جلسات كميسيون ويژه برجام با حضور مسوولان ادامه دارد
از توقف پخش تلويزيوني تا دعوت از يوكيا آمانو به كميسيون
گروه سياسي| پخش تلويزيوني جلسات برجام دوباره حاشيه‌ساز شد؛ اين‌بار با توقف آن. دوربين‌هاي صدا و سيما ديروز به جلسه كميسيون ويژه با محمد نهاونديان نرفتند. غيبت آنها خيلي زود خبرساز شد. خبرگزاري مهر در خبري اعلام كرد كه پخش تلويزيوني جلسات برجام به طور كلي قطع شده است و بعد از آن هم خبر داد كه اين اتفاق با دستور علي لاريجاني، رييس مجلس اتفاق افتاده است. اما تنها يكي دو ساعت زمان نياز بود تا معلوم شود كه نه قراري براي قطع پخش تلويزيوني اين جلسات در كار بوده و نه لاريجاني دستوري براي چنين كاري صادر كرده است. همين هم باعث شد تا خبرگزاري مهر و رسانه‌هايي كه نوشته بودند رييس مجلس جلوي پخش جلسات از صدا و سيما را گرفته، اين خبرها را از روي خروجي خود حذف كنند. اصل قضيه اما ساده‌تر از اين حرف‌ها بود؛ هيات رييسه كميسيون برجام به صدا و سيما اطلاع داده بودند كه نيازي به پوشش جلسه ديروز عصر اين مجموعه با وزراي دفاع و اطلاعات نيست؛ جلسه‌اي كه به دليل بحث درباره موضوعات نظامي و امنيتي ناظر به برجام از قبل هم مي‌شد پيش‌بيني كرد كه بدون پوشش رسانه‌اي برگزار شود. مسوولان صدا و سيما اما به اشتباه تيم خبري و تصويري خود را براي جلسه صبح كميسيون با حضور محمد نهاونديان نيز نفرستادند تا اين جلسه راهي به برنامه‌هاي شبكه خبر پيدا نكند. اين توضيحي است كه عليرضا زاكاني، رييس كميسيون برجام در ابتداي جلسه ديروز صبح به اعتراض ابوترابي‌فرد داده بود. بر اساس گزارش سخنگوي اين مجموعه، چند نفر از نمايندگان حاضر در كميسيون برجام در ابتداي جلسه ديروز به عدم حضور دوربين‌هاي تلويزيوني اعتراض كرده بودند و در اين ميان ابوترابي‌فرد گفته بود كه «چرا وقتي سعيد جليلي در جلسه حضور دارد همه دوربين‌ها حاضر هستند اما حالا حضور ندارند.» ابوترابي‌فرد همچنين به صدا و سيما اعتراض كرده كه چرا مباحث و ديدگاه‌هاي وي را هنگام نشست‌هاي كميسيون ويژه برجام حذف كرده‌اند. با اين وجود مهدي كيايي، مديركل فرهنگي و روابط عمومي مجلس هم در توضيحي گفته است: «روابط عمومي مجلس و كميسيون برجام تصميمي در مورد عدم پخش تلويزيوني جلسات نداشته‌اند و صداوسيما امروزهم مثل همه جلسات گذشته مي‌توانست جلسه كميسيون برجام را ضبط و آن را پخش كند.»
