اتوبوس اكران‌هاي بدون برنامه تمام مي‌شود؟
چقدر اكران شدن مساله است
شراره داودي/ عدم تناسب توليد و پخش در سينماي ايران از مشكلات قديمي اين حوزه به حساب مي‌آيد، ما در طول سال فيلم‌هاي زيادي را توليد مي‌كنيم كه از اين ميان در بهترين حالت دست‌كم نيمي فرصت اكران پيدا مي‌كنند. هرچند طي يك سال گذشته با اضافه شدن بخش هنر و تجربه به چرخه اكران سينما، برخي فيلم‌هايي كه شايد اكران شدن‌شان محال به نظر مي‌رسيد و سال‌ها در كمد كارگردان و تهيه‌كنندگان‌شان مانده بودند، روي پرده نقره‌اي آمدند و فرصت ديده شدن را پيدا كردند.
معمولا آثار سينمايي در زمان اكران به سرگروهي سينماها به نمايش در مي‌آيند و توزيع‌كننده‌هاي آثار سينمايي براي نمايش فيلمها با يكي از پنج سينماي سرگروه قرارداد مي‌بندند و توليدات خود را از اين طريق به مرحله اكران مي‌رسانند. سينماهاي سرگروه اكران فيلمها، ازجمله مهم‌ترين سالن‌هاي سينماي كشور هستند.
در آيين‌نامه شوراي صنفي نمايش در سال ۹۴ قرار بر اين بوده كه در هر دوره پنج فيلم با سرگروه و يك فيلم به صورت آزاد اكران شود؛ اتفاقي كه عملا در اين روزها نمي‌افتد و شايد دليل آن را بتوان در ظرفيت اكران سينماي ايران جست‌وجو كرد.
در اين ميان براي اينكه آثار مختلف به اكران برسند، برنامه‌هايي چون اكران‌هاي خارج از نوبت و بدون سرگروه رونق گرفته‌اند، اما برخي از اين شرايط ابراز نارضايتي دارند و اين روند را فيلم‌سوزي آثار مختلف مي‌دانند.
«پدر آن ديگري» مي‌ماند
در حالي كه تنها ۲۰ روز از اكران عمومي فيلم «پدر آن ديگري» به كارگرداني يدالله صمدي مي‌گذرد، اما خبرهايي مبني بر پايان اكران اين اثر و شروع فيلم «در مدت معلوم» به كارگرداني وحيد اميرخاني به گوش مي‌رسيد تا غلامرضا فرجي در اين زمينه توضيحاتي دهد: «بر اساس قراردادي كه اين فيلم با شوراي صنفي نمايش به ثبت رسانده است ميزان كف فروش تعيين‌كننده است و طبق آيين نامه اين شورا نمي‌توان تاريخ اكران فيلم بعدي را اعلام كرد. ميزان كف فروش فيلمها روزهاي دوشنبه هر هفته در شورا مورد بررسي قرار مي‌گيرد و تصميم‌گيري مي‌شود و تا زماني‌كه «پدر آن ديگري» به كف فروش نرسد، اكران آن در گروه سينمايي استقلال ادامه خواهد داشت.»
«شاهزاده روم» نيم‌ميلياردي شد
شاهزاده روم، انيميشن بلندي است كه به خوبي نشان داد ظرفيت سينماي كودك به قدري است كه با پرداختن به آن مي‌توان انتظار فروش بالا داشت و با توليد فيلم‌هايي در اين زمينه كه تاكنون به آنها بي‌توجهي شده است، مي‌تواند خانواده‌ها را با سينما آشتي دهد. اين اثر سينمايي در هفته دوم اكران خود از «چهارشنبه ۱۹ ارديبهشت» با يك هفته اكران بيشتر، پيشي گرفته و پس از فيلم «محمد رسول‌الله» در رتبه دوم فروش هفتگي فيلم‌هاي سينماي ايران قرار گرفت. نكته جالب در فروش اين فيلم، ميزان فروش هفتگي آن است. «شاهزاده روم» توانسته در هفته دوم اكران خود ۲۲۰ ميليون تومان بفروشد و در اكران كمتر از دو هفته‌اي خود، نيم‌ميليارد تومان فروش داشته باشد تا بدون شك آن را پديده فروش سه ماهه سوم سال بدانيم. اما در اين ميان اخباري به گوش مي‌رسد كه برخي پخش‌كننده‌ها از فروش بالاي اين فيلم نگران شده‌اند و شروع به اعمال فشار به شوراي صنفي نمايش براي كم كردن سالن‌هاي فيلم كرده‌اند. در اين صورت و در زماني‌كه گيشه چندان روزهاي خوبي ندارد و تعدد فيلمها هم بسيار بالاست، شايد بهتر باشد اين فيلم علاوه بر اينكه روي اكران باقي مي‌ماند، تعداد سينماهاي بيشتري را هم داشته باشد و به شهرهاي ديگر كشور نيز سفر كند.
