پاي كريستيز، يوسا و آلمادوار هم به پرونده باز شد
زينب كاظم‌خواه / كنسرسيوم بين‌المللي روزنامه‌نگاران تحقيقي و ائتلافي (ICIJ) مقادير عظيمي از اسناد را مورد بررسي قرار داده‌اند كه از قرار معلوم وجود شبكه‌اي پنهان را افشا مي‌كنند، حالا در تازه‌ترين اسنادي كه آنها رو كرده‌اند، پاي هنر نيز به ميان كشيده شده است و فسادهايي را كه در اين عرصه وجود داشته افشا كرده‌اند. در اين افشاگري، اسناد نمايشگاه‌هاي هنري موساك فونسكا، يك شركت حقوقي و ارايه‌دهنده خدمات به شركت‌ها كه مقر اصلي آن در پاناما قرار دارد، به بيرون درز كرده است. كنسرسيوم بين‌المللي روزنامه‌نگاران تحقيقي، نوه اسكار استتينر يك گالري‌دار يهودي كه آثارش به تصرف نازي‌ها درآمد ادعا كرده است كه يك نقاشي از آمادئو موديلياني كه در مجموعه او بوده، در اختيار شركتي است كه توسط دلال هنري خانواده نهمت كنترل مي‌شود، اما اين شركت قبلا مالكيت اين كار را رد كرده بود.
ICIJ گزارش كرده است كه نقاشي مورد بحث، «مرد نشسته با عصا» (1918)، توسط خانواده نهمت در حراجي سال 1996 خريداري شده است. آنها تنها دو ميليون يورو براي اين نقاشي در ژوئن در حراج كريستيز پرداخت كرده‌اند. نوامبر 2008، نهمت‌ها تلاش كردند كه اين كار را در حراج ساتبي نيويورك با قيمتي حدود 18 تا 25 ميليون دلار بفروشند، اما هيچ خريداري براي آن پيدا نشد. در سال 2011 فيليپ ماستراچي، نوه اسكار استتينر، عليه خانواده نهمت در دادگاه فدرال امريكا شكايت كرد و خوستار استرداد كار موديلياني شد؛ اين دادخواست به تعويق افتاد و بعد خانواده نهمت گفتند كه نقاشي به شركتي به نام «مركز بين‌المللي هنر» تعلق دارد نه براي آنها.
سه سال بعد، يعني در فوريه 2014، مدير دارايي‌هاي استتينر دوباره از نهمت شكايت كرد و بر اساس اسناد ارايه شده به دادگاه، اين بحث مطرح شد كه مركز بين‌المللي هنر، يكي از شركت‌هاي پانامايي است كه «رفيق شفيق ديويد نهمت و ديگر اعضاي خانواده نهمت» است. بر اساس گزارش‌هاي كنسرسيوم روزنامه‌نگاران تحقيقي پاناما، نهمت‌ها در دادگاه فدارال و ايالتي نيويورك اصرار كردند كه خانواده آنها نقاشي موديلياني را در اختيار ندارد.
