شكست ديپلماسي فوتبال

گروه ورزش| بسياري از منتقدان و كارشناسان ورزشي از مدت‌ها قبل منتظر بودند كه راي نهايي كنفدراسيون فوتبال آسيا در مناقشه فوتبالي- سياسي ايران و عربستان به سود سعودي‌ها خواهد بود. در نهايت هم روز گذشته راي جنجالي AFC صادر شد. نتيجه‌اش هم چيزي جز فاجعه و آبروريزي براي فوتبال به همراه نداشت. حكم همان چيزي بود كه عربستاني‌ها به دنبال آن بودند. علي كفاشيان، رييس كنوني فوتبال ايران و نايب‌رييس كنفدراسيون فوتبال آسيا و دوست بسيار نزديك شيخ سلمان هم در اين كارزار نتوانست مثل هميشه از اعتبار فوتبال ايران دفاع كند. اتفاقات دو ماه گذشته هم به خوبي اين واقعيت را به همه نشان خواهد داد. آنهايي كه كمترين سطح درك از مسائل سياسي را داشته باشند به خوبي مي‌توانستند با بررسي شرايط به اين نتيجه برسند كه مشكلات به وجود آمده بين ايران و عربستان به هيچ عنوان در فاصله زماني 45 روزه حل نخواهد شد. مديران فدراسيون فوتبال ايران كه تاريخ نشان داده هميشه بازنده بزرگ در عرصه ديپلماسي ورزشي بين‌المللي هستند، باز هم بدون در نظر گرفتن اين واقعيت و نكته منطقي به اعتبار ورزشي كشور ضربه‌اي جبران‌ناپذير زدند. در شرايطي كه آنها از همان شروع ماجرا اصلا نبايد زير بار مكانيزم طراحي شده توسط مقامات كنفدراسيون فوتبال آسيا مي‌رفتند. اما اين اتفاق رخ داد و حالا AFC در اين مناقشه، راي را به نفع فدراسيون فوتبال عربستان صادر كرده است. آن هم در شرايطي كه مسوولان فوتبال ايران پاي مصوبه ششم بهمن ماه جلسه كميته مسابقات AFC را امضا كرده بودند كه اگر تا تاريخ 25 اسفندماه روابط بين دو كشور بهتر و مشكلات رفع نشد، بازي تيم‌هاي ايراني و عربستاني به ميزباني كشوري ثالث برگزار شود. در اين ميان بايد يك نكته را در نظر گرفت. وقتي مشخص بود كه رابطه بين دو كشور در اين مدت بسيار كوتاه به هيچ عنوان حسنه نخواهد شد، فدراسيون فوتبال نبايد وارد اين چارچوب طراحي شده از سوي مقامات AFC و فدراسيون عربستان مي‌شد. وقتي چارچوب تعيين شده به نتيجه نمي‌رسد، طبيعتا نتيجه نهايي بر اساس همين چارچوب محقق مي‌شود. به همين دليل است كه اكثر رسانه‌ها و كارشناسان نويد فاجعه بزرگ را به فوتبال ايران داده بودند.
    
روزي كه عربستاني‌ها بازي با تيم‌هاي ايراني در كشوري ثالث را در كميته برگزاري رقابت‌هاي كنفدراسيون فوتبال آسيا مطرح كردند، مسوولان فدراسيون فوتبال ايران قاطعانه برخورد نكردند. در همان زمان انتقادهايي به نوع رفتار فدراسيون‌نشين‌ها شد. اما هر بار يك توجيه در مقابل انتقادات مطرح مي‌شد. حالا اما مديران فدراسيون فوتبال ايران كه در ميدان ديپلماسي ورزشي شكست سنگيني خوردند بايد پاسخگوي علت اين شكست باشند. وقتي اكثر رسانه‌ها و مديران ورزشي از عواقب بد اين اختلاف براي فوتبال ايران خبر داده بودند چرا مقامات ارشد فدراسيون فوتبال، در اين مدت بدون توجه به اين اتفاقات سكوت اختيار كردند؟به ويژه وقتي كه آنها گفته بودند چندين رقيب از جمله امارات و قطر را از ميدان خارج كرده بودند و از AFC  زمان خريدند. اما واقعا چه فرقي مي‌كند هفتم بهمن راي به ضرر ايران اعلام شود يا
26 اسفند؟ در حال حاضر نبايد فراموش كرد ايران وقتي بازنده اين مناقشه شد كه در تاريخ ششم بهمن ماه ايران قبول كرد اگر ظرف مدت 45 روز روابط با عربستان بهتر نشد بازي‌ها به كشور ثالث منتقل شود!
    
