دعواي شهرداري و شوراي شهر بر سر تونل توحيد
حميدرضا خالدي / با گذشت چهار روز از آغاز نشت آب در تونل بزرگ توحيد و واكنش‌هايي كه به دنبال داشت، اين سوژه ديروز به صحن جلسه شوراي شهر نيز كشيده شد و واكنش‌هاي متفاوتي را از سوي اعضا به دنبال داشت. تونل توحيد دو سال پس از آغاز پروژه، همزمان با شروع دهه فجر در تاريخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ گشايش يافت. اين تونل كه كلنگ احداث آن در سال ۱۳۸۶ توسط محمدباقر قاليباف، شهردار آن وقت تهران به زمين زده شد در ركوردي بي‌سابقه طي ۳۰ ماه به پايان رسيد. اين ركورد درحالي زده شد كه تونل توحيد سه برابر تونل رسالت است و در مقايسه با اين تونل ۲۷ سال زودتر ساخته و بهره‌برداري شد. به گفته شهردار تهران، هزينه احداث اين تونل ۳۰۰ ميليارد تومان بوده است. اما اين شيريني تلخي‌هايي را نيز به همراه داشت. در مردادماه سال ۱۳۸۸، يعني همان سالي كه تونل به بهره‌برداري رسيد در حادثه‌اي به دليل ريزش تونل و نشست زمين بين بزرگراه نواب تا خيابان كلهر يك نفر كشته و چهار نفر مصدوم شدند. با اين وجود شهرداري اين تونل را، داراي مشخصاتي منحصر به‌فرد مي‌داند. به عنوان مثال بنا براعلام شهرداري به‌كارگيري بيش از سه هزار شمع و ۲۵ هزار قطعه بتوني و نصب سامانه هوشمند در برابر زلزله باعث شده تا اين سازه در برابر زلزله‌هاي هفت و هشت ريشتري مقاوم بوده و بتوان از آن به عنوان پناهگاهي براي اسكان مردم هنگام وقوع زلزله‌ها نام‌برد.
تونلي كه چكه مي‌كند
پيش از اين‌بارها اخبارو عكس‌هايي از وجود ترك‌ها و نم گرفتگي بخش‌هايي از تونل بزرگ توحيد در يك‌سال گذشته پخش شده بود كه همواره از سوي مديران شهرداري تكذيب شده است. اما اتفاقي كه جمعه اين هفته رخ داد، چنان مشهود بود كه جايي را براي انكار نمي‌گذاشت. روز جمعه رانندگاني كه قصد ورود به تونل توحيد را داشتند با ازدحامي غيرعادي مواجه شدند. آنها خودروي ماشين‌بر پليس راهنمايي و رانندگي را در ورودي تونل مي‌ديدند كه راننده آن به همراه يك پليس راهنمايي و رانندگي بيسيم به دست از مردم مي‌خواستند تا حتي‌الامكان مسير ديگري را براي تردد خود انتخاب كنند و وارد تونل نشوند. اما رانندگاني كه براي ادامه مسير خود اصرار به رد شدن از اين تونل را داشتند با صحنه‌اي عجيب مواجه مي‌شدند؛ حوضچه‌اي آبي در كف تونل كه رانندگان را وادار مي‌كرد تا آهسته و با سرعتي بسيار كم از ميان آن عبور كنند. اين خبر كه در عرض چند ساعت به سرعت در بين مردم پخش شد از همان ساعت‌هاي اوليه واكنش‌هاي مختلفي را از سوي شهرداري و اعضاي شوراي شهر به دنبال داشت. محمدباقر قاليباف، شهردار تهران، در پاسخ به اينكه چرا تونل توحيد كه يكي از پروژه‌هاي فاخر شهرداري محسوب مي‌شد در كمتر از پنج سال دچار نشت آب شده است، مدعي شد كه نشت آب تونل به معناي مشكل فني آن و اينكه تونل در حال ريزش است، نيست. وي با ذكر اينكه تونل‌‌هايي كه در گذشته احداث مي‌شدند واترپروف نبودند، گفت: در اجراي پروژه‌ها به دليل هزينه‌هاي زيادي كه داشت از كاور ضد آب روي استفاده نمي‌شد. وي دليل حادثه ياد‌شده را ناشي از نشت آب يك لوله آب كه از روي اين تونل عبور كرده است دانسته و گفت: البته اين آب آثار تخريبي ندارد اما با اين وجود قرار است اين محل نيز واترپروف شود. بنابراين تاكيد مي‌كنم هيچ مشكل فني وجود ندارد.
