گزارش «اعتماد» از شانس‌هاي ايران در المپيك ريو
سوغات برزيل، قهوه و مدال باشد؛ نه زيكا
وحيد جعفري / ذات ورزش با حاشيه و مسائل اينچنيني عجين است و ورزش ايران هم از اين قاعده مستثنا نبوده كه هيچ، بلكه با شدت بيشتري درگير اين معضل است و جالب اينكه همواره در آستانه المپيك‌ها اين حواشي بيشتر شده و كسي هم نتوانسته آنطور كه بايد و شايد آن را مديريت و كنترل كند، تا هميشه نبود يك برنامه مناسب و مديري مدبر -كه كارها را به خوبي پيش ببرد- احساس شود. نمونه بارز آن هم همين درگيري هفته گذشته وزارت ورزش و كميته ملي المپيك بر سر اصلاح اساسنامه فدراسيون‌ها كه تبديل به يك جنجال شد و هنوز هم شاهد برخورد تركش‌هايش به اين سو و آن سو هستيم. ورزش ايران در اين دوره علاوه بر حواشي با نبود اعتبار مالي كافي هم مواجه است؛ اما با اين حال نمي‌توان به كاروان ورزشي كشورمان دل نبست و اميدوار به موفقيت تك چهره‌هاي ايران در برزيل نبود. ورزش ايران همواره با ستاره‌هاي خود در المپيك‌ها درخشيده است؛ قهرماناني كه با تكيه بر توانايي فردي خود دست به خلق شگفتي‌زده و در بزرگ‌ترين رويداد سياسي- ورزشي دنيا افتخارآفريني كرده‌اند. از همين رو با تمام حاشيه‌ها و كمبودها نبايد نااميد شد و انتظار مدال از مهره‌هاي مطرح ورزش ايران در برزيل «زيكا» زده داشت. آري، با تمام كمبودها و ناملايمت‌ها هنوز هم مي‌توان اميدوار بود كه سوغات كاروان كشورمان از ريو، قهوه و مدال باشد؛ نه ويروس زيكا. در ادامه نگاهي كرده‌ايم به رشته‌ها و چهره‌هاي شاخص ايران در المپيك پيش رو كه مي‌توانند براي كشورمان موفقيت به ارمغان بياورند.
كشتي هنوز چشم و چراغ ما است
تعداد سهميه‌هاي كشتي المپيك در بخش مردان كاهش يافته و دستخوش تغييرات شده؛ اما با اين حال اين رشته همچنان اميد اصلي كاروان ايران براي موفقيت در بازي‌هاي تابستاني ريو است. اتحاديه جهاني كشتي كه خطر حذف از بازي‌هاي المپيك را بيخ گوش خود مي‌ديد، مجبور شد براي متقاعد ساختن كميته بين‌المللي المپيك براي ماندن در اين بازي‌هاي تابستاني، تغييرات گسترده‌اي ايجاد كند. در راس اين تغييرات توجه بيشتر به كشتي زنان قرار گرفت كه البته به ضرر كشتي ايران و به نفع كشوري مانند ژاپن -كه در كشتي زنان همواره پيش تاز بوده- شد. اتحاديه جهاني تعداد اوزان كشتي را از هفت وزن در هر كدام از رشته‌هاي آزاد و فرنگي به هشت وزن رساند، اما اوزان المپيكي را به 6 وزن كاهش داد و دو وزن به كشتي زنان در المپيك اضافه كرد كه نخستين كشوري كه از اين تغييرات لطمه خورد ايران بود، چرا كه در كشتي زنان فعاليت ندارد، از همين رو هر كدام از رشته‌هاي آزاد و فرنگي يك نماينده كمتر از المپيك‌هاي قبلي كشتي گير مي‌توانند در تركيب داشته باشند و همين كار را براي كشتي ايران در قياس با المپيك‌هاي قبل سخت‌تر خواهد كرد. تيم ملي كشتي آزاد ايران در رقابت‌هاي جهاني لاس و گاس از مجموع شش سهميه توانست در