دكلي
كه گم شد
هر چند افكار عمومي داستان گم شدن دكل نفتي در دولت دهم را شنيد و پاي دكل گمشده را به ادبيات و طنز باز كرد اما ديگر واكنشي به دكل‌هايي كه برخي مي‌گفتند در شمار مفقودشدگان هستند، نشان نداد. اين تنها گمانه‌زني نبود كه دكل‌هايي جز دكل نفتي خريداري شده از روماني كه برخي بدان نام «دين» را داده بودند، گم شده است. آنها كه دست‌اندركار محسوب مي‌شدند از گم شدن دكل‌هايي بيشتر از يك دكل خبر مي‌دادند و مي‌گفتند داستان به يك دكل ختم نمي‌شود. قضيه پيچيده‌تر از اينهاست. حسين دهدشتي، عضو كميسيون انرژي در اين خصوص گفته است: دكل ديگري هم وجود دارد كه براي چند سال قبل از اين جريان است. اين دكل متعلق به شركت گلوبال است كه زيرمجموعه تاسيسات دريايي بوده است. آن هم تقريبا چنين جرياني داشته است. وي در پاسخ به اين سوال كه آيا صحت دارد كه چهار دكل داراي چنين وضعيتي هستند، گفت: اطلاعات ضدونقيضي به ما مي‌رسد. براي همين مبهم است و نمي‌توان به آنها استناد كرد. فكر مي‌كنم سازمان بازرسي با توجه به اينكه يك سال در آن شركت مستقر بوده است، اطلاعات بيشتري دارد. اما در كل اطلاعات دقيقي در خصوص اين چهار دكل وجود ندارد و نمي‌توان به آن استناد كرد. حالا نام دكل با فساد اقتصادي گره خورده است. مي‌پرسند دكلي با ارتفاعي در حدود 45 متر و صدها تن وزن و 50 خدمه و جابه‌جايي با تشريفات خاص چطور گم مي‌شود؟ كبريت اول را نادر قاضي پور در تاريكخانه روشن كرده بود. گفته بود دكل حفاري كه در دولت دهم خريداري شده هيچگاه به ايران نيامده و گم شده است. چراغ قوه را اما زنگنه در اتاق تاريك به دست گرفت و تاييد كرد يك دكل نفتي گم شده است. گم شدن استعاره‌اي بود براي توضيح داستان پيچيده‌اي كه در پس پرده وجود داشت. اسناد و مدارك مربوط به دكل بود كه در حقيقت پيدا نمي‌شد. پول دكل تمام و كمال رفته بود، امضاي تحويل پاي برگه‌ها و اسناد به چشم مي‌خورد اما خبري از دكل حفاري كه بايد در ايران و آب‌هاي خليج فارس حفاري مي‌كرد، نبود. اينچنين شد كه دكل حفاري دين كه از شركتي رومانيايي خريداري شده بود به دكل گمشده موسوم شد. اما پاي تركيه نيز به اين پرونده گره مي‌خورد. ترك‌ها نيز نقشي در اين داستان داشتند. گفته‌ها حاكي از آن است كه دلالان نفتي، شركت نفت و گاز پارس را توجيه كرده بودند كه با سخت‌تر شدن تحريم‌ها بايد درصدد برآييد دكلي بخريد تا از آن خودتان باشد. قرارداد پروژه‌هاي 35 ماهه منعقد شده بود و دولت مي‌خواست روياي دور و درازش را در اين حوزه جامه عمل بپوشد. مي‌خواست ركورد اني و توتال و ديگر شركت‌هاي حاضر در پارس جنوبي را بشكند تا توليدش در اين حوزه با قطر برابر شود. شريكي كه سه برابر ايران گاز مي‌برد و برنامه‌هاي توسعه‌اش به دليل نبود تحريم طبق روال جلو مي‌رفت. حالا فضا آماده بود تا مرحله دوم پروژه به اجرا در بيايد. مي‌گويند شركتي كه در تركيه ثبت شده بود تنها يك وظيفه داشت و آن هم ثبت يك معامله بود. معامله‌اي براي يك خريد شبهه‌ناك. داستان شركت تركيه‌اي دين براي سازمان بازرسي نيز ابهاماتي داشته است. دهدشتي در اين مورد نيز مي‌گويد: موضوع را پيگيري كردند، يكي از آنها هم همين قضيه شركت تركيه‌اي «دين» است كه قرار بوده واسطه خريد دكل باشد. شركت تاسيسات دريايي قرار بود پول را در چهار قسط به تدريج پرداخت كند و بعد از پرداخت نيمي از آن دكل تحويل داده شود كه متاسفانه گويا همه پول را پرداخت كرده و خبري هم از دكل نشده بود. در واقع شركت واسطه تركيه‌اي (دين) يك شركت صوري و كاغذي بوده و قضيه مانده تا الان. حالا اين سوال را خيلي‌ها مطرح مي‌كنند كه داستان اعتماد به يك شركت صوري چه بود؟ آيا مي‌شود به شركتي كاغذي اعتماد كرد و 87 ميليون دلار را در اختيارش قرار داد يا دست‌هاي پشت پرده اين ماجرا را رقم زده است؟
شكايت پسر مهاجراني
پاي پسر مهاجراني وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در دولت هفتم از همان ابتدا به اين داستان باز شده بود اما وقتي سيد مسعود ميركاظمي وارد ميدان شد و نامش را به عنوان دلال كنار نام رضا مصطفوي طباطبايي قرار داد، شكل ماجرا تغيير كرد. محمد محسن مهاجراني از مسعود ميركاظمي شكايت كرد تا نشان دهد در اين موضع دست نداشته است. واكنش‌هاي ميركاظمي به ماجرا اما جذابيت فراواني داشت.
