ياري جستن از ايران براي نزديكي اقليم كردستان عراق و بغداد
محمدصالح صدقيان
رييس مركز عربي مطالعات ايران
برهم صالح، معاون اتحاديه ميهني كردستان عراق در روزهاي گذشته به تهران آمده است و در اين چارچوب، روز گذشته با برخي مقامات عاليرتبه ايراني به ويژه دبير شوراي امنيت ملي ايران ديدار كرد و در خصوص مناسبات دوجانبه ميان ايران و اقليم كردستان عراق به رايزني پرداخت.
در اين راستا، سفر برهم صالح كه از شخصيت‌هاي برجسته كرد در عراق محسوب مي‌شود، از چندين زاويه داراي اهميت است.
در وهله نخست، برهم صالح، معاون اتحاديه ميهني كردستان عراق است و اين جريان مطرح و قدرتمند كردي در طول سال‌هاي پس از تشكيل نظام جمهوري اسلامي ايران، از روابط دوستانه و نزديكي با تهران برخوردار بوده است، به‌خصوص آنكه در سال‌هاي زمامداري صدام حسين بر عراق، بسياري از شخصيت‌هاي وابسته و طرفدار اين حزب مانند جلال طالباني در ايران حضور داشته‌اند.
زاويه ديگري كه به سفر برهم صالح، اهميت بسياري مي‌بخشد، شرايط كنوني اقليم كردستان عراق و برخي اختلافات موجود ميان اربيل و سليمانيه در رابطه با آينده اين اقليم است.
اربيل كه مركز اقليم كردستان عراق و محل قدرت حزب دموكرات كردستان عراق به رياست مسعود بارزاني است، در طول سال‌هاي اخير و به ويژه در چند ماه گذشته، از تجزيه عراق و استقلال اين اقليم سخن گفته است در حالي كه اتحاديه ميهني كه در سليمانيه قدرت دارد، با اين نظر مخالف است و همچنان بر پيوند كردستان عراق با دولت مركزي بغداد سخن مي‌گويد.
زاويه مهم ديگري كه بايد به آن نظر داشت، وضعيت كنوني عراق در مبارزه با گروه تروريستي داعش است. با آزادسازي فلوجه، تمامي توجه ارتش عراق و حشدالشعبي بر آزادسازي موصل متمركز شده و در اين چارچوب، مساله همكاري ارتش و حشدالشعبي با نيروهاي پيش‌مرگه كرد نيز مطرح است.
ايران از ابتداي بحران عراق به دولت اين كشور كمك‌هاي بسياري جهت مبارزه با داعش داشته و از نفوذ بسياري در عراق برخوردار است.
در اين چارچوب، به نظر مي‌آيد كه برهم صالح در سفر خود درباره همكاري‌هاي احتمالي ميان ارتش و حشدالشعبي و نيروهاي پيش‌مرگه با ايران گفت‌وگو كرده است. از زاويه ديگر، هم‌اكنون عراق از منظر سياسي نيز روزهاي پر فراز و نشيبي را سپري مي‌كند.
ايران پس از سقوط رژيم صدام حسين همواره نقش سازنده‌اي در پيشبرد فرآيند سياسي ايفا كرده و موجب نزديكي جريان‌هاي سياسي با يكديگر شده است. به نظر مي‌آيد در سفر اين مقام عاليرتبه كرد به تهران، برهم صالح درخصوص روابط ميان اقليم كردستان با دولت مركزي حاكم بر بغداد رايزني‌هايي را انجام داده و از تهران براي نزديكي ميان اقليم كردستان عراق و بغداد ياري جسته است.
با اين حال، افزايش تحركات گروه‌هاي تروريستي در مناطق كردستان ايران و بيشتر شدن درگيري‌ها، نگراني‌هايي را براي دولت ايران ايجاد كرده چراكه محل آموزش و تجهيز بسياري از اين گروه‌هاي تروريستي، در كردستان
عراق است.
بايد دانست كه نوع برخورد و عملكرد اقليم كردستان با اين موضوع، براي تهران از اهميت بسياري برخوردار است و مي‌تواند بر آينده همكاري‌هاي موجود ميان طرفين تاثير ويژه‌اي داشته باشد.
اتحاديه ميهني كردستان عراق در طول سه دهه گذشته همواره نسبت به فعاليت‌هاي اين گروه‌ها نظر مساعدي نداشته و از حساسيت‌ها و خطوط قرمز ايران در رابطه با آن گروه‌ها
آگاه است.
جلال طالباني كه رياست اتحاديه ميهني كردستان عراق برعهده دارد و فواد معصوم، رييس‌جمهور كنوني عراق كه عضو برجسته اين حزب است، در طول سال‌هاي اخير تلاش‌هاي بسياري بر جلوگيري از فعاليت‌هاي اين گروه‌ها در كردستان عراق داشته‌اند و در همين چارچوب، برهم صالح در سفر خود به تهران مي‌كوشد تا مقامات ايراني را از نظر اتحاديه ميهني كردستان عراق آگاه كرده و اطمينان‌خاطرهاي لازم را به آنها بدهد تا آن مساله، در روابط موجود ميان آنها و تهران اثر نداشته باشد و اينگونه، دغدغه‌هاي امنيتي مسوولان ايراني را برطرف كند.
از سوي ديگر، ما در اين سفر شاهد بوديم كه علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران در جريان ديدار با برهم صالح، بر نظر تهران درباره وحدت عراق تاكيد كرد. بايد دانست كه دولت ايران در تمامي سال‌هاي پس از سقوط صدام همواره بر عدم تجزيه عراق چه در شمال و چه در جنوب تاكيد كرده است و حمايت‌ها و كمك‌هاي فراواني نيز از دولت مركزي اين كشور داشته و از نفوذ خود بر جريان‌هاي عراقي براي حفظ تماميت ارضي و حاكميت ملي عراق استفاده
كرده است.
من فكر مي‌كنم در اين سفر، مسوولان ايراني از معاون اتحاديه ميهني درخواست كنند تا از اين جريان قدرتمند كردي بخواهند تا بر وحدت عراق تاكيد بيشتري بكنند و در راستاي تقويت مناسبات ميان اقليم كردستان عراق و بغداد تلاش افزون‌تري از خويش نشان بدهند.