وزن‌هاي 57، 65، 74، 86 و 97 سهميه حضور در بازي‌هاي تابستاني را به دست بياورد و تنها در وزن 125 كيلوگرم اين امر محقق نشد. در كشتي فرنگي هم در اوزان 75، 85 و 98 موفق به كسب سهميه شد و براي كسب سهميه اوزان 59، 66 و 130 كيلوگرم بايد در رقابت‌هاي گزينشي المپيك به ميدان برود. نمايندگان ايران در ميدان‌هاي گزينشي قزاقستان، مغولستان و تركيه -كه به ترتيب اواخر اسفند و اوايل و اواسط ارديبهشت برگزار مي‌شود- مي‌توانند براي كسب جواز حضور در المپيك تلاش كنند. حالا حميد سوريان، اميد نوروزي و بشير باباجان‌زاده در رشته فرنگي و كميل قاسمي در رشته آزاد بايد براي سهميه‌هاي باقي مانده تلاش كنند. اين دو تيم در ريو چشم و چراغ كاروان ايران خواهد بود و نگاه ورزش دوستان بيشتر از هر رشته‌اي به اين دو رشته خواهد بود. هيچ كس نمي‌تواند مدعي شود كه حتي يك تن از 12 نماينده ايران در برزيل شانس موفقيت حتي قهرماني را ندارند؛ اما خب كسي هم نمي‌تواند تضمين كند كه قهرماناني چون حميد سوريان و رضا يزداني با تمام پتانسيلي كه براي موفقيت دارند، آوردگاه ريو را با دستان پر ترك خواهند كرد، بازي‌هاي المپيك به همين اندازه سخت و غير‌قابل پيش‌بيني است.
پتانسيل تكواندو و افزايش سهميه‌ها
البته با توجه به دو برابر شدن سهميه‌هاي تكواندو، ديگر فقط كشتي نبايد بار سنگين ورزش را بر دوش كشد و اين مسووليت سنگين با تكواندوكاران و تا حدودي هم با وزنه‌برداران تقسيم خواهد شد. تكواندوي ايران در حالي گام به بازي‌هاي المپيك ريو خواهد گذاشت كه يك فرصت طلايي در اختيار داشت. با تصميم فدراسيون جهاني، از اين پس هر كشور مي‌تواند حداكثر تا 4 سهميه در بخش مردان و همين تعداد سهميه در بخش زنان به دست آورد و اين در حالي بود كه تا المپيك 2012 اين مقدار سهميه نصف بود. در واقع دو برابر شدن فرصت كسب سهميه در تكواندو، ايران را در يك موقعيت طلايي قرار داد تا اين شانس را داشته باشد كه مدال‌هاي بيشتري به دست آورد. چندي پيش در پايان رقابت‌هاي فينال گرندپري و ماراتن كسب سهميه، فرزان عاشورزاده، مهدي خدابخشي، مسعود حجي زواره و سجاد مرداني با حضور در بين نفرات اول تا ششم اوزان خود موفق به كسب چهار سهميه در سه وزن براى كشورمان شدند؛ اما باتوجه به اينكه هر كشور مجاز به استفاده از يك نفر در هر وزن بود، ايران در وزن سوم، دو نماينده داشت (خدابخشي و حجي زواره) كه مهدي خدابخشي با رنكينگ نخست سهميه بازي‌هاي ريو را به دست آورد تا در كنار دو تكواندوكار ديگر به خصوص عاشورزاده از شانس‌هاي مدال كاروان كشورمان در بازي‌هاي تابستاني باشند. تيم ملي تكواندوي زنان كشورمان نيز كه از طريق «رنكينگ سيستم» موفق به كسب سهميه المپيك نشد و در مسابقات فينال گرندپري به‌دليل عدم حضور در بين هشت تكواندوكار برتر شركت نكرد، ارديبهشت ماه 95 با شركت در مسابقات المپيك قاره آسيا مي‌تواند شانس خود را براي كسب دو سهميه المپيك امتحان كند.
