صباح زنگنه در گفت‌وگو با «اعتماد» مطرح كرد
تغيير شرايط منطقه‌يي، عامل تغيير مواضع حماس
در طول يك سال گذشته اخبار ضد و نقيض متعددي از سفر خالد مشعل به تهران منتشر مي‌شد تا اينكه چندي پيش روزنامه السفير لبنان از سفر رييس دفتر سياسي جنبش مقاومت اسلامي به ايران با وساطت سيدحسن نصرالله خبر داد. حسين اميرعبداللهيان، معاون عربي وزارت امور خارجه نيز با تاييد سفر خالد مشعل به تهران در آينده‌يي نزديك بيان كرد كه روابط تهران و حماس قطع نشده است. اما چه چيز موجب سفر رييس دفتر سياسي حماس به تهران شده است؟ آيا بايد از تغيير مواضع حماس درباره سوريه خبر داد؟ سياست جمهوري اسلامي در برابر گروه‌هاي فلسطيني چگونه بوده است؟ سفر خالد مشعل در برهه كنوني حاوي چه پيام‌هايي است. صباح زنگنه، ديپلمات ارشد اسبق كشورمان معتقد است كه تغيير نگاه حماس به دليل تغيير شرايط منطقه‌يي است و حال شرايط براي حماس فراهم شده تا با ارزيابي صحيح و واقع‌بينانه به همكاري‌هاي منطقه‌يي خويش بينديشد. اين تحليلگر مسائل سياست خارجي تاكيد دارد كه مواضع جمهوري اسلامي ايران در قبال فلسطين همواره روشن و صادقانه بوده و اين سياست‌ها موجب شده تا گروه‌هاي فلسطيني بدانند كه ايران حامي صادق آنهاست. مشروح گفت‌وگوي «اعتماد» با صباح زنگنه، كارشناس مسائل منطقه‌يي در پي مي‌آيد.
ارزيابي‌تان از سفر احتمالي خالد مشعل به تهران چيست؟
در وهله اول بايد دانست كه شرايط تا حدودي نسبت به سال‌هاي گذشته تغيير كرده است. همچنان مساله اول در منطقه، موضوع فلسطين و اقدامات جنايتكارانه رژيم صهيونيستي عليه ملت فلسطين، كشتار و تجاوز به مردم بي‌گناه و غيرنظامي آنجا و توسعه شهرك‌هاي صهيونيست‌نشين در اطراف قدس شريف و كرانه باختري است و حتي در اين اواخر شاهد به شهادت رساندن يكي از وزراي دولت فلسطيني توسط نيروهاي نظامي فلسطين بوديم. طبيعتا در اين شرايط همه نيروها و گروه‌هاي فلسطيني بايد جهت‌گيري و مواضع‌شان را روشن كنند و در راستاي جنبش مقاومت حركت كرده و كمك كنند. در سال‌هاي گذشته، جنبش مقاومت اسلامي، حماس، در خصوص سوريه دچار اشتباهات محسوسي شد و اين گروه بايد بداند كه توان و جان خويش را در راستاي آزادسازي فلسطين و قدس شريف صرف كند و نه در راستاي اختلافات دروني كشورهاي پيراموني. بعد از آن موضع‌گيري حماس در خصوص بحران سوريه و روشن شدن اين مساله كه تداوم اقدامات خشونت‌آميز در سوريه و منطقه به نفع هيچ يك از كشورها نيست و مخالفان دولت سوريه نيز به اين نتيجه رسيده‌اند كه در مسكو يا در هر جاي ديگري بايد گفت‌وگوي ملي و سياسي را آغاز كنند، حماس متوجه شده است كه شرايط و متغيرها عوض شده و بايد سياست‌ها و نگاهش را درباره سوريه، مقاومت و شرايط منطقه‌يي مورد تجديدنظر قرار دهد. حال اين فرصت و شرايط براي حماس فراهم شده تا با ارزيابي صحيح، منطقي و واقع‌بينانه به همكاري‌هاي منطقه‌يي خويش بينديشد و جايگاه خود در معادلات و مناسبات منطقه‌يي را بازتعريف كند.