متخلفان به مراجع قضايي معرفي شوند
اين قصه اما گويا قرار نبود به اين سادگي‌ها تمام شود، چنانچه ديروز هم يكي از بحث‌هاي مهم مطرح‌شده در صحن شورا، همين مساله بود. رحمت‌الله حافظي، رييس كميسيون سلامت، محيط زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران با تاكيد براينكه نبايد از كنار اين موضوع به سادگي گذشت، گفت: بر‌اساس مطالعات صورت گرفته در زمان طراحي و اجراي اين تونل به استناد به اينكه در خشكسالي هستيم و سطح آب‌هاي زيرزميني بسيار پايين است، لايه ايزولاسيون تونل از دستور خارج مي‌شود غافل از اينكه آب‌هاي سطحي مانند نزولات آسماني، چاه‌هاي فاضلاب جذبي منطقه و تركيدگي لوله‌هاي آب شهري هم مي‌تواند تهديد‌هاي جدي باشد. وي ادامه داد: امروز شاهد هستيم كه حتي با تركيدن يك لوله چند‌اينچي نه تنها تردد شهروندان با مشكل مواجه شده بلكه با خردگي بتن توسط املاح موجود در فاضلاب، عمر تونل تهديد شده و تونل دچار آب‌ريزش و نشت مي‌شود. اين موضوع موجب وهن نظام مهندسي كشور شده و به حيثيت نظام مديريت شهري نيز آسيب رسانده است از اين رو به استناد به اين مطالب خواهان معرفي تمامي دست‌اندركاران اين پروژه به مراجع مربوطه براي پاسخگويي هستيم.
كشف درياچه در تونل توحيد بحث ژورناليستي است
احمد دنيامالي، رييس كميسيون عمران شوراي اسلامي شهر تهران و معاون پيشين شهرداري كه تونل توحيد در دوره مديريت وي ساخته شده است با انتقاد از جنجال‌هاي به‌پا‌شده گفت: اعضاي شورا بايد در اظهارنظرهاي خود دقت داشته باشند و اگر در حوزه خاصي تخصص لازم را ندارند قبل از اظهارنظر از متخصصان آن موضوع پرس و جو كنند. اينكه عنوان مي‌شود تونل توحيد را آب فرا گرفته است شايعه‌اي بيش نيست. دنيامالي با ذكر اينكه تونل توحيد، از قبل براي تزريق و آب‌بندي پيش‌بيني شده و بخشي از اين اقدام نيز انجام شده است، گفت: اين تونل شمالي و جنوبي است و از اين جهت نيز، عقل ايجاب مي‌كند براي آب‌بندي آن پول زيادي را خرج نكنيد چرا كه اگر شرقي به غربي بود آب زيادي را جذب مي‌كرد. دنيامالي يادآور شد: نهايتا اينكه عنوان مي‌شود «درياچه»اي در تونل توحيد كشف شده است، بحثي ژورناليستي است و همكاران بايد از اين مباحث صرف‌نظر كنند. با اين وجود تقريبا تمام اعضاي شوراي شهر به نشت آب در تونل توحيد واكنش نشان داده‌اند. اقبال شاكري، رييس كميته عمران شوراي شهر نيز درگفت‌وگو با «اعتماد» با ذكر همان دلايل قبل گفت: گويا آن زمان پيمانكار به شهرداري گفته بوده كه طبق تحقيقات و مطالعات ما تونل نيازي به عايق‌كاري ندارد و نوع سازه در مقابل آب مقاوم است. از سويي شهرداري هم مطالبات وي را به‌طور كامل پرداخت نكرده و اين دو عامل باعث شده تا شهرداري و پيمانكار كارشان به دادگاه كشيده شود. به گفته وي هم اينك پيمانكار جديدي مشغول تزريق لايه عايق در سقف تونل است كه بايد منتظر نتايج آن ماند. ضمن اينكه بايد بررسي شود كه آيا شهرداري اين اقدام پيمانكار اوليه تونل كه 10 سال آن را بيمه كرده را تاييد كرده و پيمانكار با مجوز شهرداري تونل را عايق‌كاري نكرده يا اينكه پيمانكار بدون اطلاع شهرداري اين كار را انجام داده است؟ به همين دليل اين مساله هم از لحاظ ابعاد حقوقي و هم از ابعاد فني و تخصصي بايد بررسي شود. گفته مي‌شود ديروز بالاخره مشكل نشت آب تونل برطرف شده و تردد به شكلي عادي بازگشته است. با اين وجود و با توجه به اخبار مشكلاتي كه در مورد اين تونل در چند‌ماهه اخير پخش شده اين سوال باقي است كه واقعا چه تضميني براي بروز مشكلات جديدي كه حتي به نيمه عمر گارانتي خود نيز نرسيده وجود دارد؟