مردي كه رفيع بود
جمال رحمتي
محمدرفيع ضيايي نيمه‌شب سوم تيرماه 1395 در سن 68 سالگي به علت حمله قلبي در خانه‌اش درگذشت. نام او براي كساني كه در حوزه كارتون و كاريكاتور فعاليت يا علاقه‌اي به طنز تصويري دارند و آنهايي كه اهل تحقيقند، نام بسيار آشنايي است. پايان‌نامه‌ها و مطالب بسياري با استناد به تحقيقات ايشان نوشته شده. او از افتخارات منحصر به فرد فضاي كارتون و كاريكاتور بود. مي‌گويم منحصر به فرد، چون در ميان فعالان بخش عملي هنر، كمتر كسي را مي‌توان پيدا كرد كه علاوه بر فعاليت و تسلط در فضاي عملي، محقق نيز باشد و آثار تئوري مرجع و قابل توجهي هم بر جاي گذاشته باشد. بخشي از زندگينامه او را بخوانيم: محمدرفيع ضيايي سال ۱۳۲۷ در شهر اوز به دنيا آمد. او طي زندگي پربارش فعاليت‌هاي علمي و عملي بسياري انجام داد كه از جمله آنها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد: همكاري با مجله هزارقصه، كارتون براي كودكان، عضو هيات تحريريه مجله فكاهي و طنز فكاهيون، عضو هيات تحريريه و معاون سردبير در مجله فكاهي و طنز خورجين، عضو هيات تحريريه در نشريات موسسه گل‌آقا در هفته‌نامه، ماهنامه، سالنامه گل‌آقا و كتاب كاريكاتور. همكاري مستمر با مجله كيهان كاريكاتور و مجله پيلبان، چاپ صدها مقاله تخصصي درباره كاريكاتور در ايران و جهان، چاپ بيش از ۲۵كتاب براي كودكان و...
محمدرفيع ضيايي قلم رواني داشت، او با قدرت و راحتي تمام موضوعاتش را روي كاغذ مي‌آورد. بي‌تكلف كارتون مي‌كشيد و اين بي‌تكلفي را مي‌شد در منش رفتاري و كاري و زندگي‌اش هم ديد. ضيايي خط را رام كرده بود و به هر شكلي كه مي‌خواست درمي‌آورد. بي‌شك او هم در انتخاب موضوع و هم در اجراي آن، صاحب سبك بود. هر اهل فني اگر گوشه كوچكي از كارش را مي‌ديد مي‌توانست تشخيص دهد كار از آن محمدرفيع ضيايي است. پشتكارش ستودني بود و نتيجه آن خلق هزاران كارتون با موضوعات اجتماعي، اقتصادي، فلسفي و... و همين‌طور كتاب‌ها و مطالب و مقالات روشنگر و كارساز است. اما در كنار همه اينها محمدرفيع ضيايي ميراث بزرگ ديگري دارد. لاله ضيايي با تكنيك و موضوعات فوق‌العاده‌اش، بزرگ‌ترين يادگار اوست. محمدرفيع ضيايي، خيلي زود دارفاني را وداع گفت اما بي‌شك نام او براي هميشه در تاريخ هنر اين مرز و بوم، به نيكي برده خواهد شد.