در حوادث تابستان سال گذشته كه رژيم صهيونيستي به غره حمله كرد، شاهد سكوت كشورهاي اسلامي و منطقه بوديم و فقط تهران بود كه نسبت به آن واكنش نشان داد و به كمك فلسطين شتافت. اين مساله چقدر در تغيير مواضع حماس موثر بوده است؟
بله. موضع‌گيري جمهوري اسلامي در حوادث اخير غزه براي همه از جمله گروه‌هاي فلسطيني و ملت فلسطين و ساير كشورهاي منطقه اين را مشخص‌تر كرد كه تنها حامي واقعي و صادق ملت فلسطين، فقط ايران است و به همين دليل نيز حماس و ساير جنبش‌ها و گروه‌هاي فلسطيني بايد با واقع‌بيني نسبت به اقدامات‌شان تصميم‌گيري كنند و به وعده‌هاي توخالي برخي از كشورها دل نبندند و به جاي فريفته شدن نسبت به آن وعده‌ها بدانند كه جمهوري اسلامي ايران جدي‌ترين حامي آنهاست و نسبت به آنها همراه‌تر است.
سياست‌هاي جمهوري اسلامي ايران نسبت به گروه‌هاي فلسطيني در خصوص مقاومت در طول اين سال‌ها چطور بوده است؟
جمهوري اسلامي ايران در خصوص مقاومت و گروه‌هاي فلسطيني همواره خط روشن و شفاف و ساده‌يي داشته است و آن خط، حمايت از مقاومت و گروه‌هاي فلسطيني در برابر تجاوزات و تعدي‌هاي رژيم صيهونيستي است. بايد دانست كه خط و سياست ايران در خصوص مقاومت و گروه‌هاي فلسطيني در طول اين سال‌ها همواره مشخص بوده و عوض نشده است و اين گروه‌ها و جنبش‌هاي فلسطيني هستند كه طي اين سال‌ها نسبت به اين سياست‌ها فاصله گرفته يا فاصله‌شان را كم كرده‌اند.
در شرايط كنوني سفر خالد مشعل به تهران چه معنا و پيامي براي كشورهاي منطقه دارد؟
رژيم صيهونيستي همچنان درصدد آسيب و آزار رساندن به ملت فلسطين و كشورهاي همجوار است، بنابراين همه نيروهاي منطقه‌يي نسبت به اين مساله همدل، همراه، همفكر و يكدل باشند تا با مقاومت در برابر تعدي‌ها و تجاوزات رژيم صهيونيستي، طرح‌ها و برنامه‌هاي مشتركي را براي نيل به مقصودشان داشته باشند. اين سفر مي‌تواند در اين راستا تلقي شود و تسهيل‌گر اين مساله باشد.
در طول اين مدت اخير، شاهد حركت‌هايي بوديم كه موجب شد برخي تحليلگران از آغاز انتفاضه سوم خبر بدهند. آيا سفر رييس دفتر سياسي حماس به تهران مي‌تواند اين مساله را تسهيل ببخشد؟
انتفاضه اول و دوم با هماهنگي گروه‌هاي فتح و حماس و حضور و مشاركت جدي جنبش جهاد اسلامي فلسطين صورت گرفت ولي اينك در انتفاضه سوم شاهد حركت جديد مردمي، فرا و وراي سازمان‌ها و جنبش‌ها هستيم. در واقع اين حركت، حركتي مردمي، خالصانه و گسترده است كه نشات گرفته از به ستوه آمدن مردم در برابر تجاوزات و تعدي‌هاي رژيم صهيونيستي است بنابراين اگر گروه و جنبشي بخواهد جايگاه مردمي‌اش حفظ شود بايد با اين جنبش مردمي همراه شود و انتظار اينكه پرچمدار تحركات مردمي باشد، مقداري غيرواقع‌بينانه است.
انتقال دفتر حماس از دوحه به تهران چه معنايي دارد؟
البته حماس در كشورهاي مختلف دفاتري دارد ولي اينكه دفتر مركزي‌شان كجا باشد، يك مساله سياسي است و همان طور كه رهبر معظم انقلاب تاكيد داشتند اين است كه مردم كرانه باختري نيز بايد به مقاومت خود بعد جديدي بدهند تا مقاومت بتواند پيشروتر از گذشته عمل كند و بنابراين مي‌توان گفت ما در برابر فصل جديدي در موضوع فلسطين قرار گرفته‌ايم.