جهاني شدن ديدگاه ايران درباره سوريه
محمود محمدي٭
جمهوري اسلامي ايران هماكنون كشوري است كه به اعتراف قدرت‌هاي بين‌المللي و كشورهاي مختلف دنيا، از مهم‌ترين بازيگران تاثيرگذار در صلح، ثبات و امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي محسوب مي‌شود. به عبارت ديگر، هماكنون قدرت‌هاي جهاني، ايران را از كشورهايي مي‌دانند كه كليد استقرار صلح و مبارزه با تروريسم در دستان اوست و اين نگاه، بي‌ترديد نشان‌دهنده اهميت و جايگاه جمهوري اسلامي ايران است. با اين زاويه، براي تبديل شدن اهميت ايران به قدرت برتر منطقه‌اي، حضور در محافل و نشست‌هاي بين‌المللي يك ضرورت انكارناپذير در روابط بين‌المللي محسوب مي‌شود و اين ضرورت موجب مي‌شود تا مسوولان و دست‌اندركاران ديپلماسي كشورمان حضوري هدفمند و فعال در نشست‌هاي مختلف داشته باشند. كنفرانس امنيتي مونيخ نيز يكي از مهم‌ترين نشست‌هاي بين‌المللي است كه هر ساله با حضور انديشمندان، مسوولان و سران عالي كشورهاي مختلف به بررسي وضعيت سياسي- امنيتي كشورهاي مختلف جهان و اتخاذ راهبردهاي كلان در عرصه امنيت بين‌المللي مي‌پردازد. خوشبختانه با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد، دست‌اندركاران دستگاه ديپلماسي به حضور در چنين نشست‌هايي واقف شده‌اند و طي سال‌هاي گذشته حضور فعال در آن داشته‌اند. با اين حال، هر چند ايران در سال‌هاي گذشته در اين نشست حضور داشته است اما حضور امسال وزير امور خارجه و مسوولان دستگاه ديپلماسي از اهميت بسيار بيشتر و مهم‌تري نسبت به گذشته برخوردار بود زيرا در سال‌هاي گذشته، هنگامي كه سخن از مباحث منطقه‌اي و بحران سوريه مي‌شد، عربستان نقش نخست تاثيرگذاري را برعهده داشت و آنها نيز مخالف هرگونه نقشآفريني ايران بودند اما اكنون اين واقعيت تحقق يافته است كه بدون حضور و نقشآفريني ايران، هيچ بحراني در خاورميانه قابل حل شدن نيست و ثبات حاصل شده، آسيب‌پذير است. اكنون در نزد مسوولان و افكارعمومي كشورهاي مختلف، ايران در صف مقدم مبارزه با تروريسم و ايجاد صلح و امنيت محسوب مي‌شود كه راهكار سياسي را براي حل بحران سوريه دنبال مي‌كند و عربستان نيز به عنوان مانعي براي حل و فصل سياسي بحران سوريه قلمداد مي‌شود كه برخلاف اجماع جهاني، همچنان براي سازوكارهاي نظامي تاكيد مي‌كند. از آنجايي كه هماكنون بحران سوريه، به دغدغه نخست و اصلي جامعه جهاني براي استقرار صلح و مبارزه با تروريسم تبديل شده است، آن بحران به مساله نخست كنفرانس امنيتي مونيخ تبديل شده بود كه خوشبختانه وزارت امور خارجه ايران در اين زمينه، حضور و عملكردي مثبت، فعال، پويا و تاثيرگذار از خود نشان داد كماآنكه در حاشيه اين اجلاس، چهارمين نشست بين‌المللي سوريه- سوريه برگزار شد و مشاهده كرديم كه نظرات ايران در رابطه با حل بحران سوريه، جاي خود را در ميان كشورهاي مختلف جهان بازكرده است. در واقع، اكنون مي‌توان گفت كه رويكرد ايران در خصوص بحران سوريه، به رويكردي بين‌المللي براي حل و فصل بحران سوريه تبديل شده است. بر اين اساس، اكنون همگان متوجه ضرورت اتحاد براي مبارزه با تروريسم شده‌اند كه در اين قالب، دولت سوريه هم مي‌تواند براي مبارزه با تروريسم نقشآفريني كند. از سوي ديگر، در ديدگاه ايران، آينده سوريه را مردم اين كشور رقم مي‌زنند و نه قدرت‌هاي بين‌المللي و تروريست‌ها. در نشست روز پنجشنبه اجلاس سوريه در حاشيه كنفرانس امنيتي مونيخ مشاهده كرديم كه وزراي امور خارجه، اولويت خويش را بر مبارزه بر تروريسم و ايجاد يك آتش‌بس براي انجام كمك‌رساني اعلام كردند كه اين مساله، مي‌تواند پايه و اساسي براي يك آتش‌بس پايدار و زمينه‌ساز گفت‌وگوهاي سياسي ميان گروه‌هاي مختلف سوري باشد.
از سوي ديگر، با دستيابي به برجام و اجرايي شدن آن، فضاي تنفسي براي نقشآفريني بيش از پيش جمهوري اسلامي ايران در عرصه بين‌المللي و منطقه‌اي مساعدتر از گذشته شده است و تشريح نظرات ايران در چنين نشست‌هايي مي‌تواند به تحقق اهداف كشورمان كمك كند. در مجموع، من اعتقاد دارم بسط نظرات ايران در ماه‌هاي گذشته در عرصه بين‌المللي و به خصوص در كنفرانس امنيتي مونيخ نشان از اين دارد كه مسوولان ايراني به اهميت چنين محافل و نشست‌هاي جهاني وقوف يافته‌اند و حضور ايران نيز توانسته جايگاه و نقش ايران بيش از پيش كند.
٭ سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه