گزارش «اعتماد» از نخستين قرارداد پساتحريم
سفر ويژه «بنز» به ايران
بنز در زنجيره قطعه‌سازي، خودروسازي و صادرات خودرو در ايران فعال مي‌شود
گروه اقتصادي|هر چند كه بنز براي خروج از ايران تعلل زيادي كرد و تقريبا جزو آخرين برندهايي بود كه در آبان ماه 89 با دلخوري از تشديد تحريم‌ها ايران را به مقصد آلمان ترك كرد اما براي ورود دوباره به ايران هيچ تعللي نكرد و نام خود را به عنوان نخستين كشوري كه با ايران قرارداد
پسا تحريمي امضا كرد ثبت كرد. ظهر روز يكشنبه و چند ساعتي بعد از اعلام رسمي اجرايي شدن برجام و لغو تحريم‌هاي ايران بود، كه هواپيماي اختصاصي دومين فرد دايملر كرايسلر به همراه تيم مديريتي‌اش در بخش ويژه فرودگاه مهر آباد فرود آمد وبدون هيچ فوت وقتي ماشين‌هاي تشريفات آلمان‌هاي تازه وارد به تهران را مستقيم به جاده مخصوص برد تا در خطوطي كه روزي كاميون‌هاي بنز توليد مي‌شدند؛ دومين مدير دايملر رايزني‌هاي نهايي‌اش براي توليد محصولي جديد را رقم بزند. همين بازديد و چانه‌زني براي توليد خودروهاي تجاري جديد با ديد بلندمدت بود كه ساعت هفت شب جلسه شام و مذاكره براي توليد مجدد خودروهاي تجاري بنز در ايران به سر انجام رسيد. هرچند كه بازديد از خطوط توليد
ايران خودرو ديزل براي ولفگنگ برنهارد نزديك به هفت ساعت به طول انجاميد اما در ظرف چهار ساعت مذاكرات خود را به امضاي تفاهمنامه با مديرعامل ايران خودرو گره زد و با خيال راحت تهران را به مقصد تبريز براي بازديدي ديگر ترك كرد. شايد در تاريخ صنعت خودروي ايران حضور بنز در خطوط توليد براي نخستين‌بار ثبت نشده باشد اما اين نخستين‌باراست كه مديران اين برند اروپايي قصد دارند بازار ايران را به عنوان بازار توليد و صادراتي در نظر بگيرند. ولفگنگ برنهارد رسما مذاكراتش با يكه زارع، مديرعامل ايران خودرو از مذاكرات هميشگي‌اش متفاوت‌تر است و اين‌بار بنز قصد ندارد در ايران تنها به توليد خودروي تجاري بپردازد كه توليد خوروهاي سواري، انتقال تكنولوژي و فرهنگ نوين صنعت خودرو و در عين حال ايجاد ايران به عنوان بازار صادراتي براي محصولات بنز از برنامه‌هاي اساسي دايملر كرايسلر است. موضوعي كه با برنامه‌ريزي براي ايجاد شركتي مشترك بين ايران و آلمان، به صورت 50- 50 براي انجام خدمات پس از فروش خودروهاي بنز در ايران كامل‌تر شده است. آلماني‌ها قصد دارند با بازنگري در ساختار سازماني شركت گواه – شركت تامين‌كننده خدمات پس از فروش خودروهاي تجاري ايران خودرو ديزل - شركتي جديد را تاسيس كنند كه خدمات پس از فروش به خودروهاي بنز را وارد فازي جديد مي‌كند.
