شمارش معكوس براي شكست سنگين داعش آغاز شده است
ساعت صفر فلوجه
سارا معصومي
نيروهاي عراقي به شهر فلوجه در استان الانبار نزديك مي‌شوند و همزمان با اين پيشروي تروريست‌هاي داعش تيم‌هاي اعدام خود را به نقاط مختلف شهر اعزام مي‌كنند. «هركسي كه قصد فرار داشته باشد يا تسليم شود يا پرچم سفيدي را بر فراز خانه خود نصب كند، به جوخه‌هاي اعدام سپرده خواهد شد»؛ تازه‌ترين هشدار داعش در ساعاتي است كه پيش‌بيني مي‌شود به شكست ديگري براي اين گروه تروريستي منتهي شود. دستور آزادسازي فلوجه در الانبار را حيدر العبادي نخست وزير عراق در واپسين ساعات روز يكشنبه صادر كرد و اين عمليات وارد هفتاد و دومين ساعت اجرا شده است. سه گانه نيروهاي ارتش، الحشد الشعبي و عشاير اهل سنت دست به دست هم داده‌اند تا فلوجه را از داعش پس بگيرند. اتحادي از شيعه و كرد تحت لواي پرچم عراق، آن هم در روزهايي كه تشديد درگيري‌هاي شيعه و سني در اين كشور خواست برخي بازيگران منطقه‌اي است. درگيري بين نيروهاي عراقي و شبه‌نظاميان داعش از صبح روز سه‌شنبه وارد فاز جدي‌تري شده است. گزارش‌هاي رسيده حاكي از آن است كه بيش از 80 تروريست در اين درگيري‌ها جان خود را از دست داده‌اند. نيروهاي دولتي و متحدان ارتش در اين نبرد، از محورهاي شمال و غرب خود را به فلوجه نزديك مي‌كنند. منطقه‌هاي حاشيه‌اي فلوجه اندك‌اندك از حضار داعش خارج مي‌شوند. داعش براي متوقف كردن پيشروي‌ها به عمليات انتحاري روي آورده است و تنها در يك مورد آن در شمال غرب فلوجه حدود 16 نفر از نيروهاي ارتش عراق و الحشد الشعبي جان باختند.
نخست‌وزير عراق كه اين روزها با بحران‌هاي سياسي رنگارنگ در كشورش دست و پنجه نرم مي‌كند در صفحه توييتر رسمي خود اعلام كرد كه «ساعت صفر براي آزادسازي فلوجه فرا رسيد، لحظه پيروزي بزرگ نزديك است و داعش هيچ راهي جز فرار ندارد». امريكايي‌ها مي‌گويند كه در عمليات فلوجه بيش از 20 هزار نيروي عراقي حضور دارند و پيش‌بيني مي‌شود كه 15 هزار نيروي ديگر به آنها ملحق شوند.
نيروهاي مردمي و ارتش پيشروي‌هاي خود را با سرعت انجام مي‌دهند و پرچم عراق يك به يك بر فراز مناطقي كه از سلطه داعش خارج مي‌شوند، به اهتزاز در مي‌آيد. داعش براي هزينه‌مند كردن شكست‌هاي خود براي طرف مقابل اقدام به مين و بمبگذاري در مناطق و منازلي كرده كه از آنها بيرون رانده مي‌شود. بر همين اساس يگان‌هاي ويژه مخصوص مين‌ربايي و خنثي‌سازي بمب پس از آزادسازي مناطق فعاليت‌هاي فشرده و ضربتي خود را آغاز مي‌كنند.
