چند نكته درباره سوييفت
تبعات تحريم سوييفت براي ايران چه بود؟
Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication اين نام كامل سوييفت است: جامعه جهاني ارتباطات مالي بين بانكي. يك انجمن تعاوني غيرانتفاعي كه سال ۱۹۷۳ ميلادي از سوي ۲۳۹ بانك از 15 كشور اروپايي و امريكاي شمالي راه‌اندازي شد و هدف از آن جايگزيني روش‌هاي ارتباطي غيراستاندارد كاغذي يا از راه Telex در سطح بين‌المللي با يك روش استاندارد شده جهاني بود. سوييفت مدعي است كه حـدود 99/99 درصـد قابـل اطمينـان اسـت؛ علـت اين ادعا هم آن است كه حتي يك پيام هم از ابتداي تاسيس در ايـن شـبكه مفقود نشده است. بنابراين با حجم زياد پيام‌ها قابليت اطمينان به اين سيستم نزديك بـه 100 درصد است درحال حاضر بيش از 9 هزار و عنوان بانك و موسسه مالي در ۲۰۹ كشور جهان عضو اين انجمن هستند.
ايران در سوييفت
در سال 1364 كارشناسان بانك‌مركزي بررسي‌هاي نخست را براي عضويت بانك‌هاي ايراني در سوييفت انجام دادند اما با وجود جنگ تحميلي و اولويت‌هاي اساسي‌تر روند پيوستن ايران به انجمن به تعويق افتاد. پنج سال بعد و پس از اتمام جنگ تحميلي در سال 1369 بانك مركزي هياتي را مامور هماهنگي با بانك‌هاي تجاري براي عضويت در سوييفت كرد. اواخر سال 1370 پس از هماهنگي‌هاي لازم با بانك‌هاي تجاري تقاضاي عضويت سيستم بانكي ايران توسط بانك مركزي به سوييفت ارايه شد. در سال 1371 پس از ارايه سه پيش شرط عضويت به سوييفت، عضويت بانك مركزي به همراه پنج بانك تجاري صادرات، ملي، تجارت، ملت و سپه در اين نهاد پذيرفته شدند.
تحريم ايران
با بالا گرفتن اختلاف نظرهاي جهاني در مورد مسائل هسته‌اي، روز شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ در پايان ساعت اداري رسمي كشور سيستم سوييفت بانك مركزي ايران در راستاي تحريم‌هاي اروپايي قطع شد. هرچند تحريم‌ها مراودات بين‌المللي بانك‌هاي ايراني را متوقف نكرد، اما با اين وجود هزينه‌هاي زيادي بر عمليات ارزي و بانكي كل سيستم بانكي كشور تحميل شد. اگرچه برخي از بانك‌هاي محروم از خدمات سوييفت توانستند با اجاره خطوط تلفن و فكس از هم‌تايان خود در دوبي، تركيه و چين به انتقال پول بپردازند يا براساس گزارش دادستاني تركيه بانك‌هاي تحريم‌نشده ايراني را واسطه انتقال قرار دهند؛ اما اين كار براي‌شان با كندي و هزينه فراوان انجام مي‌شد. علاوه بر اين، صدور حكم تحريم عليه بانك‌هاي ايراني، بانك‌هاي غربي را وادار كرد از انجام ساير كارهاي بانكي با بانك‌هاي تحريم‌شده هم خودداري كنند. پس از تشديد تحريم‌ها و ناتواني در دريافت دلار به جاي پول نفت، بخش بزرگي از دلارهاي نفتي ايران در چين بلوكه شد؛ ايران نمي‌توانست از سوييفت استفاده‌اي كند و نتيجه هم اين شد كه ناچار به سپرده‌گذاري بزرگي در چين شد. رقم كل سرمايه‌گذاري خارجي ايران در چين چيزي حدود 17 ميليارد دلار است كه گفته مي‌شود حجم قابل توجهي از آن مربوط به اين سپرده‌گذاري است. ايران چاره‌اي جز واردات كالا از اين كشور نداشت. دلارهاي نفتي ايران در هند هم سرنوشتي مشابه داشت: افزايش واردات كالا در قبال طلب نفتي. در اين دوره حجم واردات برنج از هند به‌شدت افزايش پيدا كرد.
آثار برجام
برداشته شدن تحريم‌ها تاثير قابل توجهي در فعاليت و سودآوري شبكه بانكي خواهد داشت؛ كارشناسان بانكي بر اين باورند كه بازگشت مجدد ايران به سيستم سوييفت مي‌تواند در برقراري ارتباط با بانك‌هاي ديگر جهان سهولت تكنيكي به ارمغان آورد. بنابراين اتصال مجدد ايران به اين سيستم جهاني، نشان از بازگشت آهسته بانك‌هاي ايراني به جامعه بانكي جهاني است و اين امكان را به بانك‌ها و شركت‌ها مي‌دهد كه بتواند پيام خود را به ديگر بانك‌ها در چارچوبي مطمئن برساند. اين اتصال مجدد به سوييفت سهولت فني براي بانك‌هاي ايراني خواهد داشت و نشان مثبتي براي بانكداران چه در ايران و چه خارج از ايران است كه درب‌هاي بسته بانك‌ها و شركت‌هاي اورپايي به آهستگي در حال باز شدن است.