فرمول تاج يك قدم تا شكست فاصله دارد
حذف احتمالي حق پخش فوتبال از برنامه ششم توسعه
مهدي تاج روز دوشنبه بعد از پايان جلسه‌اي با اعضاي كميسيون تلفيق و فرهنگي مجلس، با رسانه‌ها مصاحبه‌اي انجام داد و از رسيدن به يك فرمول خاص براي حل مشكل حق پخش تلويزيوني صحبت كرد. البته تاج با تاكيد بر اين جمله كه: «چون چيزي نهايي نشده درست نيست من چيزي را از جزييات توافق اعلام كنم» از ارايه توضيح پيرامون اين فرمول خودداري كرد. يكي از نكات جالب توجه مهدي تاج اين بود كه: « الان فضاي مثبت و خوبي بين ما، مسوولان صدا و سيما و مجلس براي رسيدن به يك هدف مشترك وجود دارد. به نظرم به فرمول خوبي رسيده‌ايم كه مجلسي‌ها هم آن را مورد تصويب قرار مي‌دهند و صدا‌و سيما هم با آن موافق است.»
هنوز بيست و چهار ساعت از صحبت‌هاي تاج نگذشته بود كه يك خبر تكان‌دهنده فوتبال ايران را در شوك فرو برد چراكه عضو كميسيون تلفيق برنامه ششم توسعه مجلس شوراي اسلامي رسما اعلام كرد كه موضوع حق پخش تلويزيوني فوتبال از برنامه ششم توسعه با يك راي اختلاف از بين پيشنهادهاي دولت حذف شده است و يك مرحله تا حذف قطعي فاصله دارد!
بعد از انتشار اين خبر رسمي سوالي كه ذهن اهالي فوتبال درگير آن شد اين بود: «پس فرمولي كه مهدي تاج از آن صحبت مي‌كرد چه بود؟!»
در تمام سال‌هاي گذشته مديران فوتبال ايران از «درآمد»هاي ميلياردي صحبت كردهاند تا اذهان عمومي را به آينده اميدوار كنند. آنها فقط پول را مي‌بينند و درباره درآمدزايي شعارهاي مختلفي سر مي‌دهند. اما باز هم آنچه در سال‌هاي اخير اتفاق افتاده به خوبي به اهالي فوتبال نشان مي‌دهد كه مديران راه مناسبي را براي رسيدن به پول و حق فوتبال نرفته‌اند.
مديران فوتبال ايران سال‌هاي سال است كه شعار توسعه اقتصادي مي‌دهند! اما تصميمات و قراردادهاي تجاري منعقد شده توسط آنها همواره به حركت فوتبال در سراشيبي سقوط سرعت بخشيده است.
قرارداد اسپانسرينگ با شركت‌هاي سايپا و ائل خودرو دو نمونه از شكست‌هاي تجاري فدراسيون در زمينه اسپانسرينگ بوده است. عقد قرارداد با شركت‌هاي توليدي پوشاك ورزشي ناشناخته‌اي چون لگيا ايتاليا، آل‌اشپورت آلمان و اين آخري‌ها جيووا ايتاليا هم هميشه با جنجال و حاشيه‌هاي رسانه‌اي به خاطر كيفيت بد البسه‌ها همراه بوده است.
در سازمان ليگ هم مديران قراردادي 160 ميليارد توماني با شركت ايران‌نوين منعقد كردند. در قرارداد 60 ميليارد توماني سال اول براساس اعلام مسوولان سازمان ليگ، چيزي حدود 23 ميليارد خسارت به اين شركت داده شد. از قرارداد 100 ميليارد توماني سال دوم هم آخرين خبر منتشر شده در رسانه‌ها اين بوده كه كار طرفين به شكايت و كميته داوري و دادگاه كشيده شده است و معلوم نيست تكليف طلب 80 ميليارد توماني فوتبال ايران از اسپانسر قبلي تبليغات محيطي چه خواهد شد. مديران هم هيچ شفاف‌سازي پيرامون اين پرونده تاكنون نداشته‌اند و اين احتمال وجود دارد با توجه به ادعاي خسارت قابل توجه از سوي مجري تبليغات محيطي فوتبال در دو سال اخير، مديران باز هم مجبور شوند به آنها خسارت چند ده ميليارد توماني بدهند! ضمن اينكه در سازمان ليگ قرارداد سامانه پيامكي 6090 هم از سه سال قبل منعقد شده بود كه هيچ‌وقت مشخص نشد درآمدزايي از اين سامانه چه مقدار بوده و آيا پولي به باشگاه‌ها از محل درآمد اين قرارداد پرداخت شده يا خير.
اين نمونه از شكست در عقد قراردادهاي تجاري كه رسانه‌ها بارها و بارها درباره آن گزارش‌هاي مختلف منتشر كردهاند به خوبي نشان مي‌دهد كه فوتبال كشور از نظر درآمدزايي و برنامه اقتصادي با يك شرايط كاملا بحراني مواجه شده است. يكي از اين معضلات هم قرارداد حق پخش تلويزيوني فوتبال است كه رسما اعلام شد با شكست مواجه خواهد شد.
