قرارداد «فشار افزايي» ميدان گاز پارس جنوبي، براي دومين بار ظرف دو سال اخير، اين‌بار با سه شركت داخلي و شركت ملي نفت بسته شد. ارزش اين قرارداد، 17 ميليارد دلار عنوان شده و به گفته وزير نفت، با چهار پيمانكار پتروپارس، قرارگاه خاتم، اويك و مپنا امضا شده است. اين در حالي است كه در دولت سيزدهم ۴ قرارداد مقدماتي با هدف آشنايي پيمانكاران با اين حوزه با سقف ۴۰۰ ميليون دلار بسته شده بود كه با رقم قرارداد دولت چهاردهم (۱۷ ميليارد دلار) تفاوت فاحش دارد و به گفته وزير نفت «با كمال تأسف يك سنت هم براي اين قرارداد هزينه نشده است.» با امضاي اين قرارداد، صنعت نفت ايران وارد مرحله‌اي جديد از بهره‌برداري پايدار از بزرگ‌ترين ميدان گازي جهان مي‌شود كه نقش مهمي در تأمين پايدار گاز و توسعه اقتصادي كشور خواهد داشت.
چرا فشار افزايي مهم است؟
ميدان گازي پارس جنوبي توليد ۷۰ درصد گاز كشور را بر عهده دارد و يكي از بزرگ‌ترين ميادين گازي جهان است كه توليد حدود ۷۰ درصد گاز كشور در بخش‌هاي مختلف خانگي، صنايع جزء، صنايع بزرگ و نيروگاهي مصرف مي‌شود را برعهده دارد. سه دهه است كه ايران و قطر به‌طور مشترك از اين ميدان برداشت مي‌كنند و طبيعي است كه بعد از مدتي دچار افت فشار شود. اين افت فشار باعث كاهش ميزان توليد خواهد شد و به همين دليل است كه كشور قطر از چندسال قبل به سمت سفارش‌گذاري براي تهيه سكوهاي مورد نياز براي فشارافزايي و توربوكمپرسورهايي كه مورد نياز است، رفته است و به نظر مي‌رسد در دوسال آينده اين امكان براي كشور قطر فراهم شود. فراهم شدن اين امكان براي قطر يعني نه تنها فشار گنبدشمالي كه در سمت قطر نامگذاري شده افزايش مي‌يابد و ميزان توليد آنها بالا مي‌رود؛ بلكه بخشي از گازي كه در بخش ايراني هست هم به دليل اختلاف فشاري كه ايجاد مي‌كند به سمت قطر خواهد رفت.
آمارهاي تكان‌دهنده از افت فشار پارس جنوبي
آنگونه كه وزير نفت مي‌گويد «برآورد شده است كه از سال ۱۴۰۶ به ميزان يك فاز پارس جنوبي كاهش توليد داشته باشيم و از سال ۱۴۰۸ در صورت عدم فشارافزايي يك و نيم فاز از توليد خارج مي‌شود.» وي با يادآوري اين نكته كه ۴۰ درصد بنزين كشور از پارس جنوبي تامين مي‌شود، افزود: از آنجا كه بخشي از ميعانات گازي اين منطقه تبديل به بنزين مي‌شود، عدم اجراي اين طرح سبب تشديد ناترازي بنزين در كشور مي‌شود. محسن پاك‌نژاد روز شنبه در آيين امضاي قرارداد فشارافزايي پارس جنوبي كه با حضور مسعود پزشكيان رييس‌جمهوري و مديران صنعت نفت برگزار شد، افزود: امضاي اين قرارداد بعد از گذشت هفت ماه از آغاز به كار دولت چهاردهم گامي مهم براي تحقق يك آرزوي ديرينه و تولدي ديگر براي ميدان گازي پارس جنوبي است. او خاطرنشان كرد: مطابق اهداف كمي تعيين شده در برنامه هفتم پيشرفت قرار است كه در پايان برنامه، توليد گاز خام كشور به يك ميليارد و ۳۴۰ ميليون متر مكعب برسد.
75 ميليارد دلار سرمايه مي‌خواهيم
وزير نفت در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود عنوان كرد: براساس برآوردهاي كارشناسي، مجموعه طرح‌هاي توسعه و نگهداشت توان توليد به سرمايه‌گذاري حدود ۷۵ ميليارد دلار نياز دارد كه حدود ۵۳ ميليارد دلار آن به توسعه ميادين گازي جديد و ۲۲ ميليارد دلار آن مربوط به طرح‌هاي نگهداشت توان توليد از جمله طرح فشار افزايي پارس جنوبي است. پاك نژاد افزود: براي رسيدن به هدف يك ميليارد و ۳۴۰ ميليون متر مكعب در روز در طول چهار سال پيش رو به‌طور متوسط سالانه حدود ۱۹ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري نياز است.