اميدوار به تكرار موفقيت پولاد مردان
با نگاهي به تاريخ ورزش ايران در بازي‌هاي المپيك به خوبي هويدا مي‌شود كه وزنه‌برداري دومين ورزش موفق ايران در ادوار المپيك بوده است. نخستين مدال تاريخ ورزش ايران در المپيك‌ها بر سينه جعفر سلماسي برق زد و او تك مدال برنز ورزش ايران در 48 لندن را به ثبت رساند. از آن پس وزنه‌برداري همواره در المپيك‌ها افتخار آفرين بوده و باعث ارتقاي رنكينگ ايران در بيشتر المپيك‌ها شده است. وزنه‌برداري ايران در المپيك ريو مي‌توانست حداكثر با شش ملي پوش شركت كند؛ اتفاقي كه در لندن هم افتاد و حاصل آن چهار مدال بود. بعد از مسابقات جهاني وزنه‌برداري كه چندي پيش در امريكا برگزار شد فدراسيون جهاني سهميه كشورها را براي حضور در المپيك اعلام كرد. بر اين اساس ايران پس از احتساب امتيازات در دو دوره رقابت‌هاي جهاني آلماتي و هيوستون صاحب پنج سهميه شده است. ايران با كسب عنوان پانزدهم در رقابت‌هاي جهاني امريكا به كار خود پايان داد. يكي از ستاره‌هاي اصلي كاروان و وزنه‌برداري ايران در برزيل بهداد سليمي خواهد بود، البته بايد منتظر ماند و ديد كه بهداد آسيب ديده كه تازه بعد از تعطيلات نوروز تمرينات خود را از سر خواهد گرفت تا آغاز بازي‌هاي تابستاني به چه سطح از آمادگي روحي و جسمي مي‌رسد، ضمن اينكه شنيده‌ها حكايت از اين دارد آلكسي لوچف، وزنه‌بردار فوق سنگين روسيه، كه در رقابت‌هاي جهاني امريكا و در غياب سليمي، ركوردشكني كرد و قهرمان شد و در ادامه تست دوپينگش مثبت اعلام شد- تاييد كرده كه نمونه B او منفي شده و احتمال بازگشتش به ميدان آن هم در المپيك زياد است كه در صورت بازگشتش از شانس‌هاي اصلي كسب مدال طلا خواهد بود و اين كار را براي موفقيت هر وزنه‌برداري در المپيك سخت خواهد كرد. وزنه‌برداري ايران از چهره‌هاي شاخصي چون كيانوش رستمي و سهراب مرادي -كه احتمالا شرايط حضورش در المپيك فراهم شود- نيز در بازي‌هاي ريو مي‌تواند بهره ببرد؛ قهرماناني كه هركدام توان موفقيت در اين ميدان را دارند.
دو و ميداني در انتظار خلق شگفتي‌اي ديگر
در المپيك 2012 لندن دووميداني ايران 10 سهميه در ماده‌هاي پرتاب ديسك، پرتاب وزنه مردان و زنان، 800 متر، 100 متر، 400 متر، پرش طول، پرتاب چكش، 100 متر با مانع و 20 كيلومتر پياده‌روي داشت كه احسان حدادي، امين نيك‌فر، سجاد مرادي، رضا قاسمي، سجاد هاشمي، ليلا رجبي، محمد ارزنده، كاوه موسوي، روح‌الله عسگري و ابراهيم رحيميان نمايندگان ايران در لندن بودند كه احسان حدادي با خلق شگفتي توانست در ورزشي كه كمتر كسي تصورش را مي‌كرد به مدال نقره برسد. حالا هم كه تا به اينجاي كار پنج سهميه توسط رضا قاسمي، حسن تفتيان، ليلا رجبي، احسان حدادي و محمدجواد مرادي كسب شده، به نظر نمي‌رسد كسي جز پرتابگر ديسك كشورمان در رشته دووميداني بتواند در ريو به مدال در اين ورزش نزديك شود، تازه اين در گرو آمادگي كامل حدادي است كه در سال گذشته هرگز آن حدادي آماده و پرروحيه نشان نداده است، البته نمي‌توان از كنار نام‌هايي چون ليلا رجبي در پرتاب وزنه و حسن تفتيان كه اين روزها در دوي 100 متر و 60 متر بسيار آماده و باانگيزه نشان مي‌دهد بي‌تفاوت عبور كرد.
بوكس در انتظار نخستين مدال‌آور تاريخ‌ساز
نخستين سهميه المپيك 2016 براي ورزش ايران توسط احسان روزبهاني در وزن 81 كيلوگرم بوكس به دست آمد كه اين سهميه در رقابت‌هاي حرفه‌اي AIBA نصيب او شد. بوكس ايران سابقه زيادي از حضور در المپيك‌ها دارد و در المپيك 1948 لندن ايران با 8 بوكسور پيكار كرد. بوكسورهاي ايران مجموعا در 12 دوره بازي‌هاي المپيك مسابقه داده‌اند و در اين 12 دوره 57 سهميه نصيب مشتزن‌ها شده است. البته بوكس تابه‌حال در المپيك‌ها صاحب مدال نشده و بايد ديد كدام ملي‌پوش موفق به تاريخ‌سازي در ورزش ايران مي‌شود. بوكس ايران در بازي‌هاي 2012 لندن چهار نماينده داشت و بايد ديد با پشت سر گذاشتن مسابقات گزينشي مختلف، در نهايت چند سهميه المپيك ريو به ايران تعلق مي‌گيرد.