درباره قرارداد حق پخش، اختلافات درست از همان روزي شروع شد كه مديران رسانه ملي به درخواست رسمي مديران فدراسيون و سازمان ليگ براي افزايش رقم قرارداد به ميزان 180 ميليارد تومان هيچ واكنشي نشان ندادند و نامه‌هاي مختلف مقامات فوتبالي بدون پاسخ مي‌ماندند. در نهايت كار به جايي رسيد كه علي كفاشيان، رييس سابق فدراسيون فوتبال دستور داد از ورود دوربين‌ها به ورزشگاه‌ها جلوگيري شود. به همين ترتيب دو هفته از بازي‌هاي ليگ و يك هفته از بازي‌هاي جام حذفي به خاطر اختلافات به وجود آمده در آن مقطع پخش نشد. اما اين پخش نشدن بازي‌ها باز هم براي مديران رسانه‌ملي اهميتي نداشت. آنها كنداتور خود را با برنامه‌هاي ديگر پر كردند و مقامات ارشد فوتبال كشور مجبور به عقب‌نشيني در مقابل صدا و سيما شدند. به همين ترتيب پخش بازي‌هاي فوتبال از سر گرفته شد. اما توافق شد كه مديران رسانه‌ملي و فوتبال براي رسيدن به يك نقطه نظر مشترك درباره درآمدزايي فوتبال از پخش بازي‌ها به نتيجه نهايي برسند. چند ماه بعد مهدي تاج، امير عابديني و محمدرضا ساكت كه در سازمان ليگ مسووليت داشتند از توافق براي انعقاد قرارداد پخش اينترنتي فوتبال و درآمدزايي در اين زمينه مصاحبه‌هاي مختلفي انجام دادند. اما اين برنامه‌ها هم همانطور كه پيش‌بيني مي‌شد در حد همان شعار باقي ماند. فدراسيون علي كفاشيان بدون اينكه با صدا و سيما به توافق برسد به كار خود پايان داد و مهدي تاج سكان هدايت فوتبال ايران را بر عهده گرفت. از زماني كه تاج رييس فدراسيون شده هم جلسات مختلفي براي حل مشكل قرارداد حق پخش با مسوولان دولت و مجلس برگزار كرده است. اما اين تلاش‌ها در نهايت نتيجه نداد. اين در حالي است كه مجمع فوتبال ايران رسما به مديريت فدراسيون دستور داده به خاطر بد قولي رسانه‌ملي فدراسيون از صدا و سيما به دادگاه شكايت و در صورت لزوم از پخش بازي‌ها نيز جلوگيري كند.
مهدي تاج تلاش كرد تا با رايزني و مذاكره مشكل قرارداد حق پخش را حل كند. به همين ترتيب كار به جايي رسيد كه جلساتي در مجلس برگزار شد. رييس فدراسيون روز دوشنبه بعد از جلسه با نماينده صدا و سيما در حضور اعضاي كميسيون تلفيق و فرهنگي اعلام كرد كه آنها براي حل اين مشكلات به فرمول خوبي رسيده‌اند. اما روز گذشته سيد احسان قاضي‌زاده هاشمي، نماينده فريمان و عضو كميسيون تلفيق برنامه ششم توسعه در مجلس شوراي اسلامي درباره حق پخش فوتبال و جلسات برگزار شده به خبرگرازي تسنيم تاكيد كرد: «موضوع پرداخت حق پخش تلويزيوني به ورزش كه در برنامه ششم توسعه آماده است، در كميسيون فرهنگي با يك اختلاف راي نياورد و اين موضوع از پيشنهادهاي دولت حذف شد. در گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس، نماينده مركز پژوهش‌ها در جلسه موضع انتقادي نسبت به پرداخت حق‌پخش به ورزش داشت. نماينده مركز پژوهش‌ها دفاعي از پرداخت حق‌پخش نكرد و در نهايت با حضور نمايندگاني كه از صداوسيما و ارگان‌هاي ورزشي براي دفاع آمده بودند، پرداخت حق‌پخش راي نياورد. بررسي اين ماجرا مراحل ديگري دارد و يك مرحله ديگر باقي مانده است. اين مساله بايد در كميسيون تلفيق هم كه با حضور نماينده كميسيون فرهنگي برگزار مي‌شود، مورد بررسي قرار گرفته و تصميم نهايي در اين خصوص گرفته شود. اين نماينده مجلس در ادامه مي‌گويد: « نمايندگان صداوسيما كه به جلسه آمدند از عدم پرداخت حق‌پخش دفاع كردند. چهار، پنج نفر هم از مجموعه ورزش كشور در اين جلسه بودند كه نتوانستند ادله قوي داشته باشند. اميررضا خادم، معاون پارلماني و مناف هاشمي، معاون توسعه منابع و پشتيباني وزارت ورزش و جوانان و محمدرضا ساكت هم از فدراسيون فوتبال در اين جلسه بودند و ادله‌شان را ارايه كردند. كه قابل قبول نبود» عضو كميسيون تلفيق برنامه ششم توسعه در مجلس شوراي اسلامي درباره اينكه مهدي تاج، رييس فدراسيون فوتبال اعلام كرده براي حل حق‌پخش تلويزيوني به مجلس پيشنهاد داده است، اظهار داشت: « آقاي تاج پيشنهاد مشخصي نداده و منتظر پيشنهاد كتبي آنها هستيم.»