عربستاني‌ها پس از اعتراض‌هاي مردمي در تهران مقابل سفارت اين كشور و كنسولگري آنها در مشهد به دليل اعتراض به اعدام شيخ نمر، بحث امنيت نداشتن ايران را در عرصه ورزشي به خصوص فوتبال مطرح كردند. اين مساله توسط مسوولان فدراسيون فوتبال ناديده گرفته شد و با اينكه بارها اعلام شد بهتر است اين ماجرا و دخالت سياست در فوتبال به فيفا اعلام شود، اما اين اتفاق رخ نداد. علي كفاشيان يك‌بار در گفت‌وگويي كه با خبرگزاري تسنيم داشت در واكنش به اين مساله كه چرا موضوع به فيفا گزارش داده نمي‌شود تا مقابل تصميم سياسي فدراسيون فوتبال عربستان و AFC گرفته شود، خاطرنشان كرد: «در اين خصوص ابتدا مي‌خواهيم رايزني‌هاي خود را در آسيا انجام دهيم، چون هنوز يك ماه و نيم وقت داريم. بايد ببينيم در AFC به چه نتيجه‌اي مي‌رسيم و درست نيست كه در چنين شرايطي كه هنوز رايزني‌ها نهايي نشده، موضوع را به فيفا گزارش كنيم». رييس فوتبال ايران در شرايطي اين صحبت‌ها را مطرح كرده بود كه بايد با رايزني و تلاش مستمر و مذاكره با فيفا مقدماتي را فراهم مي‌كرد كه كنفدراسيون فوتبال آسيا در نهايت چنين رايي به ضرر ايران صادر نكند. شايد با گذر زمان هم مشخص شود كه سكوت مديران فوتبال ايران در مقابله با اين كارشكني سعودي‌ها و تعامل با AFC ربطه به انتخابات فيفا داشت يا خير؛ انتخاباتي كه علي كفاشيان در آن از شيخ سلمان، رييس كنفدراسيون فوتبال آسيا حمايت كرد و با شكستي بزرگ همراه شد.
    
علي كفاشيان، رييس فدراسيون فوتبال اما درباره اتفاقات اخير واكنش نشان داده است. او درباره صدور راي به ضرر ايران گفته است: « ما نسبت به اين راي معترض هستيم، به‌هرحال اين مساله دخالت آشكار سياست در فوتبال است كه نقض اساسنامه در تمام دنياست و بايد جلوي اين كار مي‌ايستادند. ما هم به اين مساله معترض هستيم و آن را پيگيري خواهيم كرد. البته اين مساله در حوزه AFC است و ما آن را در كميته‌ مسابقات و هيات رييسه مطرح مي‌كنيم تا در مورد آن تصميم لازم گرفته شود. به‌هرحال بايد با باشگاه‌ها در اين مورد صحبت كنيم و پس از آنكه جوانب كار در نظر گرفته شد، كشور را اعلام خواهيم كرد. بايد كشوري را انتخاب كنيم كه هم هزينه باشگاه‌ها براي سفر به آنجا كم باشد و هم جمعيت ايراني زيادي داشته باشد كه در اين‌صورت به سود ما خواهد بود. مثلا برگزاري بازي‌ها در كشورهايي كه امكانات ندارند و يا در ليگ قهرمانان آسيا نيستند، امكان‌پذير نيست. برگزاري بازي‌ها در امارات براي ما بهتر است؛ چراكه هم ايراني‌هاي زيادي در آنجا هستند و هم مسير نزديك است. پروازهاي زيادي هم از ايران به امارات انجام مي‌شود و در ايام عيد هم شرايط بهتر خواهد بود.» صحبت‌هاي رييس فعلي فوتبال ايران اما به خوبي نشان مي‌دهد كه اگر هم آنها تصميمي براي شكايت و اعتراض به راي صادر شده داشته باشند، باز هم نتيجه‌اي دربر نخواهد داشت. شايد به همين دليل است كه آنها مي‌گويند برگزاري بازي‌ها در امارات براي تيم‌هاي باشگاهي ايران خيلي بهتر است.
    