تيم آلماني كه تهران را به قصد تبريز ترك كرده‌اند با بازديد از خط توليد قطعات «ايدم» و نيرومحركه به زودي بخشي از سهام اين شركت‌ها را در اختيار خواهد گرفت و رسما حضور بنز در ايران بيش از هر كشور ديگري در بخش خودرويي خواهد بود. حضوري كه مي‌تواند خلأ صنعت خودروي ايران را با حضور برندي خوش نام پر كند. بر اساس توافقي كه ساعات پاياني يكشنبه شب در كيلومتر 14 جاده مخصوص بين ايران و آلمان منعقد شده است؛ گروه صنعتي ايران خودرو و شركت دايملر، مالك چندين شركت تابعه و برند بزرگ خودروسازي همچون مرسدس بنز، مرسدس-آام‌گ و اسمارت با امضاي يك تفاهمنامه، همكاري استراتژيك خود را براي ايجاد دو شركت مشترك آغاز كردند. دايملر به عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده كاميون در جهان و ايران خودرو كه بزرگ‌ترين خودروساز خاورميانه به شمار مي‌آيد، قصد دارند با تاسيس دو شركت مشترك، از مزيت‌هاي نسبي يكديگر استفاده كرده و ضمن تحكيم جايگاه خود، يك قطب توليد خودروهاي تجاري در منطقه را ايجاد كنند. يكه زارع، در اين نشست مشترك گفت: «گروه صنعتي ايران خودرو در دور جديد همكاري‌هاي بين‌المللي خود، رويكردي كاملا متفاوت با گذشته در پيش گرفته و بر حضور و سرمايه‌گذاري مشترك طرف مقابل تاكيد دارد.»وي با بيان اينكه سرمشق گروه صنعتي ايران خودرو در همكاري‌هاي جديد، حفظ و ارتقاي منافع ملي است، افزود: «دايملر و شركت بنز سابقه قابل اعتنا و اتكايي در همكاري با گروه صنعتي ايران خودرو داشته‌اند كه اين امر مي‌تواند در مسير پيش روي اين دو خودروساز راهگشا باشد.
دكتر ولفگانگ برنارد، عضو هيات‌مديره دايملر آ. گ. نيز اظهار كرد: محصولات تجاري دايملر هميشه در ايران از محبوبيت برخوردار بوده است و در حال حاضر خودروهاي تجاري از تقاضاي بالايي در ايران برخوردار هستند. بنابراين پس از لغو تحريم‌هاي ايران، ما در حال برنامه‌ريزي براي از سرگيري سريع كسب و كارمان در اين بازار هستيم. امضاي تفاهمنامه با شريك تجاري مان در ايران، پيش نياز مهمي براي از سرگيري سريع اين كسب و كار است. در بيانيه دايملر آمده است: «ايران خودرو ديزل يكي از شركت‌هاي تابعه گروه صنعتي ايران خودرو، بزرگ‌ترين توليده‌كننده خودرو در منطقه MENA (خاورميانه و شمال آفريقا) است كه بيش از 50 درصد سهم بازار را در ايران داشته و بيش از نيم قرن است كه با دايملر همكاري دارد. سرمايه‌گذاري مشترك براي توليد منطقه‌اي كاميون‌هاي مرسدس بنز و قطعات قواي محركه»، «تاسيس شركت مشترك فروش كاميون‌هاي مرسدس بنز و قطعات آنها در ايران» و همچنين خريد بخشي از سهام شركت محور خودرو در كنار ايدم توسط دايملر از جمله مواردي به شمار مي‌رود كه در اين تفاهمنامه مورد توافق قرار گرفته است. علاوه بر اين، دو طرف درصدد هستند سرمايه‌گذاري مشتركي براي فروش وسايل نقليه تجاري و باري مرسدس داشته باشند. ضمن اينكه دايملر اعلام كرده براي تحقق اين برنامه‌ها دفتر خود در تهران را در سه ماه نخست سال 2016 ايجاد مي‌كند. همچنين شركت دايملر طي بيانيه‌اي به پتانسيل‌هاي بازار و صنعت خودرو