جزييات طرح فشارافزايي پارس جنوبي
در هفت مركز
وزير نفت تاكيد كرد: تحقق اهداف كمي برنامه هفتم در زمينه توليد گاز و بنزين به اجراي اين طرح وابسته است؛ طرح فشارافزايي شامل ۷ هاب يا مركز است كه هر كدام شامل ۴ سكو است و هر سكو شامل يك سكوي توليد برق، يك سكوي اقامتي و دو سكو براي استقرار كمپرسورهاي فشارافزايي است. وي ادامه داد: روي هر سكو چهار توربوكمپرسور داريم كه مجموعا در هفت مركز ۵۶ توربوكمپرسور با قدرت بسيار زياد اس.جي.تي ۷۰۰ مشابه اس.جي.تي۷۰۰هايي كه پيش از اين استفاده مي‌شد نياز دارد كه در نهايت تامين بخش عمده‌اي از اينها بايستي داخلي باشد و بخشي هم با كمك شركاي خارجي امكان انتقال فناوري آن فراهم شده است. پاك نژاد درباره برآورد هزينه‌هاي اين قرارداد توضيح داد: برآورد هزينه اجراي هر هاب حدود ۲.۵ ميليارد دلار است و براي اجراي كامل طرح فشارافزايي به حدود ۱۷ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري نياز داريم؛ با اين حال، اين سرمايه‌گذاري مي‌تواند تا سال ۱۴۳۵ حدود ۷۸۰ ميليارد دلار به درآمد حاصل از ميدان اضافه كند و بنابر اين، اجراي اين طرح از اهميت بالايي برخوردار است و نبايد در اجراي آن درنگ كرد. وزير نفت همچنين گفت: مدل تسويه مالي بر اساس قراردادهاي «آي‌پي‌سي» خواهد بود و براي پيمان‌هاي «اي‌پي‌سي‌آي» با صندوق توسعه ملي مذاكره كرده‌ايم كه اميدواريم به سرانجام برسد.
پاك‌نژاد تصريح كرد: با اجراي اين طرح سطح بالاتري از دانش و فناوري توسعه و بهره‌برداري از ميادين گازي به ويژه در بخش ارتقاي دانش طراحي و ساخت سكوهاي ويژه فشارافزايي كه سكوهاي سنگيني است، استفاده مي‌شود. وي يادآور شد: ايران تاكنون تجربه ساخت سكوهايي تا ۳ هزار و ۳ هزار و ۵۰۰ را داشته است اما اين سكوها وزني بالغ بر ۷ تا ۸ هزار تن را دارند كه اميدواريم كه همزمان با اجراي اين طرح، اين فناوري قابليت انتقال دارد و شركاي ايراني بخش خارجي خواهند توانست بعد از اجراي اين طرح، سازنده اين سكوهاي سنگين نيز باشند.
وزير نفت تاكيد كرد: وزن سازه‌هاي دريايي كه در اين طرح استفاده خواهد شد، حدود ۴۲۰ هزار تن برآورد شده است و آنچه در طول بيست و چند سال گذشته تا امروز در حوزه دريايي پارس جنوبي، نصب شده حدود ۲۰۰ هزار تن است، يعني دو برابر سازه‌هايي كه در بخش دريايي نصب شده در قالب اين طرح نصب خواهد شد. پاك‌نژاد ادامه داد: نصب و راه‌اندازي حدود ۶۰۰ كيلومتر خط لوله زير دريايي جهت انتقال گاز ترش و طراحي و ساخت بيش از نيمي از اين توربوكمپرسورها توسط سازندگان داخلي خواهد بود.
وي با بيان اينكه در مجموع ۷۰ درصد كار اين طرح و عمليات اين طرح توسط شركت‌ها، پيمانكاران، سازندگان و طراحان داخلي خواهد بود، افزود: اين طرح ضمن اينكه براي صنايع داخلي وابسته به نفت رونق‌آفريني مي‌كند، كارگاهي به وسعت ايران ايجاد مي‌كند و عملا بخش خصوصي درگير اجراي اين طرح مي‌شوند و رونق‌آفريني بسيار خوبي در اين حوزه خواهند داشت. وزير نفت همچنين گفت: با اجراي اين قراردادها در بخش اشتغال حدود ۱۷ هزار شغل مستقيم و ۵۰ هزار شغل به طور غيرمستقيم درگير اين طرح خواهند بود.
تامين مالي اين طرح سريع‌تر اجرا شود
وزير نفت در ادامه خاطرنشان كرد: تسريع در تنفيذ اين قرارداد و شروع عمليات اجرايي اين طرح راهبردي مستلزم نهايي‌سازي قرارداد تأمين مالي با صندوق توسعه ملي و تصويب آن در شوراي اقتصاد است؛ با توجه به اهميت ويژه اين طرح براي كشور، صندوق توسعه ملي و سازمان برنامه و بودجه هر چه زودتر موضوعات مربوط به طرح را تعيين تكليف كنند و بتوانيم با سرعت بيشتري عمليات اجرايي را پيش ببريم. پاك‌نژاد ابراز اميدواري كرد كه اهداف اين طرح در زمان‌بندي تعيين شده محقق شود و منافع ملي كشور در اين پروژه محقق و رونق صنايع نفت و گاز و ايجاد اشتغال و افزايش سطح رفاه مردم فراهم شود.