معصومه معظمي
در روزهايي كه افكار عمومي نسبت به فاصله ميان مردم و مسوولان حساس‌تر از هميشه است، مسعود پزشكيان در اقدامي شجاعانه يكي از نزديك‌ترين ياران خود را از كابينه كنار گذاشت. شهرام دبيري، معاون پارلماني رييس‌جمهور، در پي سفر پرحاشيه‌اش به قطب جنوب و سپس تكذيب اين سفر، با حكم كتبي و دستور مستقيم رييس‌جمهور بركنار شد؛ تصميمي كه نه‌تنها بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌ها داشت، بلكه افكار عمومي و بسياري از نمايندگان مجلس مخالف دولت هم آن را تحسين و نشانه‌اي از پايبندي عملي رييس‌جمهور به شعار «عدالت‌محوري» او دانستند. اين اقدام در شرايطي صورت گرفت كه جامعه هنوز خاطره دولت‌هاي نهم و دهم را فراموش نكرده است. دوراني كه رييس‌جمهور وقت، اعضاي كابينه‌اش را «خط قرمز» مي‌دانست و از آنها در هر شرايطي حمايت مي‌كرد. اما مسعود پزشكيان مسير متفاوتي را برگزيد؛ او با تصميم قاطعش نشان داد كه در دولت چهاردهم، هيچ‌كس خط قرمز و مصون از پاسخگويي نيست.
اين اقدام رييس‌جمهور، يك اقدام اجرايي ساده نبود، بلكه حاوي يك پيام مهم براي مسوولان، رسانه‌ها و مردم بود كه در دولت پزشكيان، هيچ چيز بالاتر از عدالت نيست و رفاقت و ملاحظات سياسي نمي‌توانند جاي حق مردم و اصل شفافيت را بگيرند. حتي اگر پاي سال‌ها رفاقت ديرينه و اعتماد در ميان باشد.
سفري كه كار دست دبيري داد!
ماجراي سفر معاون پارلماني رييس‌جمهور كه با انتشار تصاويري از او و همسرش در قطب جنوب رسانه‌اي و سپس از سوي خودش تكذيب شد، خيلي زود به يك مساله حيثيتي براي دولت چهاردهم تبديل شد. افكار عمومي و نمايندگان مجلس خواهان توضيح شدند؛ از طرفي سكوت رييس‌جمهور مي‌توانست به معناي تأييد رفتار معاونش تعبير شود. اما مسعود پزشكيان، رييس‌جمهوري كه با شعار عدالت، صداقت و شفافيت بر سر كار آمد، نشان داد كه نه تنها نهج‌البلاغه را مي‌خواند، بلكه به عمل هم سيره علي(ع) را پياده مي‌كند و در مقابل خطاي نزديكانش، چشمان خود را نمي‌بندد. به همين دليل با صدور حكمي رسمي، دبيري از دولت كنار گذاشته شد. اين تصميم رييس‌جمهور تحسين حتي مخالفان دولت را به همراه داشت و مالك شريعتي، نماينده مجلس مخالف دولت در توييتي در شبكه ايكس از اين اقدام پزشكيان تشكر كرد. همچنين برخي ديگر از نمايندگان در گفت‌وگو با «اعتماد» اين اقدام رييس‌جمهور را شجاعانه خواندند و از آن حمايت كردند.
واكنش مجلس به يك تصميم شجاعانه
رضا سپهوند، نماينده مردم خرم‌آباد در مجلس دوازدهم، در گفت‌وگو با «اعتماد»، ضمن استقبال از اين تصميم رييس‌جمهور، گفت: «مردم مسووليتي را به آقاي پزشكيان به عنوان رييس‌جمهور سپرده‌اند و انتظار دارند شاهد تحولات جدي در حوزه اجرايي كشور باشند. اين نماينده حامي دولت چهاردهم، بركناري دبيري را نشانه مسووليت‌پذيري و توجه رييس‌جمهور به مطالبه افكار عمومي دانست و گفت: «بهترين تصميم همين بود. رييس‌جمهور بايد پاسدار اعتماد مردم باشد و اگر مسوولي در مسير منافع عمومي حركت نكند، بايد كنار گذاشته شود. اميدوارم اين نگاه در سطوح ديگر دولت نيز تداوم يابد و پيش از آنكه مجلس به استيضاح وزرا وارد شود، خود دولت دست به اصلاح بزند.»
پزشكيان خط قرمز ندارد؛ مردم خط قرمزند
از سوي ديگر، مصطفي پوردهقان، نماينده مردم اردكان در مجلس نيز در گفت‌وگو با «اعتماد»، اقدام پزشكيان را «معنادار» و «صريح» توصيف كرد و گفت: «سفر آقاي دبيري به قطب جنوب حتي براي ما مسوولان هم جاي تعجب داشت. اگر هم اين سفر با هزينه شخصي انجام شده باشد، چرا بايد رسانه‌اي شود؟ در شرايطي كه بيش از هشت دهك جامعه با فقر و مشكلات معيشتي دست‌وپنجه نرم مي‌كنند و حتي از سفرهاي داخلي محروم‌اند، چنين سفري نوعي فخرفروشي تلخ است و اثر منفي روي افكار عمومي مي‌گذارد.»