«حكايت عاشقي» اكران نشد كه فيلم‌سوزي نشود
غلامرضا موسوي كه اين روزها فيلم «چهارشنبه خون به پا مي‌شود» را در گروه آزاد بر روي اكران دارد، از اين وضعيت ابراز نارضايتي كرده بود و در گفت‌وگو با ايسنا اين روند را فيلم‌سوزي آثار دانسته بود. او تاكيد كرده بود كه با اين شرايط هر فيلم تنها در دو يا سه سانس امكان نمايش پيدا مي‌كند و از همين رو با مخاطب نيز نمي‌تواند ارتباط خوبي برقرار كند و وقتي اثري فروش نداشته باشد، سرمايه‌گذاران آن كه معمولا نيز خصوصي هستند، زيان مستقيم مي‌‌بينند. او همچنين از شوراي صنفي نمايش خواسته بود كه جلوي اين كار را بگيرد و ديگر اجازه ندهد كه فيلمي در گروه آزاد اكران شود.
شايد بعد از گفتن اين‌حرف‌ها بود كه شوراي صنفي نمايش جلوي اكران فيلم «حكايت عاشقي» به كارگرداني احمد رمضان‌زاده آن‌هم دو روز مانده به اكران را بگيرد و غلامرضا فرجي در صحبت‌هايي بگويد: «تعدد فيلم در پرديس‌ها زياد بود و شورا تصميم گرفت «حكايت عاشقي» را فعلا اكران نكند تا هفته آينده در اين باره تصميم‌گيري شود.»
فيلم‌سوزي نداريم
غلامرضا فرجي مي‌گويد: «در گروه آزاد و در ۶ ماه اول سال هيچ فيلمي اكران نمي‌شود و در ۶ ماه دوم سال بر اساس آيين نامه و با درخواست توزيع‌كننده و تاييد كارگردان و تهيه‌كننده فيلم متقاضي، شاهد نمايش آثار در گروه آزاد هستيم. با اين‌حال در نيمه دوم امسال آثاري از جمله انيميشن «شاهزاده روم» و «چهارشنبه ۱۹ ارديبهشت» در گروه آزاد اكران شدند كه اتفاقا اين آثار معادلات و نگاه مرسوم درباره گروه آزاد را مبني بر اينكه فيلم‌هاي نمايش داده شده در اين گروه مخاطب ندارد برهم زد و استقبال از اين دو فيلم قابل توجه است.»
سخنگوي شوراي صنفي نمايش، فيلم‌سوزي در اكران آثار سينمايي را قبول ندارد و مي‌گويد اين شورا بر اساس آيين‌نامه تصميم گرفته و عمل مي‌كند.
سه فيلم تازه
هفته گذشته سه فيلم سينمايي «ناهيد»، «شيفت شب» و «اين سيب هم براي تو» اكران شدند. فيلم «ناهيد» ساخته آيدا پناهنده در گروه «كورش»، فيلم «اين سيب هم براي تو» به كارگرداني سيروس الوند در گروه اريكه ايرانيان و «شيفت شب» كار نيكي كريمي در گروه سينما آزادي اكران شدند؛ سه فيلمي كه به گفته غلامرضا فرجي اكران‌شان ربطي به گروه آزاد ندارد و ادامه اكران آنها به ميزان كف فروش بستگي دارد.
