌جمهور چپ‌گراي مكزيك توانسته است از تعرفه‌هاي ۲۵درصدي كه ترامپ وعده داده بود، جلوگيري كند و با ارسال ۱۰ هزار سرباز به مرز، در عين حال از ايجاد تنش با رييس‌جمهور ايالات متحده پرهيز كند.  گفتني است مكزيك و پاناما ازجمله معدود كشورهايي در منطقه هستند كه ايالات‌متحده را به‌ عنوان اصلي‌ترين شريك تجاري و سرمايه‌گذاري خود دارند.