عراقچي قبل از آغاز راند دوم رايزني‌ها با امريكا به روسيه مي‌رود
ماموريت آقاي ديپلمات در مسكو
حديث روشني
عباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان، اواخر هفته جاري در راس هياتي به مسكو سفر خواهد كرد. اين سفر درحالي انجام مي‌شود كه قرار است دور دوم مذاكرات غيرمستقيم ميان ايران و امريكا به ميزباني مسقط از سر گرفته شود. ايران و ايالات‌متحده در هفته گذشته دور نخست اين مذاكرات كه در عمان برگزار شد را «مثبت» و «سازنده» ارزيابي كردند. دو طرف همچنين توافق كردند روز شنبه، ۳۰ فروردين (۱۹ آوريل) گفت‌وگوهاي خود را ادامه دهند. اگرچه گزارش‌هاي اوليه حاكي از آن بود كه رم ميزبان اين گفت‌وگوها خواهد بود، اما به گفته اسماعيل بقايي، سخنگوي وزارت امور خارجه، همچنان مسقط ميزبان رايزني‌هاي غيرمستقيم تهران و واشنگتن باقي خواهد ماند. مقامات رسمي كشورمان اعلام كرده‌اند كه عباس عراقچي در جريان سفر خود به مسكو با سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه، ديدار و گفت‌وگو خواهد كرد. به باور گروهي از ناظران، احتمالا بررسي جزييات دور نخست مذاكرات غيرمستقيم ميان تهران و واشنگتن در دستوركار رايزني‌هاي ايران و روسيه قرار دارد. همزمان با انتشار اين گمانه‌زني‌ها، اسماعيل بقايي اعلام كرد كه سفر عراقچي به مسكو از پيش برنامه‌ريزي شده بود و بررسي تحولات اخير در مسقط نيز در دستور كار طرفين قرار دارد.
پاي مسكو به مسقط باز مي‌شود؟
در همين رابطه، وب‌سايت الجزيره با اشاره به گمانه‌زني‌هاي مطرح‌شده درباره آينده روابط ايران و ايالات‌متحده نوشت: پيش از آغاز رايزني‌ها در عمان، مقامات امريكايي و متحدان غربي‌شان بارها ايران را به تلاش براي ارتقاي توانايي‌هاي هسته‌اي كه به ادعاي آنها ممكن است منجر به عبور از آستانه گريز هسته‌اي شود، متهم كردند. اين اتهامات ادعايي، به ويژه پس از خروج امريكا از توافق هسته‌اي برجام در سال ۲۰۱۸ و در پي پيشرفت برنامه هسته‌اي ايران در سال‌هاي بعد، شدت گرفت. با اين حال، تهران همواره تاكيد كرده است كه برنامه هسته‌اي‌اش كاملا صلح‌آميز و در چارچوب تعهدات بين‌المللي دنبال مي‌شود. در چنين فضايي، به نظر مي‌رسد كه تلاش‌هاي ديپلماتيك براي حل و فصل اختلافات هسته‌اي و لغو تحريم‌ها ازسوي هر دو طرف، شتاب گرفته است. در اين ميان، روسيه به عنوان يكي از اعضاي دايم شوراي امنيت سازمان ملل متحد و داراي حق وتو، طي سال‌هاي اخير نقش مهمي در مذاكرات هسته‌اي ايران با غرب ايفا كرده است. از سوي ديگر، مسكو نيز كه يكي از امضاكنندگان توافق هسته‌اي سال ۲۰۱۵ بوده، در بحبوحه تحولات منطقه‌اي و تهديدهاي ادعايي دولت ترامپ عليه ايران، همواره از طرفين خواسته است كه تمركز خود را بر ادامه گفت‌وگوهاي ديپلماتيك حفظ كنند و از هرگونه اقدام تنش‌زا بپرهيزند. با اين حال، سفر عراقچي به مسكو، آن‌هم پيش از آغاز دور دوم مذاكرات، در شرايطي صورت مي‌گيرد كه استيو ويتكاف، نماينده ويژه ترامپ در امور خاورميانه، پيش از برگزاري دور نخست اين مذاكرات، در تاريخ ۲۳ فروردين، سفري به روسيه داشت. همچنين پيش از آغاز گفت‌وگوهاي تهران و واشنگتن، نشست سه‌جانبه مشورتي ميان روسيه، ايران و چين در مسكو برگزار شده بود.