دعوت «آمانو» به كميسيون ويژه برجام
اما شايد مهم‌تر از اين موضوع، جدي شدن بحث دعوت از آمانو براي حضور در بهارستان باشد. بحثي كه قبلا برخي نمايندگان در كميسيون برجام به صورتي نه چندان جدي آن را مطرح كرده بودند اما صحبت‌هاي ديروز عليرضا زاكاني درباره اين دعوت قدري موضوع را متفاوت‌تر از قبل كرد. او در ابتداي جلسه صبح ديروز كميسيون ويژه بررسي برجام اعلام كرد: «با توجه به خبر روز گذشته آقاي دكتر صالحي، رييس سازمان انرژي اتمي كشور، مبنيظ بر آمدن آقاي آمانو به تهران در چند روز آينده، كميسيون ويژه برجام مجلس شوراي اسلامي آماده است با صلاحديد دولت و هماهنگي و دعوت وزارت امورخارجه و سازمان انرژي اتمي، در يكي از جلسات استماع خود ميزبان آقاي آمانو باشد. » رييس كميسيون ويژه برجام تاكيد كرد: «از آنجاكه آقاي آمانو، مديركل يك نهاد بين‌المللي مدعي بي‌طرفي و كار غيرسياسي است، خوب است براي اثبات اين ادعا علاوه بر حضور در كنگره امريكا، به مجلس ايران هم بيايد و پاسخگوي سوالات نمايندگان مردم ايران نيز باشد و از نزديك با نقطه نظرات اعضاي كميسيون ويژه بررسي برجام آشنا شود.» پيش‌تر برخي نمايندگان عضو كميسيون برجام گفته بودند كه براي تناظر بين موقعيت ايران و امريكا، همان طور كه آمانو در كنگره اين كشور حاضر شده و براي نمايندگان امريكايي گزارش داده است، بايد در تهران هم همين اقدام را تكرار كند. هنوز دولت هيچ واكنشي به اين درخواست زاكاني نشان نداده و البته به نظر مي‌رسد موضع چهره‌هايي چون علي لاريجاني هم در اين ميان تاثيرگذار باشد. جلسه ديروز كميسيون برجام قرار بود با حضور سه چهره اقتصادي از دولت برگزار شود؛ محمد نهاونديان، ولي‌الله سيف و علي طيب‌نيا. از اين جمع سه نفره اما فقط رييس دفتر رييس‌جمهوري در كميسيون برجام حاضر شد. وزير اقتصاد به دليل سفر خارج از كشور و رييس كل بانك مركزي بدون اعلام قبلي به بهارستان نرفتند. در اين ميان محمد نهاونديان، رييس دفتر رييس‌جمهور با حضور در نشست كميسيون ويژه بررسي برجام گزارشي براي باز شدن ابعاد اقتصادي برجام و قطعنامه ارايه كرد و گفت: شايد در بخش اقتصادي آنچه ما به دنبال آن بوديم رفع تحريم‌ها بود اما سياست ما در مذاكرات طرح اين موضوع نبود. رييس دفتر رييس‌جمهور با بيان اينكه آثار تحريم‌ها ايجاد فساد و افزايش هزينه‌ها بود، گفت: در طول مذاكره، مذاكره‌كنندگان ما نسبت به فشار‌هاي تحريمي خم به ابرو نياوردند و موضوع را طوري بيان نكردند كه باعث به زانو درآمدن اقتصاد ايران شوند. رييس دفتر رييس‌جمهور با بيان اينكه لغو تحريم‌ها در برجام در دو بخش آمده است، اظهار داشت: در يك بخش تحريم‌ها به صورت سلبي برطرف شد در بخش ديگر با احصاي برخي موارد تحريم‌ها ايجابي برطرف مي‌شود به اين معنا كه آثار و تبعات تحريم‌ها به صورت ايجابي رفع مي‌شود به عبارتي نه‌تنها تحريم‌ها برداشته مي‌شود بلكه به لحاظ حقوقي طوري در برجام آثار و تبعات آن رفع مي‌شود كه شركت‌هاي غربي براي ارتباط با ايران در بخش حقوقي مشكلي نداشته باشند. وي با بيان اينكه افراد حقيقي و حقوقي كه تحريم‌هاي اقتصادي هسته‌اي داشته‌اند از ليست تحريم‌ها خارج شدند، توضيح داد: در ابتدا طرف مقابل زير بار اين نمي‌رفت كه اين ليست تهيه شود اما مذاكره‌كنندگان ما با پافشاري خواستار آن شدند تا تمام تحريم‌هاي اقتصادي و هسته‌اي لغو شود دستاورد در اين خصوص خارج شدن 800 شخص حقيقي و حقوقي از تحريم‌هاي اقتصادي و هسته‌اي است مواردي ديگر در خصوص تحريم‌هاي غيرهسته‌اي است.
