معاون خدمات شهري شهرداري تهران در گفت‌وگو با «اعتماد»:
سرانه فضاي سبز تهران حدود 16 متر مربع است
حميدرضا خالدي/ 15 اسفندماه در تقويم كشور ما با نام «درختكاري» عجين شده است. شايد اين جمله تكراري باشد ولي، نقش درختان در كلانشهري مانند تهران از چنان اهميتي برخوردار است كه به آن ريه‌هاي تنفسي شهر گفته مي‌شود. ريه‌اي كه مسووليت حفظ و صيانت و درمان آن در داخل شهرها برعهده شهرداري‌هاست. اما عملكرد شهرداري‌ها در طول دهه‌هاي گذشته باعث شده تا انتقادهاي زيادي در اين خصوص به شهرداران گذشته وارد شود. مديران شهري امروز اما، با وجود تمام انتقادهايي كه در مورد قطع درختان و تخريب باغ‌ها و سهل‌انگاري شهرداري در اين خصوص مي‌شود، بازهم مدعي‌اند كه وضعيت فضاي سبز و جنگل‌ها و بوستان‌هاي تهران، در حد استانداردهاي جهاني است. به همين دليل و به بهانه روز درختكاري، گفت‌وگويي با مجتبي عبداللهي، معاون خدمات شهري شهردار تهران به عنوان مسوول مربوط به اين حوزه در شهرداري انجام داده‌ايم. وي در اين گفت‌وگو از موانعي گفته كه پيش روي شهرداري است و نمي‌گذارد تا شهرداري وظيفه‌اش را در قبال حفظ و صيانت از محيط زيست شهري، به خوبي انجام دهد. مشكلاتي از جنس مشكلات قانوني تا بحث تكراري كمبود بودجه.
آقاي دكتر، هر ساله با فرارسيدن روز درختكاري همه ارگان‌ها و سازمان‌هاي مرتبط آمار و ارقامي را به عنوان عملكرد خود در اين حوزه اعلام مي‌كنند كه گاهي واقعا تعجب‌آور است. شهرداري هم به عنوان متولي قانوني بحث درختكاري و فضاي سبز در شهرها، هميشه زير تيغ تيز انتقادهاي طرفداران محيط‌زيست بوده است اما با اين حال هر ساله آماري را ارايه مي‌دهد كه در نوع خود قابل تامل است. قابل تامل از اين جهت كه اگر ما واقعا اين‌همه درخت مي‌كاريم و فضاي سبزمان را توسعه مي‌دهيم، چرا باز هم منتقدان معتقدند كه شهرداري نه تنها توجهي به درختكاري ندارد كه خود يكي از ابزارهاي قطع درختان است؟
درمورد انتقادهاي منتقدان بايد بگويم كه هر كسي حق دارد نظرات و ديدگاه‌هاي خود را در مورد عملكرد دستگاه‌هاي مختلف بيان كند ولي اينكه چقدر از اين انتقادها درست و كارشناسي است موضوع ديگري است. اما در مورد آمار و ارقام و غلوآميز بودن آنها بايد بگويم در مورد شهرداري هيچگاه چنين اقدامي رخ نداده است. ممكن است از لحاظ بزرگي، آمار به گونه‌اي باشد كه به نظر برسد غلوآميز هستند، ولي ما مدعي هستيم كه در هر صورت تمام آنها قابل دفاع و اثبات هستند. اتفاقا اين آمار نشان‌دهنده گستردگي و عظمت كارهاي انجام شده است. حالا اينكه چرا برخي از دوستان به اين آمار انتقاد مي‌كنند...!