هر چند ماجراي مبهم دكل در دوره وزارت وي رقم نخورده است، او خود را مسوول دفاع از آنچه در دولت نهم و دهم گذشت، ديد و وارد ميدان شد و تاكيد كرد كه در دولت اصلاحات نيز دكلي گم شده است. وي تلاش كرد با كنار هم قرار دادن نام دكل مشكل دارد دولت اصلاحات با دكل مفقود شده در دولت دهم نشان دهد از اين دست اتفاق‌ها زياد رخ مي‌دهد. جز ميركاظمي، رستم قاسمي و بيژن زنگنه نيز درباره دكل سخن گفته بودند. زنگنه با تاييد فساد رخ‌داده در اين ميان نشان داد وزارتخانه‌اش درگير كدام پرونده‌هاست و رستم قاسمي نيز با اشاره به اينكه دكل خودكار نيست كه گم شود، تاكيد كرد: كل حفاري دريايي حداقل ۵۰ نفر خدمه دارد و جابه‌جايي آن تشريفات خاص و ويژه‌اي دارد و گم شدن يك دكل معنايي ندارد. دكلهاي حفاري مربوط به شركت‌هاي پيمانكاري است. دكل حفاري تاسيسات دريايي ارتباطي با وزارت نفت نداشته است. وزير سابق نفت تصريح كرد: بايد توجه كرد كه وزارت نفت يك مجموعه حاكميتي و كارفرمايي است و دكلهاي حفاري مربوط به شركت‌هاي پيمانكاري است. وي اضافه كرد: شركت تاسيسات دريايي كه مالكيت عمده آن مربوط به بنياد تعاون ناجا و صندوق بازنشستگي نفت است، به عنوان پيمانكار شركت نفت و گاز پارس در پارس جنوبي فعاليت مي‌كند و براساس آنچه مديرعامل سابق اين شركت گفته است، يك فروند دكل حفاري خريداري شده و بخشي از پول آن را پرداخت و ضمانت‌هاي لازم را نيز دريافت كرده‌اند.
پرده‌برداري منتقدان دولت از دكل گلوبال پرل
حالا همان‌ها كه از مانور دولتي‌ها بر مساله دكل گمشده در دولت دهم كه 240 ميليارد تومان پول را به باد داده است، ناراحتند درباره دكلي سخن مي‌گويند كه در دولت اصلاحات خريداري شده و در امارات به آهن‌پاره تبديل شده است. دهدشتي، عضو كميسيون انرژي در خصوص اين دكل مي‌گويد: داستان دكل گلوبال تفاوت‌هاي فراواني با دكل فورچونا يا همان دكل خريداري شده از شركت صوري دين دارد. تشابه داستان آنجايي رخ مي‌دهد كه در اين معامله نيز پاي شركت تاسيسات دريايي به ميان مي‌آيد. وي گفته است: گويا شركت تاسيسات دريايي آن را خريداري كرده و به دوبي آورده است اما مسائلي پيش آمده كه نتوانسته‌اند آن را وارد كشور كنند. عملا دكل فرسوده و قديمي بوده است. به گفته وي اين دكل در شارجه مدتي طولاني مانده و به كشور وارد نشده است.
داستان‌هاي دكلي
برخي رسانه‌هاي منتقد دولت نيز سعي دارند با نشان دادن حجم هدررفت نتيجه بگيرند سالانه پول چند دكل در ايران به دليل مديريت نادرست دكل‌ها به باد مي‌رود. دكل حالا تنها دكلي براي حفاري نيست. شاخصي است براي نشان دادن عمق مشكلاتي كه وجود دارد و ممكن است بدون در نظر گرفتن ارتفاع 45متري آن به چشم نخورد. پرونده دكل فورچونا در حال رسيدگي است. هرچند افكار عمومي به موضوع دكل در ابتداي طرح حساسيت نشان داد اما در ادامه كار بزرگي دكل اصل داستان را به حاشيه راند. اخباري كه درخصوص پرونده‌هاي فساد اقتصادي در سال‌هاي اخير منتشر شده است به مراتب اعداد و ارقامي بيش از اين را در دل خود جاي داده است اما به نظر مي‌رسد شمايل دكل ادبيات كساني كه در لفافه طنز ماجراي فساد اقتصادي را مورد بررسي قرار مي‌دادند مقهور خود كرد. سراج، رييس سازمان بازرسي كل كشور مي‌گويد: هشت گزارش درباره دكل نفتي گمشده به مراجع قضايي ارسال شده است. حالا شمارش معكوس براي رسيدگي به پرونده آغاز شده است. بايد براي اطلاع از كم و كيف آنچه رخ داده است اندكي صبر كرد.