در اين ميان باز هم بايد به اين نكته توجه كرد كه فدراسيون فوتبال ايران نبايد به هيچ‌وجه مقدمه را مي‌پذيرفت كه مسائل سياسي در مسائل فوتبال دخالت كند. اين نقض صريح قوانين فيفاست كه اجازه نمي‌دهد سياست در فوتبال دخالت كند. فدراسيون فوتبال ايران پذيرفت كه مساله مناقشه بايد به صورت سياسي حل شود تا بعد كنفدراسيون فوتبال آسيا تصميم بگيرد. در واقع بعد ورزشي ماجرا از بين رفت و بعد سياسي جايگزينش شد. همانجا بود كه به قول معروف اولين قدم براي از دست دادن ميزباني برداشته شد. در هر حال پذيرش مقدمه اين مكانيسم منجر به از دست رفتن ميزباني شد و هر چند برخي مي‌گويند كه راي كنفدراسيون فوتبال آسيا سياسي بوده، اما بايد جواب بدهند كه چرا اول اين مكانيسم را پذيرفتند كه راي سياسي شود؟ چرا اجازه دادند كه سياست براي فوتبال تصميم بگيرد؟ چرا مبناي تصميم‌گيري را پذيرفتند؟ كنفدراسيون فوتبال آسيا اعلام كرده كه حدود يك هفته پيش، به هر دو كشور نامه زده كه گزارشي درباره روند روابط ديپلماتيك ايران و عربستان به‌اي اف سي ارايه كنند، اما كسي نمي‌داند كه آيا اين گزارش ارايه شده يا ارايه نشده است. اگر ارايه شده مفادش چه بوده و اگر نشده چرا اين اتفاق نيفتاده است؟
    
رسانه‌هاي سعودي به خاطر اين موفقيت بزرگ حالا بسيار خوشحال هستند. اما در ايران بسياري از رسانه‌ها آن طور كه بايد نقاط تاريك اين پرونده را بررسي نمي‌كنند. رسانه‌هاي حامي فدراسيون فوتبال ديروز انتقادي به ديپلماسي «شعار» مقامات اين مجموعه نداشتند و تنها اخبار مربوط به اين پرونده را منتشر كردند. با اين حال جلسه‌اي هم در وزارت ورزش و جوانان با حضور عليرضا و اسدي، مهدي تاج و نصرالله سجادي برگزار شد. اما بعيد به نظر مي‌رسد با اين شرايط در نهايت اتفاقي به نفع فوتبال ايران رخ بدهد. مديراني هم كه تا چند هفته قبل قاطعانه تهديد كرده بودند اگر راي به نفع عربستاني‌ها باشد تيم‌هاي ايراني از ليگ قهرمانان آسيا كنار خواهند كشيد، امروز به شكلي هنرمندانه در تلاش هستند تا اين قضيه را در ذهن فوتبالي‌ها جا بيندازند كه كناره‌گيري از ليگ قهرمانان آسيا تبعاتي سنگين براي فوتبال ايران به همراه خواهد داشت. درست است كه در نهايت فوتبال ايران بازنده اين مناقشه با عربستاني‌ها بود اما سايت سازمان ليگ در اطلاعيه‌اي نوشت كه با همفكري وزارت ورزش و باشگاه‌ها تصميم درست براي اعتراض به اين حكم اتخاذ خواهند كرد. فدراسيون فوتبال هم به عنوان متولي فوتبال كشور در اطلاعيه‌اش نوشت:
« با توجه به شرح ماوقع و شرايط اعلامي توسط كنفدراسيون فوتبال آسيا، فدراسيون فوتبال ايران در نامه‌اي به AFC اعتراض خود را اعلام خواهد كرد. از آنجايي كه كشور عربستان ضمن اعلام يك موضوع سياسي در فوتبال كه خلاف نص صريح اساسنامه و مقررات AFC و FIFA بوده، درخواست برگزاري مسابقات در زمين بي‌طرف را داشته است، از سويي ديگر مسابقات كشور امارات در ايران با بهترين شرايط ميزباني و در امنيت كامل برگزار شده و همچنين از آنجايي كه ايران به عنوان كشوري امن در آسيا و جهان شناخته مي‌شود تا جايي كه ميزباني مسابقات كشورهاي افغانستان و عراق را در اختيار خود داشته است، قطعا نسبت به اين موضوع واكنش نشان خواهد داد. در پايان از آنجايي كه كشور عربستان در نامه خود به طور مشخص و كاملا آشكار دخالت دولت خود را در اين خصوص اعلام داشته است، لذا فدراسيون فوتبال ايران با وجود ميل باطني و ضمن احترام به همه قوانين بين‌المللي در حوزه فوتبال قطعا نظرات وزارت ورزش‌وجوانان و وزارت امور خارجه را در اين خصوص اخذ و مراتب اعتراض رسمي خود را طي نامه‌اي به كنفدراسيون فوتبال آسيا اعلام خواهد كرد.»