مهدي محتشمي در گفت‌وگو با «اعتماد»:
يونان به فكر پرداخت بدهي‌ها به ايران باشد
گروه ديپلماسي| الكسيس سيپراس، نخست‌وزير يونان در صدر يك هيات عاليرتبه سياسي و اقتصادي بامداد ديروز براي سفري دو روزه به ايران آمد و در نخستين روز به اصفهان رفت. او امروز به تهران مي‌آيد و با مقامات عالي ايران ديدار خواهد كرد و به رايزني مي‌پردازد. قرار است طي اين سفر، چند تفاهمنامه در زمينه تعاملات سياسي و اقتصادي به امضاي مقامات دو كشور برسد. درخصوص سفر الكسيس سيپراس به ايران گفت‌وگويي با مهدي محتشمي، سفير اسبق ايران در يونان داشته‌ايم كه مشروح آن در ادامه مي‌آيد.
روابط تهران و آتن طي سال‌هاي گذشته به چه شكلي بوده است؟
يونان به لحاظ سنتي و همچنين جايگاه جغرافيايي و منطقه‌اي‌اش همواره روابط بسيار خوبي با ايران داشته است. يونان با آنكه خود از بنيانگذاران اتحاديه اروپايي محسوب مي‌شود اما نگاه‌شان هيچگاه فقط معطوف به اروپا نبوده است و نيم‌نگاهي هم به همسايگان شرقي خود يعني كشورهاي خاورميانه و به ويژه ايران داشته‌اند. آنها از نظر تاريخي قرابت‌هاي فكري و فرهنگي بسياري با ايران دارند و دو كشور از يك تاريخ مشترك كهن برخوردار هستند. آنها در مناسبات سياسي‌شان با ايران سعي كرده‌اند روابط خوبي را با ما داشته باشند و در تمام اين سال‌ها، ما كمتر شاهد طرح موضوعات اختلافاتي و منفي در روابط دو كشور و در نتيجه تلاطم در روابط بوده‌ايم. يعني آنها هيچگاه موضعي منفي عليه ايران اتخاذ نكرده‌اند و اين سياست‌شان درباره ايران هم فارغ از اين مساله بوده كه چه كسي و چه حزبي در آنجا در قدرت بوده است. هم حزب سوسياليست و هم حزب دموكراسي نوين كه يك حزب دست‌راستي و محافظه‌كار محسوب مي‌شود و هم حزب سيريزا كه حزبي چپگرا است، سعي كرده‌اند با ايران روابط خوبي را داشته باشند.
هم‌اكنون يونان از چه جايگاهي در اتحاديه اروپايي برخوردار است؟
يونان از نخستين اعضاي اتحاديه اروپايي بوده ولي طي يك دهه گذشته دچار بحران‌هاي اقتصادي شديدي شده است و همين موجب شد تا آنها دستورالعمل اتحاديه اروپايي براي اجراي اقتصاد رياضتي را بپذيرند. طي سال‌هاي گذشته هم آنها بدهي‌هاي سنگيني نسبت به كشورهاي قدرتمند اتحاديه اروپايي پيدا كرده‌اند. از سويي، با روي كار آمدن سيپراس در يونان و تشكيل دولت توسط او شرايط به‌گونه ديگري پيش رفت. از يك‌سو با برگزاري رفراندوم، مردم اين كشور بيان كردند كه بدهي‌شان را به قدرت‌هاي بزرگ ندهند و سياست اقتصاد رياضتي پايان يابد ولي تهديدات قدرت‌هاي اروپايي و از جمله آلمان باعث شد تا اين كشور مجبور شود تا همچنان ادامه سياست‌هاي اقتصاد رياضتي را بپذيرد. به عبارت ديگر، اكنون يونان يكي از كشورهاي ضعيف شده اروپا محسوب مي‌شود كه فشارهاي اقتصادي بسياري را تحمل مي‌كند.