نعمتي در تيروكمان تاريخ‌ساز شد
زهرا نعمتي، ورزشكار كرماني تا به اينجاي كار به عنوان نخستين ورزشكار معلول ايران سهميه المپيك 2016 ريو برزيل را كسب كرد و نامش در ورزش ايران جاودانه شد. نعمتي ضمن كسب سهميه تيروكمان المپيك 2016 ريو، مدال نقره اسلحه ريكرو را در مسابقات قهرماني آسيا به ميزباني بانكوك تايلند به خود اختصاص داد. زهرا نعمتي با كسب مدال طلاي بازي‌هاي پارالمپيك تابستاني 2012 در اسلحه ريكرو انفرادي نام خود را به عنوان نخستين و تنها زن در تاريخ ورزش ايران كه موفق به كسب مدال طلا در سطح المپيك و پارالمپيك شده است، جاودانه كرد. زهرا نعمتي نخستين زن ورزشكار معلول ايراني است كه سهميه المپيك را كسب كرده. او چهاردهمين ورزشكار معلول شاخصي است كه به المپيك راه يافته است. حالا بايد منتظر ماند و ديد كه پرچمدار كاروان ايران كه تنها ورزشكار تيروكمان كشورمان هم هست كه تا امروز سهميه حضور در بازي‌هاي ريو را كسب كرده، مي‌تواند در برزيل هم تاريخ‌ساز شود.
تيراندازان به‌دنبال خلق شگفتي
تيراندازان در المپيك 2012 سه سهميه داشتند كه عنوان ششمي الهه احمدي در 10 متر تفنگ بادي بهترين نتيجه تاريخ تيراندازي ايران محسوب مي‌شود. تيراندازي تنها ورزش ايران است كه تابه‌حال زنان بهتر از مردان نتيجه گرفته‌اند و بايد توجه بيشتري به اين رشته شود، هر چند به خاطر تحريم‌ها، مشكل تهيه فشنگ ملي‌پوشان را بسيار آزار داده و به خاطر مسائل مالي، تيراندازها برخي مسابقات كسب سهميه المپيك را از دست دادند تا كار آنها براي المپيكي شدن دشوار شود؛ اما با اين حال ورزشكاران اين رشته پنج سهميه باارزش كسب كرده‌اند. البته الهه احمدي و نجمه خدمتي در رشته تفنگ بادي، مه‌لقا جام‌بزرگ در رشته تفنگ سه وضعيت، گلنوش سبقت‌الهي در رشته تپانچه 10 متر زنان و پوريا نوروزيان در رشته تفنگ 10 متر مردان به سهميه المپيك رسيده‌اند. جالب اينكه با تمام اين موفقيت‌ها هنوز مشكلات مالي در اين رشته همچون ساير رشته‌ها ديده مي‌شود و اين ورزش كه مي‌تواند در ريو شگفتي‌ساز شود، مهم‌ترين تورنمنت خود در آلمان را در آستانه لغو شدن مي‌بيند.
واليبال دوچرخه‌سواري و ساير رشته‌ها
دوچرخه‌سواري ايران در بخش جاده سه سهميه حضور در المپيك دارد و در تلاش است تا در پيست هم به سهميه برسد. در ميان ورزش‌هاي تيمي فوتبال از حضور در المپيك باز ماند، بسكتبال، هندبال و واليبال بايد براي كسب سهميه تلاش كنند كه در اين بين شانس واليبال بيشتر از سه ورزش ديگر است و اميد مي‌رود ضمن كسب سهميه المپيك در ريو نيز خوش بدرخشد و به افتخار برسد. رشته‌هاي ديگر ايران نيز در تلاش براي كسب سهميه هستند؛ اما بعيد به نظر مي‌رسد كار به جايي ببرند، مگر اينكه معجزه‌اي شود و پديده‌اي روي كار آيد.