ايران اشاره كرده است. در بيانيه دايملر آمده است: «ايران در پي سال‌هاي متمادي تحريم و تقاضاي بالا در بخش حمل و نقل، پتانسيل خوبي براي رشد در اين بخش داشته و فرصت‌هاي زيادي را به دايملر نويد مي‌دهد. ايران باوجود تحريم‌هاي اقتصادي يكي از بزرگ‌ترين اقتصادهاي ملي در خاورميانه، با توليد ناخالص ملي 415 ميليارد دلار امريكا در سال 2014 بود. صنايع ايران تقريبا نيمي از اقتصاد ملي ايران را به دوش مي‌كشند.»خودروساز آلماني براي حوزه فروش و خدمات پس از فروش هم برنامه‌ريزي‌هايي انجام داده و اعلام كرده است: «دايملر با امضاي سند همكاري، در حال شروع فرآيندي براي ورود مجدد و فراگير به بازار ايران است. نخستين كاميون‌هاي مرسدس بنز با نام‌هاي آكتروس (Actros) و آكسور (Axor) را مي‌توان پيش از پايان سال در ايران توليد و عرضه كرد. دايملر در تلاش است تا جاي پاي خود را در بازار محلي ايران محكم‌تر كند به همين منظور هدف تجديد همكاري با شركت ايدم در عرصه موتور و سرمايه‌گذاري مشترك در فروش را دنبال مي‌كند. افزون بر اين، دايملر قصد دارد تا در قالب يك سرمايه‌گذاري مشترك در زمينه فروش، تمام فعاليت‌هاي فروش و خدمات پس از فروش در ايران را حرفه‌اي كند. همچنين دايملر قصد دارد تا دفتر خود را در تهران افتتاح كند. با اين اقدامات و تعهدات شركت دايملر خود را به توسعه اقتصادي و اجتماعي ايران متعهد كرده است. »
نكته
از سهامداري ايراني‌ها تا حضور در جاده مخصوص برخلاف تصور اكثر مردم ايران كه فكر مي‌كنند با توليد پيكان و صنعت خودروي ايران و ايران خودرو جان گرفته، اما صنعت خودروي ايران با توليد بنز پا به عرصه ظهور گذاشته است. ايران‌خودرو قبل از آنكه خبري از توليد پيكان باشد در سال ۱۳۴۲ اتوبوس ۳۰۲ مرسدس بنز را مونتاژ مي‌كرد. بنز آشناترين برند خودرو براي ايرانيان است. نمادي با يدك كشيدن صفت لوكس. هر نوع خودرويي از سوي بنز راهي ايران شده است از سواري تا كاميون و كشنده و آمبولانس و حتي نعش‌كش. در كنار ايران‌خودرو، شركت خاور نيز كاميون بنز را در ايران توليد مي‌كرد. اين آشناترين برند خودرويي براي هر ايراني پس از نيم قرن كار دفترش را در سال 89 در ايران تعطيل كرد. البته پيش از اين نيز ايران سهامدار بنز بود. پيش از انقلاب، و در دهه ۷۰ ميلادي با بروز بحران مالي در غرب، بنز با مشكل مواجه مي‌شود و رو به ورشكستگي مي‌رود. در اين شرايط دولت ايران سعي مي‌كند ۳۰ درصد از سهام بنز آلمان را بخرد. با اين كار مديريت شركت مرسدس بنز در اختيار ايران قرار مي‌گرفت اما دولت آلمان براي جلوگيري از اين موضوع خود اقدام به خريد سهام مرسدس بنز مي‌كند تا مالكيت اين شركت از دست آلمان‌ها خارج نشود. ايران با اين حال نسبت به خريد سهام اين شركت و سهام شركت فولاد‌سازي كروپ آلمان اقدام مي‌كند. پهلوي دوم در اواخر حكمراني‌اش مدل معروف كلاس G را كه شاسي بلندي متوسط است براي ارتش ايران سفارش مي‌دهد. شركت بنز بنا به درخواست وي شروع به طراحي اين مدل مي‌كند كه انقلاب رخ مي‌دهد. مرسدس بنز هم مدل G را به جاي ارتش ايران تحويل نيروهاي ناتو داد.