فرزندان اقبال لاهوري چشم به راه برق پارسي
حميدرضا قريشي ٭ / در حالي كه كشورهايي چون امريكا و عربستان نقش اصلي را در مبادلات تجاري پاكستان دارند، مي‌توان با افزايش صادرات برق به اين كشور، ايران را به بازيگر اصلي در عرصه تجارت خارجي پاكستان تبديل كرد.
بر اساس آمار مركز تجارت بين‌المللي (ITC: International Trade Centre) وابسته به سازمان تجارت جهاني (قابل دسترس در trademap. org) در سال 2014، پاكستان 48 ميليارد دلار واردات كالا و 25 ميليارد دلار صادرات كالا داشته است. كشورهاي امارات و عربستان به ترتيب با صادرات 1/7 ميلياددلار و 4/4 ميليارد دلار كالا به پاكستان، پس از چين دومين و سومين صادركننده كالا به پاكستان بوده‌اند. در حالي پاكستان در واردات به كشورهايي همچون امارات و عربستان وابسته است كه ايران با صادرات 190 ميليون دلار كالا به پاكستان تنها 4/0 درصد از واردات اين كشور را تامين مي‌كند و سي و پنجمين كشور صادركننده كالا به پاكستان به شمار مي‌رود. همچنين در زمينه صادرات، بيشترين صادرات اين كشور به امريكا به ميزان 7/3 ميليارد دلار بوده است و در كنار امريكا كشورهاي انگليس، آلمان، اسپانيا و ايتاليا جزو بزرگ‌ترين واردكنندگان كالاهاي پاكستاني بوده‌اند. در حالي پاكستان در كسب درآمدهاي صادراتي به اين كشورها وابسته است كه صادرات اين كشور به ايران 43 ميليون دلار بوده است كه 2/0 درصد از كل صادرات اين كشور را تشكيل مي‌دهد
(رده شصت و سوم).
پاكستان دومين كشور پرجمعيت مسلمان جهان است كه در همسايگي شرقي ايران قرار دارد و ايجاد پيوندهاي محكم اقتصادي و تجاري با اين كشور از نظر منافع ملي و اسلامي اهميت راهبردي دارد. با اين وجود ملاحظه مي‌شود نقش ايران در مبادلات تجاري با اين كشور بسيار كم است و در مقابل كشورهايي مانند امريكا، عربستان، امارات و كشورهاي اروپايي نقش اصلي را در مبادلات اين كشور دارند. در راستاي تامين منافع ملي و اسلامي لازم است كشور روابط تجاري و اقتصادي خود را با پاكستان گسترش دهد. يكي از مهم‌ترين زمينه‌هاي توسعه اين روابط، صادرات برق به اين كشور است كه با وجود جمعيت 200 ميليون نفري كمتر از يك‌سوم كشور ما ظرفيت نصب شده توليد برق دارد. اين كمبود توليد برق باعث شده است بيش از 30 درصد مردم پاكستان به برق دسترسي نداشته باشند(2) و معمولا در ساعات اوج مصرف برق خاموشي‌هاي طولاني در اين كشور اتفاق مي‌افتد. در تابستان سال گذشته بيش از 1000 نفر در اين كشور در اثر گرما و نبود برق جان خود را از دست دادند. اين كمبود برق علاوه بر ايجاد فشار بر زندگي عادي مردم پاكستان، مانعي نيز بر سر راه توسعه اقتصادي اين كشور به شمار مي‌رود؛ لذا مقامات اين كشور به دنبال افزايش واردات برق از ايران هستند. به عنوان نمونه اخيرا خواجه محمد آصف، وزير آب و برق پاكستان اعلام كرده است كه پاكستان به دنبال واردات 1000 مگاوات برق از ايران است و اين رقم مي‌تواند تا 3000 مگاوات افزايش يابد.(3) بررسي‌ها نشان مي‌دهد ايران به دليل دسترسي به منابع انرژي و ظرفيت بالاي نيروگاهي، امكان تامين و صادرات اين ميزان برق درخواستي پاكستان را دارد. در صورتي كه ايران 3000 مگاوات برق به پاكستان صادر كند، مي‌تواند در كنار چين، امريكا و عربستان نقش تعيين‌كننده‌اي در تجارت خارجي اين كشور يابد. همچنين با توجه به اينكه برق يكي از زيرساخت‌هاي حياتي به شمار مي‌رود، با صادرات برق، ايران نقش قابل توجهي در تامين امنيت ملي پاكستان پيدا مي‌كند. ايران در سال گذشته تنها 51 مگاوات برق به پاكستان صادر كرده كه در مقابل اعلام نياز و تقاضاي اين كشور رقم بسيار پاييني بوده است. با توجه به اين تقاضاي پاكستان براي واردات بيشتر برق از ايران، ضروري است وزارت نيرو افزايش صادرات برق به اين كشور را به صورت جدي در دستور كار قرار دهد.
1- http: //mecometer. com/ topic/ electricity –installed -generating- capacity
2- https: //www. eia. gov/ beta/ international/ analysis. cfm?iso=PAK
3- http: //www. irna. ir/ fa/ News /81807682/
٭كارشناس انرژي