سطح مناسبات اقتصادي و مبادلات تجاري ايران و يونان در سال‌هاي گذشته به چه ميزان است؟
يونان از ديرباز از خريداران عمده نفت ايران بوده كه متاسفانه به واسطه محدوديت‌ها و تحريم‌هاي اقتصادي سال‌هاي گذشته، خريد نفت آنها از ايران متوقف شده است. آنها از ايران 100 تا 150 هزار بشكه نفت خريداري مي‌كردند. همچنين فرآورده‌هاي نفتي و محصولات پتروشيمي ايران هم به صورت عمده به اين كشور صادرات مي‌شده است. با اين حال، پس از درگير شدن يونان با بحران اقتصادي و تحولات ناشي از پذيرش و اجراي اقتصاد رياضتي از سوي اين كشور، عملا يوناني‌ها وارد فضايي شدند كه قادر به پرداخت بدهي‌هاي‌شان به ايران نبودند كه البته تحريم‌هاي بانكي هم مزيد بر علت شد تا آنها بهانه عدم پرداخت بدهي‌هاي‌شان را داشته باشند.
آيا دولت يونان هم‌اينك توان پرداخت آن بدهي‌ها را دارد؟
به واسطه لغو تحريم‌ها آنها بايد به فكر پرداخت بدهي‌هاي‌شان نسبت به ايران كه حدود يك ميليارد دلار است، باشند. قطعا يكي از موضوعات مورد رايزني در اين سفر هم علاوه بر تلاش يونان براي خريد نفت براي تامين نيازهايش از ايران، تعيين و تكليف همين بدهي‌هاست. البته آنها انتظار دارند كه بجاي پرداخت پول، برخي از خدمات و كالاها مانند محصولات بهداشتي، پزشكي و دارويي را به ايران ارايه دهند.
تهران و يونان در چه مسائلي مي‌توانند با يكديگر همكاري‌هاي دوجانبه در مسائل اقتصادي داشته باشند؟
اصولا اقتصاد يونان روي دو محور استوار است؛ محور نخست، مساله توريسم و گردشگري است. يونان از جمله كشورهاي تاريخي و كهن دنيا است كه از مناظر و اماكن تاريخي و زيبايي برخوردار است. آنها با توجه به اين مساله زيرساخت‌هاي خوبي درخصوص پذيرايي، هتلداري و حمل و نقل برخوردار دارند. ميليون‌ها گردشگر هم هر ساله به اين كشور سفر مي‌كند و به‌عبارتي، بخش اعظمي از درآمدهاي يونان از طريق جذب گردشگر است. ايران هم به عنوان يك كشور تاريخي و داراي اماكن و مناظر بسيار مي‌تواند از تجربه‌ها و خدمات يوناني‌ها در اين باره استفاده كند. دومين مساله هم درخصوص حمل‌و‌نقل دريايي است. يونان از ديرباز در صنعت كشتيراني حضور داشته است و صاحب سبك است. هم‌اكنون بسياري از كشتي‌هاي تجاري و باري دنيا متعلق به يونان يا ساخته شده توسط اين كشور است. ما در زمان جنگ تحميلي هم از كشتي‌هاي يوناني براي انجام كارهاي‌مان استفاده مي‌كرديم. از طرف ديگر، يونان در زمينه كشاورزي هم از توانمندي‌هاي خوبي برخوردار هستند.
تمايل آتن براي گسترش روابط با تهران به چه ميزان تحت‌تاثير قراردادهاي تجاري ايران و كشورهاي اروپا و همچنين اجرايي شدن برجام و رفع تحريم‌هاست؟
يونان يكي از شركاي سنتي ايران در زمينه نفتي بوده است. فاصله اندك ايران با اين كشور هم موجب تمايل يونان براي استفاده از نفت و گاز ايران شده است. آنها از ديرباز روابط خوبي با ايران داشته‌اند و هم‌اكنون نيز علاقه بسياري به بازگشت سطح مناسبات سياسي و اقتصادي به دوران پيشا‌تحريم دارند. از سوي ديگر، يوناني‌ها در مسير انتقال گاز ايران به يونان بوده‌اند. مساله انتقال گاز ايران به اروپا هم از گذشته مطرح بوده كه به دليل بحران هسته‌اي در سال‌هاي گذشته در دستوركار خارج شده بود ولي با دستيابي به برجام و اجرايي شدن آن، اين طرح مجددا در برخي از محافل مطرح شده است. بي‌ترديد يونان علاقه‌مند به اجرايي شدن اين طرح است تا از اين طريق هم در در مسير ترانزيت گار اروپا قرار گيرد و هم نيازهاي خود به انرژي را از اين طريق رفع كند.