بر اساس گزارش‌هاي پاناما، اسناد موساك فونسكا نشان مي‌دهد كه خانواده نهمت، از بيست سال پيش مركز بين‌المللي هنر را اداره مي‌كند... ديويد نهمت، رييس خانواده، از ژانويه 2014 تنها مالك شركت بوده است. موساك فونسكا ابتدا اين شركت را در سال 1956 به نام خانواده نهمت پايه‌گذاري كرد. وقتي كنسرسيوم بين‌المللي روزنامه‌نگاران تحقيقي براي وكيل ديويد نهمت يعني ريچارد گولاب اسنادي را كه نشان مي‌داد كه خانواده نهمت مالك مركز بين‌المللي هنر هستند را رو كرد. او گفت: «ربطي ندارد چه كسي مالك اين شركت است. مهم‌ترين نكته اين است كه چه مسائلي در اين مورد وجود دارد و آيا شاكي مي‌تواند آنها را ثابت كند يا نه؟»
از سوي ديگر اين اسناد حقايق تازه‌اي از حراج هنر مدرن كريستيز در نوامبر 1997 را نيز رو كرده است كه آن هم مربوط به فروش مجموعه ويكتور و سالي گانز شامل قطعاتي از پيكاسو، جاسپر جونز، رابرت راشنبرگ و بسياري ديگر است. اين حراج 206 ميليون دلار فروش داشته است و گزارش نويسندگان پاناما مي‌گويد: «نقطه عطفي در تحول هنر به كالاي جهاني را ثابت كرده است.» اوراق موساك فونسكا نشان مي‌دهد كه بسياري از كارهاي برجسته مجموعه گانز، شش ماه قبل از حراج كريستيز به شركتي به نام شركت بين‌المللي «سيمبوري» فروخته شده است. اين اتفاق در «نيو» جزيره‌اي در جنوب اقيانوس آرام صورت گرفته و مديريت آن توسط موساك فونسكا بوده است. اين كارها از شركت «اسپينك‌اند سانSpink&Son» به قيمت 168 ميليون دلار به شركت سيمبوري فروخته شده و بعد در اختيار خانه حراج كريستيز در لندن قرار گرفته است. مردي كه شركت سيمبوري را اداره مي‌كند يك ميليونر انگليسي به نام جوزف لوييس است كه ثروتمندترين مرد در انگلستان و يكي از بزرگ‌ترين سهامداران كريستيز است. يكي از شرايط معامله اين است كه كارهاي در اختيار سيمبوري به عنوان بخشي از مجموعه گانز در كريستيز ارايه مي‌شود. اگر آنها بيشتر از آن چيزي كه سيمبوري براي آنها پرداخته است در بياورند لوييس و شركت اسپينك‌اند سان تفاوت‌ها را مد نظر قرار مي‌دهند. خانواده گانز و لوييس از صحبت درباره اين افشاگري‌ها سرباز زده‌اند. اسناد موساك فونيسكا اشاره دارد: «كارها به اندازه‌اي است كه يك موزه كوچك را پر كند.»
اما اينها تنها چيزهايي نيستند كه اوراق پاناما از دنياي هنر رو كرده‌اند، در اين ميان حداقل سه چهره مشهور هنري نيز نام‌شان به چشم مي‌خورد، يكي كارگردان اسپانيايي برنده اسكار پدرو آلمادوار و ديگري جكي جان ستاره فيلم‌هاي اكشن كه بر اساس اسناد پاناما جزو افراد ثروتمندي هستند كه دارايي‌هاي‌شان را پنهان كرده‌اند. بر اساس اين اسناد آلمادوار و برادرش آگوستين كه مدير تجاري است، نام‌شان در اين اسناد به چشم مي‌خورد. آگوستين البته بعد از افشا شدن اين اسناد عذرخواهي كرده است و گفته كه يك شركت برون مرزي با هدف گسترش صنعت فيلم‌سازي برادرش در دهه 90تاسيس كرده است و اين شركت در سال 94 بسته شده است، اما چهره ديگري كه نامش در اين ليست وجود دارد، چهره معروف دنياي ادبيات يعني ماريو وارگاس يوسا است. شركت Virgin Islands يكي از شركت‌هايي انگليسي است كه پايش در اين پرونده به ميان آمده است، شركتي كه يوسا و همسر سابقش را جزو سهامداران آن معرفي كرده‌اند. اسناد نشان مي‌دهد كه در سال 2010 يوسا در ايميلي از وكيل شركت خواسته كه نام او و همسرش را از ميان سهامداران حذف كنند. البته مدير ادبي اين نويسنده گفته كه يوسا از شنيدن اين خبر كه او جزو سهامداران اين شركت است متعجب شده. او همچنين گفته كه يوسا و همسر سابقش هرگز هيچ ارتباطي با موساك فونسكا نداشته‌اند و هميشه تمام ماليات‌هاي‌شان را در اسپانيا و ديگر كشورها پرداخت كرده‌اند.