با رفع تحريم‌ها از گروگان بودن خارج مي‌شويم
وي با بيان اينكه با رفع تحريم‌ها نه‌تنها اقتصاد ايران به گروگان گرفته نمي‌شود، توضيح داد: در چنين شرايطي اقتصاد ما از گروگان بودن خارج شده است و در مساله هسته‌اي به رسميت شناخته شده‌ايم. نهاونديان با تاكيد بر اينكه تيم مذاكره‌كننده ما اجازه نداشت در خصوص مسائل غيرهسته‌اي به ويژه امريكا وارد مذاكره شود، گفت: اما دستاورد درخشاني در رفع برخي تحريم‌هاي غيرهسته‌اي به دست آمده است اين موضوع در سه مورد كسب شد اولي رفع تحريم‌هاي هواپيمايي، مسافري و تجاري و قطعات آن، اجازه دادن به اشخاص غيرامريكايي با مالكيت امريكايي براي تبادلات تجاري با ايران و سومي صادرات ايران در حوزه‌هاي غذايي و فرش. رييس شوراي اطلاع‌رساني دولت در خصوص عدم رفع تحريم‌هاي امريكايي گفت: برخي تحريم‌ها براساس مسائل دوجانبه بين ايران و امريكا از سال 58 مقرر شد و اگر مي‌خواستيم در اين باره مذاكره كنيم بايد مذاكرات سياسي و دوجانبه بين ايران و امريكا صورت مي‌گرفت. وي تاكيد كرد: طرف مقابل اشتياق آن را داشت كه با ايران وارد مذاكره دوجانبه شود اما ايران بود كه مايل نبود در اين برهه وارد چنين مذاكره‌اي شود.
روايت نهاونديان از هزينه‌هاي تحميلي صادرات و واردات در ايام تحريم
محمد نهاونديان در بخش ديگري از صحبت‌هايش به آثار تحريم‌ها اشاره كرد و گفت: نخستين اثري كه تحريم‌ها داشت، بالا بردن هزينه‌هاي مبادلات بود البته با هوشمندي مردم و ابتكار فعالان اقتصادي توانستيم تا حدودي تحريم‌ها را دور بزنيم. هرگز اجازه نداديم اقتصاد كشور متوقف شود اما اين عدم توقف باعث شد هزينه‌هاي اضافه‌اي بر كشور تحميل شود. وي با بيان اينكه با حساب سرانگشتي حداقل هزينه وارد شده بر توليد و صادرات 15 درصد است، گفت: از آنجايي كه ما نمي‌توانستيم به طور مستقيم كالاها را وارد كنيم، متحمل هزينه‌هاي مضاعف شديم. پيشنهاد مي‌كنم از آقاي زنگنه سوال كنيد چرا كه ما مجبور شديم براي وارد كردن برخي كالاهاي حساس سه بار آن را خريداري كنيم چرا كه دو بار آن گير افتاد و اين يعني افزايش هزينه مبادلات. نهاونديان با بيان اينكه 100 ميليارد دلار در 8 سال گذشته هزينه اضافه مبادلاتي بر كشور تحميل شد، گفت: سالانه 15 ميليارد دلار و روزانه 130 ميليارد دلار هزينه مبادلاتي براي كشور رقم خورد، افزايش هزينه تمام‌شده يك كالا را تك‌تك خانواده‌هاي ايراني پرداخت مي‌كنند.رييس دفتر رييس‌جمهوري با بيان اينكه تاخير در بهره‌برداري از پروژه‌هاي عظيم از ديگر آثار تحريم‌هاست، توضيح داد: به دليل تحريم‌ها بهره‌برداري از پروژه‌هاي عظيم ريلي و پتروشيمي به تاخير افتاد، نمونه واضح آن پارس جنوبي است. البته تعهدات ديگر ما در بخش‌هاي ديگر نيز به اين دليل با تاخير روبه‌رو شد.