البته جايگزين شدن فيلم «ناهيد» به جاي «ارغوان» نيز بدون حاشيه نبود، كيوان علي‌محمدي و اميد بنكدار از همان ابتداي اكران تمركز اصلي‌شان را روي پرديس كورش و جذب مخاطب در سرگروه‌شان گذاشتند و با استفاده از بازيگران فيلم و ديگر چهره‌هاي هنري سعي در تبليغ فيلم داشتند و حتي در سينما به بليت‌فروشي نيز مسغول شدند. از همين رو فروش فيلم در سينما كورش بالا بود و با كف قرارداد هفته سوم هم اكران اين فيلم بايد ادامه پيدا مي‌كرد. اما در صورت مرتكب شدن يك تخلف شوراي صنفي نمايش راي به پايان اكران اين فيلم در سينماي سرگروهش بدهد. طبق قانون شوراي صنفي بليت فروشي و تبليغات فيلمها در سينماي سرگروه در هفته‌هايي كه كف فروش محاسبه مي‌شود، ممنوع است و سازندگان «ارغوان» در هفته‌هاي ابتدايي از چهره‌هايي چون آزاده صمدي و مهتاب كرامتي براي حضور در پرديس كورش دعوت كردند تا نتيجه آن شود كه ارغوان زودتر از زمان ممكن از سينماي سرگروه كنار گذاشته شود.
ترافيك آثار سينمايي
«محمد رسول‌الله»، «شاهزاده روم»، «چهارشنبه ١٩ ارديبهشت»، «پدر آن ديگري»، «ماهي سياه كوچولو»، «جامه‌دران»، «ارغوان»، «چهارشنبه خون به پا مي‌شود»، «بازگشت لوك خوش‌شانس»، «شيفت شب»، «ناهيد»، «اين سيب هم براي تو» فيلم‌هايي هستند كه اين روزها در سينماهاي كشور و تهران اكران شده‌اند، در كنار اين تعداد، فيلم‌هاي اكران شده در گروه هنر و تجربه هم هستند و با انبوهي از آثار اكران شده در سينما روبه‌رو مي‌شويم كه برخي در جشنواره سال قبل مورد تحسين قرار گرفته‌اند و برخي جزو آثار چند سال قبل سازندگان‌شان هستند. البته در ميان‌شان اثري كه پروانه نمايش ويديويي دارد و حالا در سينما اكران شده نيز ديده مي‌شود. «بازگشت لوك خوش‌شانس» در قالب تله‌فيلم و با مشاركت بخش خصوصي حاضر مي‌شده، اما پس از مدتي مجوز پروژه سينمايي مي‌شود و از آنها مي‌خواهند كار را زودتر تمام كنند تا به اكران برسد. شايد دليل اين امر را بتوان در اين نكته پيدا كرد كه آثار اكران شده در سينما در شبكه نمايش خانگي اقبال بيشتري نسبت به آثار صرفا ويديويي دارند.
با در نظر گرفتن اين شرايط كه ماه‌هاي منتهي به روزهاي جشنواره كه برخي از فيلمسازان در حال آماده‌سازي آثار خود براي اين رويداد سينمايي هستند، برخي ديگر براي اكران فيلم‌هايشان كه در بهترين حالت سال گذشته در كشور توليد شده هستند، در ليست انتظار قرار دارند. با نگاهي به فيلم‌هاي سال قبل جشنواره فيلم فجر، دست‌كم ۱۵ فيلم را مي‌توان نام برد كه هنوز شرايط اكران را به دست نياورده‌اند و تعدادي از آنها حتي اميدي براي اكران هم ندارند، با اين حال نام برخي آثار مدتي است كه بر زبان‌ها افتاده و كمپين‌هاي تبليغاتي كارشان را شروع كرده‌اند. از اين جمله مي‌توان به «من سالوادور نيستم» منوچهر هادي اشاره كرد كه با وجود اعلام اكران از هفته پاياني آبان، شرايط مبهمي دارد و به گفته كارگردان با اينكه زمان‌شان از دست مي‌رود، اما سكوت مي‌كنند و منتظر مي‌مانند.