آغاز پرهيجان
«روز دانشجو» در «شريف»
مطهري: ظلم ببينم
و چيزي نگويم
خفه مي‌شوم
ناهيد مولوي
نخستين چراغ در دانشگاهي نزديك به ميدان آزادي تهران افروخته شد، درست در روزي كه وزير كشور حسن روحاني اظهار اميدواري كرد تا هيچ سخنراني‌اي به مناسبت روز دانشجو لغو نشود، دانشجويان دانشگاه شريف روزشان را با طعم يك لغو به جشن نشستند، آن هم لغو سخنراني چهره‌اي كه خود سال‌ها فعال دانشجويي همان دانشگاه بوده است. حجت شريفي از اعضاي سابق دفتر تحكيم وحدت و عضو شوراي مركزي حزب اتحاد ملت ايران قرار بود ديروز در كنار علي مطهري و احمد مازني مهمان دانشگاهي باشد كه در آن تحصيل كرده بود اما با مخالفت دانشگاه نام او هم به ليست لغو‌شدگان امسال اضافه شد تا كفه ترازوي لغو‌ها سنگين‌تر شود. حوالي ساعت يك و نيم بعد از ظهر ديروز تعدادي خبرنگار و عكاس در خيابان آزادي با ممانعت انتظامات دانشگاه شريف براي ورود به دانشگاه رو به رو شدند، خبرنگاراني كه براي پوشش رسانه‌اي برنامه روز دانشجو خود را به آنجا رسانده بودند. ماموران حراست از بيخ و بن منكر برگزاري چنين برنامه‌اي مي‌شدند و خبرنگاران پوستر برنامه را در تلفن‌هاي همراه‌شان به آنها نشان مي‌دادند. در همان كشمكش‌ها بود كه خودروي پرشياي سفيد رنگي از خيابان آزادي به سمت در ورود به دانشگاه پيچيد و شاهد از غيب رسيد. او يكي از مهمان‌هاي برنامه بود، احمد مازني، نماينده مردم تهران در خانه ملت. پس از چند تلفن و صحبت‌هاي درگوشي ماموران حراست با رويت كارت خبرنگاري به سمت سالن جابربن حيان راهي شديم. ساعت نزديك دو و نيم بود، تمام صندلي‌هاي سالن پر بود و عده‌اي هم روي پله‌ها نشسته بودند. برخي سرپا بودند و در رفت و آمد و شال‌هاي يكرنگي كه به گردن‌شان انداخته بودند نشان مي‌داد كه برگزار‌كنندگان برنامه هستند. وقتي ايستادم و به چهره‌هاي دانشجويان نگاه كردم به خوبي دستگيرم شد، افرادي كه امروز پاي اين برنامه نشسته‌اند گرايش‌هاي متفاوت سياسي دارند و اين موضوع به خوبي در چهره‌ها‌ي‌شان هم نمايان بود. شايد اگر دهه پيش بود و دوران اوج فعاليت‌هاي دانشجويان و روزهاي سخنراني‌هاي داغ و هيجاني چنين موضوعي اسبابي براي نگراني بود اما ديروز در 14 آذر سال 95 دانشجويان با گرايش‌هاي مختلف دوشادوش يكديگر نشسته بودند و آرامش حكمفرما بود. نه شعاري بود و نه تنشي، تصوير كوچكي از يك آشتي كه دانشگاه آن را به نمايش گذاشته بود و بي‌شك اين ويژگي بزرگ اين نسل از دانشجويان است. آشتي ملي ديروز در برنامه روز دانشجوي دانشگاه شريف به خوبي نمايان بود، زماني كه دانشجوي اصولگرا پشت تريبون قرار گرفت و مقابل علي مطهري لب به انتقاد گشود و حرف‌هايش ناتمام نماند. شايد تاثير همين فضا بود كه سخنرانان را واداشت تا