مثلا امسال در اين حوزه چه كرده‌ايد؟
قانون پنج ساله دوم شهرداري تهران را موظف كرده تا ساليانه هزار هكتار در سطح پايتخت جنگلكاري كند. در همين راستا ما هر سال در نيمه دوم سال، ميليون‌ها اصله درخت در تهران و به خصوص حاشيه آن به عنوان كمربند سبزشهر مي‌كاريم. مثلا در نيمه دوم همين امسال بيش از سه ميليون اصله نهال گونه‌هاي سازگار با محيط در سطح شهر بزرگراه‌ها، بوستان‌ها و كمربند سبز تهران كاشته شده است. از سويي ما در سال 94، به بوستان‌هاي تهران 32 بوستان بزرگ هم اضافه كرديم. بوستان‌هايي چون بوستان ياس، مادر، مينياتور1، جانبازان، صنوبر، بوستان كودك منطقه 18 و... اينها همه موجود هستند و هر كسي مدعي است اين گزارش‌ها درست نيستند، مي‌تواند برود و آنها را بررسي كند. سال 93 و بقيه سال‌ها هم وضعيت به همين منوال بود. يعني چيزي حدود هزار هكتار به كمربند سبز و فضاي سبز تهران اضافه كرديم.
با در نظر گرفتن تمام اين آمار و ارقام، در حال حاضر وسعت كمربند
سبز و‌فضاي سبز تهران چقدر است؟
برمبناي آماري كه ما داريم، وسعت فضاي سبز و جنگل‌هاي تهران و كمربند سبز آن در مجموع 38600 هكتار است. البته با احتساب هزار هكتاري كه امسال اضافه شده است.
و در سال 84، يعني زماني كه دكتر قاليباف مسند شهرداري تهران را تحويل گرفت، اين آمار چقدر بوده است؟
حدود 22 هزار هكتار. يعني 16600 هكتار اضافه شده است.
و الان چند بوستان و پارك در تهران داريم؟
درمجموع 2152 بوستان منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي و 17 بوستان جنگلي در پايتخت داريم.
موضوع بحث‌برانگيز ديگر در مورد تهران، موضوع سرانه فضاي سبز است. آمار اين سرانه را هم داريد؟
بله. برطبق آخرين آمار، سرانه فضاي سبز در تهران حدود 16 متر مربع به ازاي هر شهروند است.
حدودا يا دقيقا ؟
دقيقش 8/15 متر مربع است كه البته بايد تا پايان برنامه دوم شهرداري به 5/17 متر برسد. در عين حال سياست ما اين است كه درختكاري درمناطق كم‌برخوردار از فضاي سبز را، بيشتر انجام دهيم.
مهم‌ترين كاري كه الان در دست اقدام داريد در كدام بخش‌هاست؟
درختكاري دامنه جنوبي البرز مهم‌ترين دغدغه كنوني ما است. منظورم درختكاري ارتفاعات شمالي تهران است. براي اين كار در حال مذاكره با سازمان‌ها و نهادهايي هستيم كه اين اراضي در اختيار آنهاست. مي‌خواهيم با آنها مذاكره كنيم و اين اراضي را هم درختكاري كنيم. البته چهار، پنج پروژه سنگين ديگر را هم دردست اقدام داريم كه به وقتش اعلام مي‌كنيم. درمجموع به دنبال اين هستيم كه وسعت فضاي سبز و درختكاري شده تهران را به 50 هزار هكتار برسانيم.
تا اينجاي كار هر چه گفته‌ايد در مورد فضاهاي سبز و درختكاري بوده است. اما بخشي از اين سرانه سبز را باغ‌ها تشكيل مي‌دهند. درحالي كه باغ‌ها به اذعان همه، درحال ريشه‌كن شدن و نابودي هستند. براي جلوگيري از اين روند و تخريب باغ‌ها تاكنون چه كرده‌ايد؟
اولا مهم‌ترين كاري كه انجام داده‌ايم اختصاص بودجه‌اي براي تملك باغ‌هاست. حتي در بودجه سال 95 هم رديف بودجه‌اي براي اين امر در نظر گرفته شده است. اما واقعيت اين است كه بودجه‌هايي كه به اين امر اختصاص پيدا مي‌كند تنها تكاپوي خريد چند باغ را در سال مي‌دهد. يعني الان ارزان‌ترين باغ‌ها هم از متري پنج ميليون تومان كمتر نيستند. حالا حساب كنيد يك باغ چندهزار متري چقدر مي‌شود. تازه اينها باغ‌هاي ارزان هستند. برخي از باغ‌ها بسته به نقطه‌اي كه در آن قرار دارند تا متري
25 ميليون هم مي‌رسند.
