تغيير عجيب رفتار خانوارها پس از دريافت يارانه نقدي
يارانه‌هاي نقدي سهم ملزومات اوليه و اصلي زندگي را در سبد هزينه‌اي خانوارهاي ايراني افزايش داد.
بررسي‌هاي صورت گرفته توسط بانك مركزي در خصوص سبد درآمدي و هزينه‌اي خانوار نشان مي‌دهد پرداخت يارانه‌هاي نقدي از سوي دولت سبب تغييراتي معنادار در سبد هزينه‌اي خانوارهاي ايراني شده است.
به گزارش خبرآنلاين، محاسبات نشان مي‌دهد در دوره اجراي اين طرح سهم هزينه‌اي ملزومات اوليه مانند خوراكي‌ها و آشاميدني‌ها، مسكن، سوخت و بهداشت و درمان افزايش و سهم هزينه‌هاي غير ضروري كه در قالب مانند تفريح و امور فرهنگي، خريد لباس و كفش و اثاث منزل و تحصيل و... كه در قالب رفاه طبقه‌بندي مي‌شوند، كاهش داشته است. اين كاهش در حالي رخ داده است كه سهم اين امور در سبد هزينه‌اي خانوار پيش از اين نيز اندك بود. به اين ترتيب خانوار ايراني پس از هدفمندي يارانه‌ها سياست انقباضي‌تري را براي اداره زندگي برگزيده است. اين به آن معناست كه اعطاي يارانه نقدي با وجود اهداف اوليه تاثيري در بهبود وضعيت زندگي خانوار ايراني نداشت. تاكنون شصت يارانه نقدي به ايرانيان يارانه بگير پرداخت شده است و به اين ترتيب هر ايراني از ابتداي اجراي اين طرح تاكنون 2 ميليون و 730 هزار تومان يارانه دريافت كرده است.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد در حالي كه سال پيش از اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها سهم خوراك در سبد هزينه‌اي خانوارهاي ايراني 2/25 درصد بود، اين سهم در سال‌هاي پس از اجراي هدفمندي حتي تا رقم 2/27 درصد نيز افزايش يافت. سهم خوراك در سبد هزينه‌اي خانوار سال گذشته به رقم 4/25درصد بازگشته است.
بر اساس اين گزارش هزينه بهداشت و درمان نيز در اين دوره زماني در سبد هزينه‌اي خانوار افزايشي ملموس را تجربه كرده است.
سهم بهداشت و درمان در سبد هزينه‌اي خانوار پيش از اجراي هدفمندي يارانه‌ها 4/5 درصد بود اما اين رقم در سال‌هاي پس از اجرا به 6 درصد رسيد.
سهم مسكن نيز با از 3/33 درصد پيش از اجراي طرح هدفمندي يارانه‌ها به 3/35 درصد افزايش يافت و سال گذشته اين سهم معادل 5/34 درصد گزارش شد. بر اساس اين گزارش بانك مركزي در سرفصلي تحت عنوان كالا و خدمات متفرقه، افزايشي 7/2 درصدي را گزارش كرده است. به اين ترتيب هزينه‌هاي متفرقه خانوارهاي ايراني از 2/5 درصد در سال پيش از اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها به 9/7 درصد در سال گذشته رسيده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد سهم حمل و نقل در سبد هزينه‌اي خانوار از 5/9 در سال 1388 به 2/8 درصد در سال گذشته رسيده است. كاهش سهم حمل و نقل به اين ترتيب 3/1 درصد برآورد مي‌شود. اين گزارش حاكي است از دوازده سرفصل مورد بررسي بانك مركزي در سبد هزينه‌اي خانوارهاي ايراني، هزينه ارتباطات و دخانيات تغيير چنداني را تجربه نكرده است، هر چند قيمت دخانيات و تعرفه مكالمه تلفن در اين سال‌ها افزايش يافته اما سهم اين دو در سبد هزينه‌اي خانوار ثابت مانده است. سهم دخانيات در سبد هزينه‌اي پيش از هدفمندي يارانه‌ها 4/0 درصد و پس از آن نيز همين رقم برآورد شده است. سهم ارتباطات نيز با كاهشي اندك از 4/2 درصد به 2/2 درصد رسيده است. اين ثبات نيز به معناي استفاده كمتر از وسايل ارتباطي و همچنين دخانيات است. نمودار زير نشانگر سهم اقلام مختلف سبد هزينه‌اي يك سال پيش از اجراي هدفمندي يارانه‌ها و سال‌هاي پس از آن است.