غيرنظاميان گرفتار در فلوجه اصلي‌ترين دغدغه سازمان ملل و نيروهاي دولتي عراق هستند. روز گذشته استفان دوجاريك، سخنگوي دبيركل سازمان ملل گفت: اوضاع غيرنظاميان در فلوجه همزمان با شروع عمليات منبع شديد نگراني ما است. حدود 50 هزار غيرنظامي در شهر در وضعيت بد انساني هستند. در اين درگيري خطر واقعي براي كساني است كه تلاش مي‌كنند فرار كنند اما گذرگاه‌هاي امن وجود ندارد. بنابرگزارش كميته بين‌المللي صليب سرخ؛ غيرنظامياني كه در فلوجه در محاصره هستند با مشكلات بسياري كه بعضا مشكلات اوليه هم هستند مانند تامين آب، غذا و مراقبت‌هاي بهداشتي دست و پنجه نرم مي‌كنند. در حالي كه خبرهاي رسيده از بخش‌هاي متفاوت فلوجه حاكي از وخامت اوضاع انساني دارد، دبيركل سازمان بدر عراق تاكيد كرد كه نيروهاي الحشد الشعبي نسبت به رعايت ضوابط قانوني و انساني در آزادسازي شهر فلوجه از سوي نيروهاي مردمي به‌شدت ملزم هستند. «هادي العامري»، دبيركل سازمان بدر عراق كه بخشي از نيروهاي الحشد الشعبي است با درخواست از اهالي شهر فلوجه براي ترك شهر از گذرگاه‌هاي امن، گفت كه تمامي گروه‌هاي الحشد الشعبي در عالي‌ترين درجه اخلاق انساني و اسلامي و ملي با شهروندان و اهالي فلوجه رفتار مي‌كنند.
ساكنان فلوجه، سپر انساني داعش
عمليات ارتش عراق براي آزادسازي فلوجه در رسانه‌هاي غربي به خصوص امريكايي بازتاب فوق‌العاده‌اي داشته است. شبكه ان‌بي‌سي در گزارشي در اين خصوص نوشته است: تنها يك روز پس از اعلام عمليات ارتش عراق براي آزادسازي فلوجه از دست داعش، نيروهاي امنيتي قريب به 12 منطقه و روستا را آزاد كرده‌اند. فلوجه كه در 41 مايلي بغداد قرار دارد از سال 2014 در اختيار داعش است. منابع محلي مي‌گويند كه هزاران نفر از نيروهاي پليس، سربازان ارتش و نظاميان به دليل مين‌گذاري‌هاي داعش در حومه فلوجه به آرامي حركت مي‌كنند. دولت پيش از آغاز اين عمليات به ساكنان فلوجه و حومه‌هاي آن دستور داده بود كه محل را ترك يا پرچم‌هاي سفيدي را بر فراز خانه‌هاي خود نصب كنند. به گزارش ان‌بي‌سي، تاكنون 600 نفر خود را به كمپ‌هاي مخصوصي كه براي غيرنظاميان ساكن در فلوجه در نظر گرفته شده بود، رسانده‌اند. نيروهاي ارتش عراق از سال گذشته فلوجه را در حالت محاصره قرار داده‌اند اما تمركز آنها بيشتر بر مناطق تحت كنترل داعش در شمال و غرب فلوجه بود و نه خود اين منطقه. در شرايطي كه نيروهاي دولتي مي‌گويند تمام تلاش خود را براي كاستن تلفات غيرنظاميان به كار گرفته‌اند اما به گزارش ان بي‌سي به نقل از منابع محلي، در 24 ساعت نخست عمليات براي آزادسازي فلوجه، 9غيرنظامي كه شامل پنج كودك و دو زن بود جان خود را از دست داده‌اند. 23 نفر نيز در 24 ساعت نخست مجروح شده‌اند كه وضعيت 14 نفر از آنها وخيم گزارش شده است. علاوه بر فلوجه، موصل كه دومين شهر بزرگ عراق است نيز در اختيار داعش است و نيروهاي عراقي مي‌گويند كه مي‌خواهند اين شهر را نيز در سال جاري ميلادي آزاد كنند.