مثلا در بودجه سال 95 چقدر براي خريد باغ‌ها در نظر گرفته شده است؟
اگر اشتباه نكنم چيزي حدود 150 ميليارد تومان. حالا شما بگوييد با اين رقم چند باغ را مي‌توان تملك كرد؟!
پس با اين حساب بايد بنشينيم و دست روي دست بگذاريم تا مالكان باغ‌هاي‌شان را بفروشند يا تخريب وتبديل به برج و برج باغ كنند!
البته ما قانوني را داريم كه به شهرداري اجازه مي‌دهد اگر مالكي درصدد تخريب باغ خود برآمد از طريق مراجع قضايي آن را به نفع شهر تملك كند و نگذارد تخريب شود.
يعني هنوز براي هيچ كدام از آنها حكمي صادر نشده است؟
نه. حتي يك پرونده. البته بسته به نوع تخريب، بعضي از مالكان هم جريمه مي‌شوند.
با اين تفاصيل عملا كاري از دست شما برنمي‌آيد. خودتان فكر مي‌كنيد راهكار حفظ باغ‌هاي تهران چيست؟
ببينيد اگر بخواهيم واقع‌بينانه به اين مساله نگاه كنيم، تا وقتي كه قيمت زمين و ملك در تهران اينقدر سرسام‌آور است و از سويي هزينه نگهداشت باغ هم اينچنين سرسام‌آور است، تعجبي ندارد كه مالكان به دنبال فروش و تغيير كاربري باغ‌هاي خود باشند. براي همين فكر مي‌كنم يكي از بهترين راهكارها اين باشد كه تمام سازمان‌هاي مرتبط، شهرداري را در اين راه ياري دهند و با در نظر گرفتن بسته‌هاي تشويقي براي مالكين، انگيزه‌هايي را ايجاد كنيم كه باغ‌هاي‌شان را حفظ كنند. مثلا يكي از ساده‌ترين اين راهكارها اين است كه سازمان آب، هزينه آبياري باغ‌ها را نگيرد يا آن را به حداقل برساند. الان قانون برج‌باغ‌ها تاحدودي اين مساله را حل كرده است. البته به شرطي كه درست اجرا شود. همان‌طور كه مي‌دانيد، براساس اين قانون، مالكان باغ‌ها در قبال تبديل 30 درصد از باغ خود به بنا و ساختمان، موظف هستند كه 70 درصد آن را حفظ و احيا كنند. خلاصه بايد از اين دست اقدامات براي تشويق مالكان استفاده كرد.
در مجموع وضعيت سرانه سبز و درختكاري تهران را چطور مي‌بينيد؟
اگر بخواهيم انصاف داشته باشيم بايد قبول كنيم كه كارهاي خوبي در طول اين سال‌ها انجام شده است كه در سيما و منظر كلانشهرمان هم به خوبي مشهود است. الان هريك از توريست‌ها يا ميهمانان خارجي كه به تهران مي‌آيند از زيبايي و سرسبزي تهران شگفت‌زده مي‌شوند. البته ما مدعي نيستيم كه همه‌چيز خوب و عالي است ولي درمجموع وضعيت‌مان در اين حوزه، وضعيت خوب و ايده‌آل و مطابق با استانداردهاي جهاني است. اميدواريم با اقداماتي كه در دستور كارمان داريم، اين رويه در سال‌هاي نزديك بسيار بهتر از امروز هم بشود.