ديپلماسي اقتدار
الياس حضرتي
ماجراي توقيف و آزادي قايق تفنگداران امريكايي هرچند به ظاهر تنها طي 21 ساعت خاتمه يافت اما بي‌ترديد در پس دقايق آن رازها و درس‌هاي بسياري نهفته است. شايد پس از اظهارات فرمانده محترم نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مبني بر توقيف قايق نيروي دريايي امريكا و بازداشت 10 تفنگدار امريكايي در آب‌هاي سرزميني ايران در خليج فارس برخي گمان كردند پس از فاجعه حمله به سفارت عربستان سعودي ايران وارد تجادل جديدي در روابط بين‌المللي خواهد شد اما انتشار اطلاعيه سپاه پاسداران و رهاسازي اين تفنگداران در ساعاتي بعد اين فرضيه را باطل كرد. اما رمزها، پيام‌ها و درس‌هاي داخلي و خارجي اين اتفاق چه بود؟
اول) بايد توجه داشت كه ايران حدود 8700 كيلومتر مرز با كشورهاي همسايه‌اش دارد كه از اين ميزان مرز حدود2700 كيلومتر آن مرز آبي در درياي خزر، خليج فارس و درياي عمان است. نكته قابل توجه اين است كه نيروي دريايي سپاه پاسداران كه پاسدار مرزهاي آبي ايران است توانسته به سرعت از ورود قايق تفنگداران امريكايي در آب‌هاي خليج فارس آگاه شده و نسبت به توقيف اين قايق و سرنشينان آن مقتدرانه وارد عمل شود. كنش سپاه در اين ماجرا حكايت از آن دارد كه سپاه پاسداران به عنوان نيروي نظامي و مسوول حفظ امنيت مرزي ايران از اشراف اطلاعاتي و قدرت نظامي بالايي برخوردار است كه در اين مرز وسيع آبي بي‌هيچ تعلل و ضعفي و بدون توجه به اينكه قايق فوق متعلق به تفنگداران امريكايي است رسالت و ماموريت نظامي خود را به درستي انجام داده و نشان دادند ايران در حفظ امنيت خود با هيچ كشوري شوخي ندارد و هيچ تسامح و تساهلي نخواهد داشت و به راحتي ديده خود را روي عبور از خطوط قرمزش نمي‌بندد. ازهمين رو «هوشياري و اقتدار» نيروي دريايي سپاه بي‌شك مايه مباهات مديران نظام و همه ايرانيان است و خاطر ايرانيان را از اينكه هيچ قدرتي با وجود سپاه نمي‌تواند به راحتي به مرزهاي سرزميني و آبي ايران تعدي كند را آسوده مي‌سازد. تحقق دفاع مقتدرانه وبا صلابت از سيادت دريايي و مرزهاي آبي جمهوري اسلامي ايران همان چيزي است كه ملك وملت از پاسداران انقلاب اسلامي مي‌خواهند.
دوم) اگرچه نيروهاي اطلاعاتي و فني سپاه اقدامات لازم جهت دريافت اين مساله كه ورود غيرقانوني قايق امريكايي به مرزهاي آبي جمهوري اسلامي ايران عمدي يا سهوي بوده را انجام دادند اما در اين ساعات برخورد محترمانه با تفنگداران امريكايي و پذيرايي از آنها از سوي نيروي دريايي سپاه بار ديگر اخلاق اسلامي-ايراني را به افكار عمومي بين‌الملل به نمايش گذاشت. از سوي ديگر رهاسازي قايق امريكايي به آب‌هاي بين‌المللي هم چيزي نبود جز رافت اسلامي، چرا كه ايران مي‌توانست تفنگداران امريكايي را براي ساعات و روزهاي بيشتري نگهداري كند كه البته با رهاسازي آنان رافت ايراني-اسلامي را به امريكايي‌ها نشان داد.
سوم) رهاسازي قايق تفنگداران امريكايي در آب‌هاي بين‌المللي پس از كشف سهوي بودن ورود آنان به مرزهاي آبي ايران نشان داد كه ايران به دنبال ماجراجويي بين‌المللي نيست و سياست تنش‌زدايي و تعامل با دنيا را به عنوان راهبرد اصلي در سياست خارجي دنبال مي‌كند؛ سياستي كه بر مدار اعتماد دوطرفه، رفع سوءتفاهمات، احترام متقابل و پرهيز از درگيري وصرف نظر كردن از سياست‌هاي برتري‌جويانه و هژمونيك استوار است. ضمن آنكه درسي براي ماجراجويان منطقه‌اي است كه هنوز اقتدار و صلابت ايران را درك نكرده‌اند.
سوم) پس از توقيف قايق تفنگداران امريكايي، سپاه پاسداران وزير امورخارجه را در جريان كامل اين اتفاق مي‌گذارد كه اين نشان‌دهنده همكاري ملي دو ارگان مهم نظام سياسي ايران است. تماس تلفني محمدجواد ظريف و برخورد قاطع او با جان كري، وزير امورخارجه و اينكه امريكايي‌ها به علت ورود غيرقانوني به مرزهاي آبي ايران بايد عذرخواهي كنند دقيقا گام دوم اقدام اقتدار آميز نيروي دريايي سپاه بود. قاطعيت سپاه و وزارت خارجه در حفظ حاكميت ملي ايران و دفاع از مرزهاي كشور بار ديگر نشان داد كه دستگاه‌ها و نهادهاي حاكميتي در حفظ «امنيت ملي و منافع ملي» در يك مسير و جهت قرار دارند. همسويي و همكاري سپاه پاسداران و وزارت امورخارجه در اين ماجرا مي‌تواند اين پيام را در داخل به همراه داشته باشد كه همسويي نهاد‌ها و ارگان‌هاي حاكميت در مسائل مهم مي‌تواند ضريب منافع ملي و امنيت ملي را در عرصه بين‌الملل بالا ببرد. اگرچه اتفاق ديروز مرا به دوران دفاع مقدس برد، جايي كه رزمندگان اسلام در سپاه و ارتش در جبهه‌هاي مختلف غرب و جنوب براي حفظ استقلال ايران جان خويش را در كف دستان‌شان گرفتند و همزمان پاسداران ديپلماتيك كشور در مجامع بين‌المللي به دنبال اثبات حقانيت ايران بودند. اين اقتدار – قاطعيت نظامي و صلابت ديپلماسي - در روزهايي كه قرار است ايران و جهان با اجراي برجام وارد مرحله‌اي تازه از روابط بين‌الملل شوند پشتوانه‌اي حياتي است.