جدي‌ترين و واكنش برانگيزترين سخنان‌شان را با چاشني شوخي مطرح كنند و به جاي شعار و فرياد صداي خنده از سالن جابربن حيان بلند شود. ديروز در ميان سخنراني احمد مازني و علي مطهري بارها غريو خنده دانشجويان بلند شد، زماني كه مازني از اين گفت كه تا 75 سالگي براي مجلس كانديدا خواهد شد و از ميان دانشجويان يكي فرياد زد«نترس باشيد تا راي بياوريد» يا زماني كه علي مطهري با خنده گفت: «در ميان لاريجاني‌ها «علي» از همه بهتر است و به خاطر همنشيني با من مواضعش كمي منصفانه‌تر است اما برادرشان در برابر انتقادات كم طاقت است و تا به حال دو بار هم عليه من اعلام جرم كرده است». اما خنده دانشجويان زماني به اوج خود رسيد كه گفت: «چند وقت پيش آقاي صادق لاريجاني را در يك مراسم خانوادگي ديدم و به او گفتم چند وقتي است كه عليه ما اعلام جرم نكرده‌اي و ايشان با خنده گفت: فرصت براي اعلام جرم عليه شما زياد است». ديروز بحث از هر دري بود، از واكنش به حكم زندان «احمد منتظري» تا مراجعه شبانه ماموران دادستاني به خانه «محمود صادقي» نماينده مردم تهران، اما هر چه بود ديروز دانشجويان دانشگاه صنعتي شريف مراسم روز دانشجو را اگرچه با يك لغو تلخ آغاز كردند اما برنامه «نمايندگان مردم در پيشگاه دانشگاه» را بدون تنش و با شيريني به پايان رساندند. برنامه ديروز با خواندن بيانيه انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه صنعتي شريف آغاز شد، با انتقاد از ادامه حصر رهبران معترضان انتخابات سال 88 و صدور برخي احكام سنگين به فعالين سياسي و مدني و البته برخي برنامه‌هاي بي‌محتوا براي روز دانشجو در برخي از دانشگاه‌ها تدارك ديده شده بود. آغاز برنامه تحت تاثير لغو سخنراني حجت شريفي بودو همين امر سبب شده بود تا اعضاي انجمن اسلامي دانشگاه صنعتي شريف محمد كامفيروزي را كه مجوز حضورش براي يك مناظره با يك فعال دانشجويي اصولگرا از سوي دانشگاه صادر شده بود را جايگزين سخنران لغو شده‌شان بكنند اقدامي كه البته با مخالفت دانشگاه مواجه شد تا محمد كامفيروزي همان دانشجويي كه در ديدار ماه رمضان دانشجويان با رهبر انقلاب از برخورد با منتقدان نظام انتقاد كرده بود، متن سخنرانيش را به دانشجويان بدهد تا در غيابش خوانده شود. اين متن توسط يكي از اعضاي انجمن اسلامي قرائت شد كه در بخشي از آن آمده بود: شگفت‌آور است كه هيات نظارت بر تشكل‌هاي يك دانشگاه، حيطه اختيارات خود را آن چنان وسيع مي‌داند كه حد را از بررسي درخواست مجوز برنامه‌هاي تشكل‌ها گذرانده و به خود حق مي‌دهد حتي در برنامه‌ريزي صفر تا صد نوع و شكل و... برگزاري برنامه‌هاي دانشجويي هم مداخله نمايد. اين رويه قطعا با مقررات موجود و تعريف و جايگاه اين هيات و خصوصا فلسفه وجودي آن در تعارض است.
