ناآراميها در شام اوج گرفت، دولت انتقالي وضعيت اضطراري اعلام كرد
بازگشت شبح جنگ به سوریه
روز پنجشنبه اهالي شهرهاي ساحلي طرطوس و لاذقيه در غرب سوريه در محكوميت حملات هوايي به حومه منطقه ساحلي «جبله» (حومه لاذقيه) كه از آن تحت عنوان قلب جامعه علوي ياد ميشود به خيابانها آمده و تظاهرات بزرگي برگزار كردند. به ادعاي ناظران درگيريهاي شبانه چند ساعت پس از آن رخ داد كه نيروهاي امنيتي عملياتي را براي دستگيري يكي از مقامات دولت اسد در حومه لاذقيه انجام دادند. به گفته يكي از مقامات كه به دليل حساسيت موضوع در گفتوگو با رسانهها نخواست نامش فاش شود، زماني كه نيروهاي امنيتي تحرير الشام روستاي «بيت عانا» را ترك ميكردند، كاروان آنها در كمين افراد مسلح افتاد. ساكنان روستا و منابع رسمي اعلام كردند كه در اين كمين، دستكم ۱۶ نيروي امنيتي كشته شدند. اين كمين، درگيريهاي بيشتري را ميان نيروهاي دولتي و وفاداران مسلح به اسد در مناطق روستايي لاذقيه شعلهور كرد. آتش توپخانه و تيراندازي سنگين در سراسر منطقه شنيده شد و صدها نفر از مردم بيت عانا و روستاهاي اطراف به مناطق روستايي گريختند. هنوز تعداد دقيق كشتهها و زخميهاي درگيريهاي غيرنظاميان يا افراد وفادار به اسد مشخص نيست، برخي منابع از كشته شدن 42 نفر ميگويند و برخي ديگر مدعياند اين تنشها 70 كشته برجاي گذاشت. همزمان با انتشار اخبار اين درگيريها، اعتراضاتي در شهرهاي بزرگ سوريه شكل گرفت. برخي معترضان از دولت جديد حمايت كردند و برخي ديگر خواستار عقبنشيني نيروهاي آن از سواحل شدند. در طرطوس، يك بندر مهم، معترضان شعار ميدادند: «طرطوس و جبله يكي هستند» كه اشارهاي به منطقه جبله داشت، جايي كه درگيريها رخ داده بود. در شهرهاي ديگر ازجمله حمص و ادلب، هزاران نفر در حمايت از دولت جديد سوريه به خيابانها آمدند. همزمان مقامات از ساعت ۱۰ شب پنجشنبه تا ۱۰ صبح جمعه در بسياري از شهرهاي بزرگ حكومت نظامي اعلام كردند. بامداد جمعه، در طرطوس و لاذقيه تعداد كمي از مردم در خيابانها ديده ميشدند، درحالي كه كاروانهاي امنيتي همچنان در حال گشتزني بودند. در همين راستا خبرگزاري اسپوتنيك با انتشار گزارشي به تنشها اشاره كرد و در اين باره نوشت كه جرقه اعتراضها در شهرهاي لاذقيه و طرطوس زده شد كه مردمانش در همبستگي با مردم حومه جبله تظاهرات برگزار كرده و خواستار «توقف خونريزي، پاسخگويي مسوولان، تقويت صلح مدني، برقراري امنيت و توقف تخلفات» شدند. پس از آن درگيري شديدي ميان عناصر مسلح «تحرير الشام» (وابسته به الجولاني) و برخي ديگر از گروههاي مسلح مستقر در سواحل غربي سوريه رخ داد. روز جمعه نيز روستاهاي حرف الساري، بعبده، دوير بعبده، الداليه، وادي القلع وبيت عانا از سوي دانشكده نيروي دريايي «تحرير الشام»، هدف حملات توپخانه قرار گرفتند. هواپيماها و بالگردهاي نظامي همچنين پايگاههايي را در روستاي بيت عانا هدف قرار دادند. همزمان ديگر مناطق سوريه ازجمله سويدا، حماه و ادلب شاهد برگزاري تظاهرات مخالفان دولت جديد بوده و معترضان عليه الجولاني شعار سر داده و خواستار بركناري او از قدرت شدند. اين درحالي است كه اداره امنيتي عمومي سوريه در لاذقيه و طرطوس ممنوعيت رفت و آمد اعمال كرد. حال آنگونه كه صابريننيوز نوشته، معترضان سوريه ضمن درگيري با نيروهاي وابسته به الجولاني بر پل ميعاد در سوريه كنترل يافته و گروهي از نيروهاي تحريرالشام را در مركز فرهنگي در منطقه القرداحه سوريه محاصره كردند. همزمان برخي ديگر از منابع خبري گزارش دادند كه مخالفان دولت موقت سوريه بر مقر فرماندهي نيروي دريايي در بندر لاذقيه مسلط شدهاند. اين منابع خبري گزارش دادند كه مخالفان دولت موقت سوريه بر فرودگاه نظامي سطامو در غرب اين كشور مسلط شدند. ادعايي كه هنوز تاييد نشده است.