روايت عراقچي از گزارش مشورتي به رهبري
قبل از اين اما در بعدازظهر روز دوشنبه عباس عراقچي بعد از محمدجواد ظريف پاسخگوي سوالات نمايندگان در كميسيون برجام بود. معاون وزير خارجه نشان داد حتي بعد از هشت جلسه متوالي باز هم حرف‌هاي جديدي براي زدن دارد. از جمله جايي كه دوباره بحث تحريم‌هاي بانكي و اقتصادي پيش كشيده شد. همان‌جايي كه عراقچي در توضيح گفت: «رهبري گفتند تمام تحريم‌هاي اقتصادي، مالي و بانكي برداشته شود و تحريم‌هاي ديگر در فاصله‌اي معقول برداشته شوند و هيچ‌وقت در بحث تحريم‌هاي موشكي و تسليحاتي براي ما اجبار و فوريت تعيين نكرده‌اند و ما هم در يك فاصله معقول كه مورد پذيرش قرار گرفت تحريم‌هاي تسليحاتي را براي 5 سال و اشاعه‌اي براي هشت سال در نظر گرفته شده‌اند كه بعد از آن رفع مي‌شوند. در رابطه با تحريم كنگره گفتند همه‌چيز لغو شود و ما رفتيم و مذاكره كرديم اما امريكا دلايلي را براي لغو نشدن تحريم‌ها در كنگره بيان كرد و ما هم برگشتيم و همين مسائل را بيان كرديم. مثل فرمانده‌اي كه به خط مقدم مي‌رود اما نمي‌تواند به يك يا دو هدف تعيين شده عمل كند و مانعي بر سر راهش است و برمي‌گردد و گزارش مي‌دهد. وقتي گزارش كرديم گفتند (رهبري) اشكال ندارد. (رهبري) در رابطه با تحريم كنگره گفتند همه‌چيز لغو شود و ما رفتيم و مذاكره كرديم اما امريكا دلايلي را براي لغو نشدن تحريم‌ها در كنگره بيان كرد و ما هم برگشتيم و همين مسائل را بيان كرديم. وقتي گزارش كرديم گفتند (رهبري) اشكال ندارد.» معاون ظريف ادامه داد: «درباره لغو فوري و همزمان تحريم‌ها با اقدامات ما هم به رهبري گزارش كرديم كه نمي‌تواند اينها همزمان اتفاق بيفتد و سعي كرديم لغو فوري را به شكلي تعريف و ارايه كنيم و گفتيم كه به اين شكل خاص مي‌توانيم هدف را عملياتي كنيم و ايشان هم گفتند اشكال ندارد.»
توضيح صدا و سيما درباره پخش نشدن ادامه جلسات برجام
مديركل روابط عمومي سازمان صداوسيما درباره علت پخش نشدن ادامه جلسات بررسي برجام از تلويزيون، اظهار كرد: رسانه ملي وظيفه ذاتي خود را نسبت به پوشش خبري جلسات بررسي برجام انجام داده است. وي درعين حال مطرح كرد: صداوسيما نسبت به نشست‌هاي بعدي بررسي برجام در حد پوشش خبري و اطلاع‌رساني مناسب، اگر كميسيون بخواهد اقدام خواهد كرد. به گزارش ايسنا، داود نعمتي اناركي درباره علت پخش نشدن ادامه جلسات كميسيون بررسي برجام توضيح داد: پخش جلسات بررسي برجام با حضور تيم‌هاي مذاكره‌كننده هسته‌اي در دوره‌هاي مختلف و با هدف آگاهي مردم از ديدگاه‌هاي اعضاي تيم مذاكره‌كننده انجام شده است. به عبارت ديگر در چند جلسه بررسي برجام مسوولاني كه مستقيما در روند مذاكرات هسته‌اي حضور داشتند سخنان و ديدگاه‌شان با هماهنگي كميسيون برجام به صورت كامل و بدون هيچ گونه دخل و تصرف پخش شده است. حال ممكن است كميسيون بررسي برجام بخواهد از ديدگاه كارشناسان مختلف به اين موضوع بپردازد. بنابراين صدا و سيما بر اساس صحبت‌هاي آنها و مباحث‌شان، گزارش‌هاي خبري را طبق وظيفه ذاتي خود تهيه و پخش مي‌كند. مديركل روابط عمومي صداوسيما در ادامه يادآور شد: مباحث اصلي و پايه‌اي با حضور اعضاي تيم‌هاي مذاكره‌كننده در اين جلسات مطرح شد و تلويزيون هم به‌طور كامل آنها را پخش كرد؛ بنابراين نسبت به نشست‌هاي بعدي در حد پوشش خبري مناسب، اگر كميسيون بخواهد اقدام خواهد كرد.