نگراني اروپا از سرنوشت مذاكرات
ايران و امريكا
همزمان گروهي از ناظران ضمن اشاره به ابراز نگراني اتحاديه اروپا از روند مذاكرات اخير ميان ايران و امريكا، مدعي‌اند كه متحدان اروپايي واشنگتن كه در جريان بحران اوكراين توسط دولت ترامپ در حاشيه قرار گرفته‌اند، تلاش دارند در باب مساله ايران از تكرار چنين سرنوشتي جلوگيري كنند. از اين رو وزير امور خارجه فرانسه به تازگي تاكيد كرده است كه كشورهاي اروپايي با دقت روند مذاكرات ايران و امريكا را پيگيري خواهند كرد. او همچنين مدعي شد: «ما به همراه دوستان و شركاي بريتانيايي و آلماني خود مراقب خواهيم بود تا اطمينان حاصل كنيم هرگونه توافق احتمالي ميان ايران و امريكا با منافع امنيتي ما درخصوص برنامه هسته‌اي ايران هم‌راستا باشد.» شايان ذكر است كه توافق برجام در سال ۲۰۱۵ ميان ايران، ايالات‌متحده، روسيه، چين، فرانسه، آلمان، بريتانيا و اتحاديه اروپا به امضا رسيد.
پشت پرده سفر گروسي به تهران
همزمان با افزايش گمانه‌زني‌ها درباره جزييات دور دوم رايزني‌هاي غيرمستقيم ايران و امريكا، رافائل گروسي، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، امروز چهارشنبه به تهران سفر خواهد كرد. گروسي در اين سفر قرار است با عباس عراقچي و ديگر مقامات ارشد ايران ديدار كند. مديركل آژانس كه آخرين بار در نوامبر ۲۰۲۴ به تهران سفر كرده بود، بارها تاكيد كرده است كه استمرار همكاري و تعامل ميان ايران و آژانس در شرايطي كه راه‌حل‌هاي ديپلماتيك بيش از پيش ضروري به نظر مي‌رسند، حياتي است. در همين راستا نيز ناظران بر اين باورند كه سفر گروسي به تهران، يكي از سرنوشت‌سازترين سفرهاي مديركل آژانس در سال‌هاي اخير است؛ چراكه مي‌تواند مسير توافق هسته‌اي ايران را تا حد زيادي تعيين كند. در اين ميان مساله كليدي، گزارشي است كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بايد تهيه و منتشر كند و شوراي حكام نيز در اجلاس بهاره خود، آن را بررسي خواهد كرد. گزارشي كه به نظر مي‌رسد مي‌تواند نقش تعيين‌كننده‌اي در مسير مذاكرات هسته‌اي ايران با امريكا ايفا كند.
سيگنال‌هاي مبهم از مسقط!
به ادعاي الجزيره و برخي از رسانه‌هاي منطقه‌اي در آستانه برگزاري دور دوم مذاكرات غيرمستقيم ايران و امريكا در مسقط، همچنان سيگنال‌هاي ضد و نقيضي از جانب طرفين مخابره مي‌شود. در همين رابطه، سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان بار ديگر بر برگزاري مذاكرات غيرمستقيم با امريكا در عمان تاكيد كرد و گفت: مذاكرات مستقيم «موثر» و «مفيد» نيستند. او همچنين تصريح كرد كه محور اصلي گفت‌وگوها، موضوع برنامه هسته‌اي ايران و لغو تحريم‌هاست و ايران هيچ مذاكره‌اي درباره ساير مسائل با طرف امريكايي انجام نخواهد داد. از سوي ديگر، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، ساعاتي پس از پايان دور نخست مذاكرات، در اظهاراتي مدعي شد كه روند گفت‌وگوها به خوبي پيش مي‌رود. اما در اظهاراتي متفاوت وظاهرا پس از مشورت با مشاوران ارشد خود، مدعي شد كه انتظار دارد تصميم نهايي درخصوص برنامه هسته‌اي ايران در اسرع وقت اتخاذ شود. رييس‌جمهور امريكا همچنين بار ديگر مدعي شد كه در صورت عدم دستيابي به توافقي براي متوقف كردن برنامه هسته‌اي ايران، «اقدام نظامي» ادعايي محتمل خواهد بود.
همزمان، خبرگزاري رويترز به نقل از استيو ويتكاف، نماينده ويژه ترامپ در خاورميانه ادعا كرد كه امريكا به دنبال محدود كردن سطح غني‌سازي اورانيوم ايران است و هدف آن برچيدن برنامه هسته‌اي اين كشور نيست. به گفته ويتكاف، اولويت مذاكرات با ايران، ابتدا راستي‌آزمايي برنامه غني‌سازي و سپس بررسي برنامه تسليحاتي ادعايي است.
او در ادامه افزود: «اگر نتوانيم برنامه ايران را راستي‌آزمايي كنيم، ناچار خواهيم بود گزينه‌هاي ديگري را بررسي كنيم؛ گزينه‌هايي كه احتمالا به نفع هيچ‌يك از طرفين نخواهد بود.»