پوردهقان با اشاره به سابقه نزديك دوستي ميان دبيري و رييس‌جمهور، افزود: «كسي تصور نمي‌كرد كه آقاي پزشكيان چنين تصميمي بگيرد. همه ما از رابطه نزديك آقاي دبيري با رييس‌جمهور آگاه بوديم. اما اين اقدام نشان داد كه پزشكيان هيچ خط قرمزي در برابر سوءرفتار يا اقدامات ناهماهنگ با منافع عمومي ندارد. او مي‌توانست از روش‌هاي محافظه‌كارانه‌تر مثل استعفا بهره ببرد، اما با عزل مستقيم، پيام واضحي به همه مديران داد. اينكه هيچ‌كس بالاتر از نقد و نظارت نيست.» نماينده مردم اردكان همچنين اظهار اميدواري كرد كه اين تصميم براي كساني كه در ايام انتخابات احساس تلخي و بي‌اعتمادي داشتند، تسكين‌بخش باشد. او در پايان اين اقدام را الگويي براي همه مسوولان دانست و افزود: «بايد همه بدانند كه با آنها عقد اخوتي بسته نشده و در برابر عملكردشان بايد پاسخگو باشند. وقتي رييس‌جمهور چنين رويكردي دارد، ديگران هم بايد به مردم پاسخ بدهند، نه به روابط پشت‌پرده دل ببندند.»
رييس‌جمهور با بركناري معاون پارلماني،
پايبندي‌اش به عدالت را اثبات كرد
كامران پولادي، نماينده مردم چالوس و نوشهر در مجلس دوازدهم نيز در گفت‌وگو با «اعتماد» با اشاره به اقدام رييس‌جمهور در بركناري شهرام دبيري، معاون پارلماني خود، گفت: «مهم‌ترين شعار دكتر پزشكيان، برقراري عدالت و رفع تبعيض و بي‌عدالتي بود و اقدام اخير ايشان در راستاي تحقق عملي اين شعارهاست.»
او افزود: «اگرچه آقاي دبيري اعلام كرده بود با هزينه شخصي به سفر رفته است، اما رييس‌جمهور با در نظر گرفتن مشكلات اقتصادي و معيشتي مردم، تصميم گرفت براي نشان دادن پايبندي عملي خود به وعده‌هاي انتخاباتي‌اش، اين معاونت را بركنار كند. اين تصميم كاملا در جهت شعار عدالت‌محوري بود و اقدامي شايسته و بجا به شمار مي‌رود.» عضو كميسيون شوراها و امور داخلي كشور در مجلس تأكيد كرد: «در مدت زمان كوتاهي كه با آقاي پزشكيان در مجلس همكاري داشته‌ام، به وضوح ديدم كه ايشان به معناي واقعي به دنبال پياده‌سازي عدالت‌محوري است؛ همان شعاري كه در انتخابات بر آن تأكيد داشت. بنابراين براي رييس‌جمهور در ادامه اين مسير، آرزوي موفقيت دارم و اميدوارم اين رويكرد در سطح دولت نهادينه شود.»
عزل به‌جاي استعفا، پيام صريح براي مديران
در شرايطي كه بسياري از مسوولان در برابر اشتباهات اطرافيانشان سكوت مي‌كنند يا با استعفاي محترمانه سعي در كمرنگ كردن مساله دارند، پزشكيان تصميمي صريح گرفت: «عزل مستقيم» اين اقدام نه تنها حاوي پيامي براي افكار عمومي است كه دولت در برابر هيچ رفتار نادرستي سكوت نمي‌كند، بلكه پيامي جدي‌تر براي مديران اجرايي نيز دارد. «اگر خارج از عرف و عدالت رفتار كنيد، جايي در دولت نداريد.» بنابراين در روزگاري كه مردم نسبت به صداقت و پاسخگويي مسوولان دچار ترديد شده‌اند، چنين تصميم‌هايي مي‌تواند بازسازي سرمايه اجتماعي را به همراه داشته باشد. بنابراين بايد متذكر شد كه اعتماد عمومي در گرو تصميم‌هاي شفاف، صريح و بي‌ملاحظه با منافع شخصي است و رييس‌جمهور چهاردهم با تصميم اخير خود، گام بلندي در اين مسير برداشته است. به هر حال اين تصميم پزشكيان را شايد بتوان اولين آزمون جدي عدالت‌محوري در دولتش دانست؛ آزموني كه با موفقيت پشت سر گذاشته شد و اكنون نوبت ساير مديران است كه از اين رويكرد درس بگيرند.