گفته ميشود فرودگاه بالگردي سطامو در ريف لاذقيه نيز ازسوي نيروهاي مخالف دولت موقت سوريه به رياست «احمد الشرع» ملقب به الجولاني تحت كنترل در آمد. اين درحالي است كه نيروهاي تحريرالشام در ساعات گذشته از اين فرودگاه و هواگردهاي موجود در آن براي سركوب مخالفان خود در استانهاي ساحلي استفاده كرده بودند. همچنين تيپ كوهستان مقاومت مردمي سوريه از تسلط بر همه مناطق مرزي اين كشور با لبنان در غرب اين كشور خبر داد. نيروهاي تيپ كوهستان همچنين از تسلط بر منطقه الشيخ بدر در استان طرطوس ميگويند. در اين ميان برخي رسانهها نيز اعلام كردند كه نيرو و تجهيزات ارتش تركيه براي كمك به دولت موقت سوريه در سركوب مخالفان، از گذرگاه مرزي باب الهوي وارد سوريه شده است. نيروهاي دموكراتيك سوريه (قسد)، الجولاني را مسوول درگيريها در ساحل سوريه دانسته و نسبت به قتلعام نيروي وابسته به او عليه مردم سوريه هشدار دادند.در همين حال عربستان، اعتراض مردم سوريه عليه نيروهاي الجولاني تحت حمايت تركيه را محكوم كرد. در همين راستا خبرگزاري الجزيره به نقل از يك منبع امنيتي سوري ضمن تاييد كشته شدن 15 نيروي امنيتي اين كشور در جريان اعتراضها از وضعيت فوقالعاده امنيتي در اين كشور خبر داد. رسول سردار، خبرنگار الجزيره در دمشق نيز گزارش داد كه پس از اين حملات تنشها به شدت افزايش يافته است. به گفته او، از زمان سقوط دولت بشار اسد يعني سه ماه گذشته تا به امروز شام و به طور مشخص دولت جديد شايد با يكي از بزرگترين چالشهاي امنيتياش روبهرو شده است. به گفته او، دولت مركزي براي كنترل اوضاع نيروهاي كمكي متشكل از «دهها و دهها خودروي نظامي» را از چندين استان، ازجمله حما، حمص و ادلب، به شهر لاذقيه اعزام كرده است. اندكي پس از حمله، ويديويي توسط يكي از فرماندهان دوران اسد منتشر شد كه در آن اعلام كرد گروهي مقاومتي با نام «هنگ سپر ساحلي» عليه دولت جديد تشكيل شده است. مدير امنيت استان لاذقيه پيشتر در گفتوگو با خبرگزاري رسمي سوريه (سانا) مدعي شد كه نيروهاي امنيتي در حومه لاذقيه با گروههاي مسلح وفادار به فرمانده نيروهاي ويژه دوران اسد، سوهيل الحسن، درگير شدهاند. نيروهاي امنيتي در لاذقيه مدعياند كه اوضاع اكنون تحت كنترل است و چندين تن از معترضان كشته شده و بسياري ديگر دستگير شدهاند. به ادعاي گروهي از ناظران، مناطق ساحلي مديترانهاي سوريه به يكي از چالشهاي اصلي امنيتي براي رييسجمهور موقت، احمد الشرع، تبديل شده است، درحالي كه دولت او تلاش ميكند كنترلش بر اين كشور را تثبيت كند. در اين ميان نشريه نيويورك تايمز نيز با انتشار گزارشي ضمن اشاره به تنشهاي اخير مدعي شد، آنچه رخ داده نخستين اعتراضات گسترده عليه مقامات جديد از زمان به قدرت رسيدن آنها در دسامبر است. به ادعاي نيويورك تايمز، دولت تحرير الشام براي بازگرداندن نظم، نيروهاي امنيتي بيشتري را به اين مناطق اعزام كرد. از همين رو بامداد جمعه، كاروانهاي دولتي در خيابانهاي لاذقيه و طرطوس گشتزني كرده و از ساكنان خواسته شد در خانههاي خود بمانند، زيرا نيروهاي امنيتي عمليات امنيتي را براي يافتن بقاياي مسلح دولت اسد انجام ميدادند. در همين راستا سرهنگ حسن عبدالغاني، سخنگوي وزارت دفاع تحريرالشام، در گفتوگو با خبرگزاري رسمي سوريه (سانا) مدعي شد، هزاران نفر سلاحهاي خود را زمين گذاشته و به خانوادههايشان بازگشتهاند، درحالي كه برخي همچنان بر ادامه جنگ اصرار دارند. به باور گروهي از تحليلگران، افزايش تنشها به آزموني حياتي براي رهبران جديد سوريه تبديل شده است. ائتلاف شورشي كه دولت اسد را سرنگون كرد و يك دولت انتقالي را مستقر نمود، تلاش دارد كنترل خود را در سراسر كشور تثبيت كند. با اين حال استانهاي ساحلي چالش بزرگي براي دولت جديد است. اين منطقه مركز اقليت علوي سوريه است كه خانواده اسد نيز به آن تعلق دارد.علويان كه تنها ۱۰درصد از جمعيت كشور را تشكيل ميدهند، در دوران حكومت ۵۰ ساله خانواده اسد نفوذ چشمگيري داشتند. از زمان به قدرت رسيدن دولت جديد، نيروهاي تحريرالشام در لاذقيه و طرطوس بارها هدف حملات نيروهاي مسلح وابسته به دولت اسد قرار گرفتهاند. دولت جديد از تمامي اعضاي نيروهاي امنيتي وابسته به اسد خواسته است كه روابط خود را با حكومت پيشين قطع كرده و سلاح و خودروهاي خود را به مقامات جديد در مراكز «آشتي ملي» تحويل دهند. اما مقامات اعلام نكردهاند كه براي كساني كه تسليم ميشوند، عفو عمومي درنظر گرفته خواهد شد و بسياري از اعضاي حكومت پيشين از مشاركت در اين روند خودداري كردهاند.