تحويل موشك‌هاي اس-300 ؛آغازي بر همكاري‌هاي گسترده ايران و روسيه
محمود شوري٭
با اجرايي شدن برجام و لغو تحريم‌هاي ظالمانه عليه ايران، بي‌ترديد روابط و همكاري‌هاي ايران با تمامي كشورهاي دنيا در ابعاد مختلف ارتقا خواهد يافت و از اين پس، مي‌توان انتظار داشت كه تهران و مسكو در زمينه‌هاي مختلف نوع و سطح همكاري‌هاي‌شان به صورت جدي تغيير مي‌يابد و كيفيت و سطح آن افزايش محسوسي پيدا كند زيرا موانع و شرايطي كه در سال‌هاي گذشته، موجب كند شدن روند همكاري‌ها مي‌شود، از بين رفته‌اند و ديگر مانعي براي رشد و گسترش همكاري‌ها وجود ندارد. اينك به نظر مي‌رسد يكي از حوزه‌ها و زمينه‌هايي كه در اين دوران شاهد گسترش آن باشيم، بعد همكاري‌هاي نظامي است. پس از فروپاشي شوروي سابق هم يكي از مهم‌ترين زمينه‌هاي همكاري‌هاي تهران و مسكو، همكاري‌هاي نظامي و هسته‌اي بوده است كه در اين چشم‌انداز، ايران توانسته است برخي نيازهاي نظامي و دفاعي خود را كه غرب هيچگاه حاضر به تامين آن نبوده است، در رهگذر روابط با روسيه تامين كند. البته اين موضوع در مقاطعي تحت تاثير فشارهاي اروپا و امريكا و همچنين تحريم‌ها عليه ايران قرار گرفته است و تهران و مسكو در اين خصوص از يك روابط همراه با فراز و نشيب برخوردار بوده‌اند. ما در دو دهه گذشته، همواره شاهد فشارهايي از غرب روي روسيه مبني بر آن بوده‌ايم كه همكاري‌هاي نظامي‌شان را با ايران متوقف كنند كه در اين چارچوب، ديميتري مدودف، رييس‌جمهور وقت روسيه در سال 2010 دستور بر توقف انتقال سامانه موشك‌هاي دفاعي پيشرفته اس-300 را صادر و در توجيه اين اقدام، تحريم‌هاي شوراي امنيت را بهانه اقدام خود معرفي كرد. اكنون با اجرايي شدن برجام، موانع و سنگلاخ‌هايي كه موجب توقف و عدم همكاري‌هاي نظامي ايران و روسيه مي‌شد، برداشته شده و تهران و مسكو در پرتو لغو تحريم‌ها عزم‌شان را براي بهبود روابط و گسترش همكاري‌ها جزم كرده‌اند و درصدد افزايش ارتباطات خود هستند. از سوي ديگر، اخباري از سوي رسانه‌ها منتشر شده است كه حاكي از خريد حجم گسترده تسليحات از سوي ايران است كه صحت و سقم آنها مشخص نيست ولي فارغ از درستي يا نادرستي آن، قطعا در آينده بايد شاهد گسترش همكاري‌هاي دو كشور در اين زمينه باشيم. با اين حال، موضوعاتي چون عدم تحويل موشك‌هاي اس-300 و نيروگاه بوشهر خاطراتي تلخ را براي ايرانيان در جهت توسعه مناسبات ميان تهران و مسكو ايجاد كرده است. نيروگاه بوشهر پس از مدت‌ها ساخت و سازش به اتمام رسيد و به متخصصان ايراني تحويل داده شد و اكنون نيز روس‌ها درصدد تحويل بخش نخست موشك‌هاي اس-300 به ايران هستند. من اميدوارم وفاي به عهد روس‌ها و عدم بدقولي مجدد در اين موضوع، ذهنيت منفي شده ايرانيان را اندكي ترميم كند. من اقدام روسيه در تحويل موشك‌هاي اس-300 را آغازي بر همكاري‌هاي گسترده در روابط دو كشور تلقي مي‌كنم زيرا هرگونه توسعه روابط ميان ايران و روسيه منوط به حل و فصل اين موضوع شده بود. * كارشناس ارشد مسايل روسيه