سايه چين بر روابط هند و امريكا
از رويارويي تجاري تا رقابت ژئوپليتيكي
«مودي» در كاخ سفيد
نارندرا مودي، نخست‌وزير هند پيش از سفر از پيش تعيين شده‌اش به كاخ سفيد براي ديدار با دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا، در روز پنجشنبه، با مقامات ارشد ايالات متحده در واشنگتن ديدار داشت. آقاي مودي رابطه شخصي گرمي با ترامپ دارد و رييس‌جمهور امريكا رابطه خود با مودي را دوستانه توصيف كرده است. اين درحالي است كه ترامپ بارها هند را به خاطر اعمال تعرفه‌هاي بالا مورد انتقاد قرار داده است و همزمان هند بزرگ‌ترين منبع مهاجران غيرقانوني در ايالات‌متحده، در كنار امريكاي لاتين، به شمار مي‌‌رود. گفتني است چند روز قبل از سفر مودي به واشنگتن، ورود بيش از ۱۰۰ هندي با يك هواپيماي نظامي ايالات‌متحده واكنش‌هاي داخلي زيادي در ايالات‌متحده به دنبال داشت. هفته گذشته در پارلمان هند به دليل گزارش‌هايي مبني بر بدرفتاري با مهاجران در اين سفر، ازجمله زنجير بستن و دستبند زدن به اين گروه جنجال‌هاي زيادي بر پا شد. هند همچنين اميدوار است دولت ترامپ از استراتژي بايدن در ارتباط با هند عبور كند، در دوران رياست سلف ترامپ، ايالات‌متحده هند را به دست داشتن در قتل شهروند امريكايي متهم كرد.
نشريه نيوريورك تايمز با انتشار يادداشتي در باب واكاوي اهميت سومين مهمان خارجي دونالد ترامپ آورده است: هند و ايالات‌متحده، بزرگ‌ترين دموكراسي‌‌هاي جهان هستند كه در مواجهه با رقيب جدي‌شان يعني چين به يكديگر نزديك‌تر شده‌اند. به گونه‌اي كه در سال‌هاي اخير، هند تمايل بيشتري به تجارت با ايالات‌متحده نسبت به چين نشان داده است. همچنين، هند مبالغ قابل‌توجهي را براي خريد تجهيزات دفاعي از ايالات‌متحده هزينه كرده است. به باور تحليلگران هم آقاي مودي و هم آقاي ترامپ با وجود روابط نزديكي كه با يكديگر دارند هردو شخصيت‌هاي قدرتمندي هستند كه ديدگاه‌هاي عمدتا معامله‌اي در مورد روابط خارجي شان دارند و هردو به آنچه كه مي‌تواند پايه‌هاي محبوبيت شان را مستحكم‌تر كند، توجه دارند. اين درحالي است كه دونالد ترامپ در جريان كمپين انتخاباتي‌اش مدعي شد هند از طريق تعرفه‌هاي بالا، مزيت تجاري ناعادلانه‌اي نسبت به ايالات‌متحده كسب كرده است و هند نيز مانند تقريبا تمام كشورهايي كه با ايالات‌متحده تجارت مي‌كنند، داراي مازاد تجاري است.
گفتني است سال گذشته، هند حدود ۸۷ ميليارد دلار كالا صادر كرده و ۴۲ ميليارد دلار وارد كرده است كه ۴۶ ميليارد دلار به كسري تجاري ايالات‌متحده افزوده است.
آقاي ترامپ اما كسري تجاري ايالات‌متحده را نشانه‌اي از ضعف اقتصادي كشورش مي‌‌داند. اقتصاددانان مي‌گويند كه اين كسري نشان‌دهنده توانايي مصرف‌كنندگان امريكايي در هزينه كردن براي واردات است كه توسط اقتصاد قوي ايالات‌متحده پشتيباني مي‌شود. اما اكنون نيز به نظر مي‌رسد ترامپ اولويت خود را بر اين قرار داده است كه با اعمال تعرفه‌ها، تلاش كند عدم تعادل تجاري را تنظيم و تعديل كند. حال براساس پيش‌بيني‌هايي كه از ديدار مودي و ترامپ در كاخ سفيد مطرح شده، تجارت يكي از موضوعات كليدي است كه در باب آن رايزني خواهد شد. حال آنكه رييس‌جمهور امريكا ساعاتي پيش از ديدار با مودي از طرحي براي اعمال تعرفه‌هاي متقابل بر كشورهايي كه بر محصولات امريكايي ماليات وضع مي‌كنند، از جمله هند، خبر داده بود. اما در راستاي محتواي آنچه كه مورد رايزني ميان دو طرف قرار گرفته است ترامپ و مودي توافق كردند كه همكاري‌‌هاي چهارجانبه كه شامل ايالات‌متحده، هند، ژاپن و استراليا مي‌شود، را توسعه دهند تا ثبات و صلح را در سراسر منطقه هند-اقيانوسيه اجرايي كنند.
گفتني است پيش از انجام ديدار دو جانبه، يك مقام ارشد كاخ سفيد مدعي شد: همكاري در حوزه فناوري كه توليد نيمه هادي‌ها را تسهيل كند و تاب آوري زنجيره تامين را بهبود بخشد، از اولويت‌هاي دولت ترامپ است تا اطمينان حاصل شود كه زنجيره‌هاي تأمين حياتي و فناوري‌ها كاربرد تسليحاتي نداشته باشد. گفتني است ترامپ همچنين از يك پروژه توسعه بين‌المللي برنامه‌ريزي شده حمايت كرد كه هدف آن تقويت تجارت و تسهيل حمل و نقل بين هند، اسراييل و ايالات‌متحده از طريق مجموعه‌اي از بندرها، راه‌آهن، كابل‌هاي زيردريايي و ساير پروژه‌هاي زيرساختي است. در ادامه گزارش نيويورك تايمز آمده است كه هند همچنين يكي از بزرگ‌ترين ذخاير عناصر خاكي كمياب را در جهان دراختيار دارد؛ موضوعي كه فرصتي ارزشمند براي ايالات‌متحده فراهم مي‌كند تا وابستگي خود به چين را كاهش دهد. مقابله با چين از طريق شراكت ميان ايالات‌متحده و هند بخش اصلي تمركز امنيت ملي و رويكرد ژئوپليتيكي امريكا محسوب مي‌شود.
يك مقام كاخ سفيد با اشاره به اين موضوع، رابطه بين واشنگتن و دهلي‌‌نو را «يكي از روابط دوجانبه مهم در قرن ۲۱ توصيف كرد. ترامپ از زمان آغاز دوره رياست‌جمهوري خود در ۲۰ ژانويه، ميزبان چندين رهبر جهاني بوده است كه مودي چهارمين رهبري است كه به كاخ سفيد سفر كرده است. در روزهاي آينده، انتظار مي‌‌رود دولت ترامپ هند را به خريد كالاهاي بيشتري از ايالات‌متحده ترغيب كند. يك مقام دولتي ايالات‌متحده همزمان با انجام ملاقات ميان مودي و ترامپ گفت: «ما يك شراكت دفاعي قوي‌تر را در نظر داريم. ما اين توانايي را داريم كه اقتصاد هند را به معناي واقعي كلمه با فروش انرژي امريكا تامين كنيم.»