يواس‌اي‌تودي نيز در گزارشي از وضعيت عمليات آزادسازي فلوجه نوشت: تلاش‌هاي دولتي براي آزادسازي فلوجه در حالي ادامه دارد كه برخي خبرهاي رسيده از داخل فلوجه حاكي از آن است كه داعش از ساكنان غيرنظامي باقي مانده در اين شهر به عنوان سپر انساني استفاده مي‌كند. برخي ساكنان فلوجه به خبرنگار يواس‌اي‌تودي گفته‌اند كه داعش حكومت نظامي اعلام كرده و بسياري از ساكنان را به عنوان سپرانساني به مركز شهر برده است. داعش همچنين از خارج شدن افراد غيرنظامي از شهر نيز جلوگيري مي‌كند. با وجود مشكلاتي از اين دست اما دولت عراق مي‌گويد كه بازپس‌گيري فلوجه از آزادسازي رمادي كه در دسامبر صورت گرفت آسان‌تر است چرا كه حملات هوايي به فلوجه عملا قدرت داعش را تقليل داده است. وزير دفاع عراق در گفت‌وگويي با يواس‌اي‌تودي اعلام كرده كه كار داعش در فلوجه به پايان رسيده است.
حاج قاسم در اتاق عمليات «فلوجه»
جرقه مبارزه با داعش در عراق را ايران و آن هم در روزهايي كه غرب در قبال اين گروه سكوت اختيار كرده بود، زد. روز گذشته نيز خبرهاي رسيده از فلوجه حاكي از اين بود كه فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران كه تا ظهر روز دوشنبه جهت سخنراني در همايشي در قم حضور داشت؛ ساعاتي بعد خود را به عراق رساند و در اتاق عمليات فلوجه شركت كرد. بر اساس اين گزارش، از صبح سوم خرداد جلسات متعددي با حضور شخصيت‌هاي مطرح همچون «ابومهدي المهندس» قائم‌مقام الحشد الشعبي، «شيخ اكرم الكعبي» دبيركل مقاومت اسلامي نُجبا و «هادي العامري» رييس شاخه نظامي سازمان بدر، در اتاق عمليات فلوجه برگزار شد. سردار «قاسم سليماني» فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران، نيز عصر روز دوشنبه وارد عراق شد و سپس در جمع فرماندهان عمليات بزرگ آزادسازي فلوجه حضور يافت كه تصاوير آن توسط نمايندگي ايران مقاومت اسلامي نُجباء منتشر شد. بر اساس خبرهاي رسيده، عمار حكيم، رييس مجلس اعلاي اسلامي عراق نيز روز گذشته براي نظارت بر روند عمليات آزادسازي فلوجه وارد ورودي‌هاي اين شهر شد.
غيبت مستشاران نظامي امريكا در عمليات فلوجه
سي‌بي‌اس در گزارش ديگري به بررسي تاريخچه فلوجه پرداخته است و همچنين تاكيد كرده كه امريكايي‌ها و گروه ائتلاف با حملات هوايي خود به حمايت از ارتش عراق و نيروهاي مردمي عمدتا شيعه براي آزادسازي فلوجه مي‌پردازند. به گزارش اين رسانه امريكايي، قريب به 800 تا 1000 عضو داعش در فلوجه حضور دارند و اين در حالي است كه مجموع نيروهايي كه عليه داعش در اين عمليات حضور دارند قريب به 20 هزار نفر كه عمده آنها آموزش‌ديده هستند. يك مقام امريكايي در اين خصوص به سي‌بي‌اس گفت كه مستشاران امريكايي در اين عمليات عراقي‌ها را همراهي نمي‌كنند. برخي هليكوپترهاي نظامي امريكا هم در نزديكي فلوجه مستقر شده‌اند اما تا زماني كه ارتش عراق درخواست رسمي ندهد از آنها در اين عمليات استفاده نخواهد شد. برخي منابع نظامي عراقي مي‌گويند كه هدف آنها در فلوجه بيرون كشيدن نيروهاي داعش از پناهگاه‌ها و رويارو قرار دادن آنها با حملات هوايي است. فلوجه از سال 2004 كه حكومت صدام حسين ساقط شد همواره مركزي براي حركت‌هاي شبه‌نظاميان مخالف دولت بوده است و القاعده نيز توانست در اين شهر مامني براي خود پيدا كند. بر اساس گزارش سي‌بي‌اس، در سال 2004، 100 سرباز امريكايي جان خود را در فلوجه از دست دادند.