صحبت‌هاي قاضي‌زاده به خوبي نشان مي‌دهد كه مديران فوتبال و وزارت ورزش آنطور كه بايد نتوانسته‌اند از حق فوتبال ايران دفاع كنند. به همين دليل ضعف آنها در مذاكره و مديريت پرونده، فوتبال كشور را در آستانه يك شكست بزرگ قرار داده است.
محمود گودرزي، وزير ورزش و جوانان در گفت‌وگوي نوروزي خود با روزنامه «اعتماد» در ابتداي سال 1394 صراحتا اعلام كرده بود كه ديگر خبري از قرارداد حق پخش تلويزيوني نخواهد بود. نكته‌اي كه بنا به دلايلي نامعلوم در تمام اين مدت توجه ويژه‌اي به آن نشد. گودرزي درباره علت ورود خود به ماجراي اختلافات صداوسيما و فدراسيون فوتبال توضيح داده و گفته بود: « صدا و سيما مي‌گويد اگر وضع ما از لحاظ اعتباري خوب شد، پول فوتبال را مي‌دهند. البته طبق قانون آنها نمي‌توانند به راحتي اين كار را انجام بدهند. نياز به مصوبه و تفسير مجمع تشخيص است. اما طبق مذاكرات و تفاهم انجام شده، از اين پس چيزي به اسم حق پخش وجود ندارد و پرداختي صداوسيما در قالب كمك به ورزش كشور خواهد بود، چرا كه قبلا مجمع تشخيص مصلحت اعلام كرده است كه ديگر چيزي به نام حق پخش تلويزيوني فوتبال نبايد وجود داشته باشد. آنها اين قرارداد را طبق قانون رد كردند و كارشان هم درست بود. در نهايت قرار شد صدا و سيما از طريق وزارت ورزش و جوانان به ورزش كشور كمك كند. اگر از ما كمك مي‌خواستند از همان اول ورود مي‌كرديم. اما مديران فوتبال خودشان اين قضيه را حاد كردند و افتادند به كارهاي راديكال و تهديد كردن كه ما راه نمي‌دهيم دوربين‌ها را و اين حرف‌ها. ديديد كه تلويزيون هم پخش نكرد بازي‌ها را اصلا. آقاي ضرغامي با بنده حرف زدند و گفتند كه سفت و سخت ايستاده است تا بازي‌ها را پخش نكند. و اين را مطمئن باشيد كه فوتبال لطمه مي‌خورد و همين كار نصفه و نيمه هم به زمين مي‌خورد.» گودرزي درباره علت ورودش به اين موضوع هم به «اعتماد» گفته بود: «من ديدم كه فوتبال دارد ضربه مي‌خورد. مسوولان فوتبال به فكر فوتبال نبودند. اگر بودند به نحوي رفتار مي‌كردند كه حمايت‌هاي وزارت ورزش و جوانان و صدا و سيما را جلب كنند. حمايت تمام مسوولان اثرگذار را جلب مي‌كردند. اينها فقط يك جزيره‌اي هستند كه دنبال كار خودند. در حالي كه بايد وزارت ورزش و مسوولان و دولت را مجاب مي‌كردند كه از فوتبال به خاطر مردم حمايت كنند. اما چرا اين كار را نكردند.»
صحبت‌هاي محمود گودرزي كاملا شفاف و واضح بود. اما هيچ‌وقت درباره واقعيت پرونده حق پخش فوتبال به اذهان عمومي واقعيت گفته نشد. گودرزي حتي در يكي از جلسات مجمع فدراسيون فوتبال هم وقتي با تهديد اعضاي مجمع براي موضوع حق پخش روبه‌رو شد، به آنها اعلام كرد كه تهديد نكنند و فقط از هيات رييسه و مديران فدراسيون بخواهند كه موضوع را براي احقاق حقوق واقعي فوتبال پيگيري كنند. با اين وجود وقتي وزير ورزش بارها اعلام كرده كه حق پخش ورزش كشور جايگزين حق پخش فوتبال شده است، چرا هنوز تكليف اين پرونده مشخص نشده است؟ اگر وزير ورزش به صراحت يك بار گفته كه با صدا و‌سيما براي دريافت حق پخش ورزش به توافق‌هايي رسيده‌اند دليل اينكه معاونان او در جلسات مجلس براي پيگيري حق پخش تلويزيوني فوتبال شركت مي‌كنند، چيست؟ شايد همين ابهامات است كه باعث شده پرونده با يك شكست بزرگ روبه‌رو شود. فدراسيون به دنبال حق پخش فوتبال است. وزارت ورزش به دنبال حق پخش ورزش!