مازني: نماينده‌اي كه مرعوب شود حقوقش حرام است
صحبت‌هاي احمد مازني كلي بود و از تاريخچه روز دانشجو اما وقتي به سوالات دانشجويان رسيد ديگر نمي‌شد كلي گويي كرد. سوال‌ها از همه اتفاقات و دغدغه‌هايي بود كه اين روزها فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي را نيز در بر گرفته است؛ از حكم صادره براي احمد منتظري تا موضوع لغو كنسرت‌ها و سخنراني‌ها. به گزارش ايلنا احمد مازني گفت: هر انسان غيرمعصومي در معرض استبداد است. كسي كه در معرض قدرت باشد، ممكن است به استبداد كشيده شود. من به عنوان طلبه مي‌گويم حتي معصوم هم كه از جانب خدا عصمت دارد، با مردم مشورت مي‌كند و سوال مردم را جواب مي‌دهد. او يادآور شد: آيا در نظامي كه بر مبناي حرف‌هاي حضرت علي(ع) است، شايسته است كه به مردم يا نمايندگان مردم بگوييم به شما لطف شده و اجازه سوال داده شده؟ اين به طبيعت هر انساني برمي‌گردد كه فكر مي‌كند حالا كه وزير و وكيل و رييس شده بايد اختيارات داشته باشد ولي پاسخگو نباشد. او در مورد حكم احمد منتظري گفت: من نه حاكم شرع هستم نه وكيل احمد منتظري. فكر مي‌كنم همه مسوولان به ويژه دادگاه ويژه روحانيت كه فلسفه وجودي‌اش براي برخورد با كساني بود كه در لباس روحانيت خلاف مي‌كردند نه كساني كه نظر و ديدگاهي دارند. ملت منتظرند با افرادي كه در لباس روحانيت افراد را به نظام اسلامي بدبين مي‌كنند، برخورد كنند. در واكنش به اظهارات مازني يكي از دانشجويان خطاب به او گفت كه اگر بترسي دور بعد راي نمي‌آوري، نترس! مازني پاسخ داد: اگر بنا بود مرعوب شويم، قاعدتا نبايد نماينده مي‌شديم. نماينده‌اي كه مرعوب شود، حقوقش حرام است. او تاكيد كرد: اگر يك امام جمعه بگويد كنسرت برگزار نشود، فردا يك نفر هم مي‌گويد من اجازه نمي‌دهم انتخابات برگزار شود.
روايت مطهري از حصر، برادران لاريجاني و فايل آيت‌الله منتظري
سخنراني علي مطهري مانند گذشته بدون مساله حصر نبود، حتي خودش هم مي‌گويد من بارها در اين مورد صحبت كرده‌ام و دانشجويان را تشويق كرد تا اين سوال را از بقيه نيز بپرسند. مطهري گفت: در سال‌هاي اخير به نوعي با آن مواجه بوديم. دولتي داشتيم كه به صراحت مي‌گفت فلان قانون را اجرا نمي‌كنم اينها استبداد است. استبداد يعني قانون‌ناپذيري و عدم تمكين از قانون. نايب‌رييس مجلس تاكيد كرد: در مجلس نهم زماني كه بحت ستار بهشتي كه در وبلاگ خود انتقاداتي كرده بود و در طول روز هشت‌تا بازديد‌كننده بيشتر نداشت مطرح شد، من گفتم مامور خطاكار فكر كرده از نظام دفاع مي‌كند. برخي نمايندگان آن دوره مي‌گفتند او مخالف بوده و نبايد به او جايزه داد. اين به شكل مباني فكري در ذهن و دل افراد وجود دارد. در قتل‌هاي زنجيره‌اي هم وقتي مي‌پرسيم چرا اينها را كشتيد، گفتند براي حفظ نظام بوده است. گفتند: مي‌خواستيم بقيه روشنفكران بترسند. اما ديديد كه مقام معظم رهبري در نماز جمعه گفتند آقاي فروهر از معتدلين بوده است. نماينده مردم تهران با بيان اينكه من در مورد مساله حصر خيلي پاسخ داده‌ام، ادامه داد: كار خلاف قانون در كشور نبايد شكل بگيرد. مساله حصر امري است كه بايد تلاش كنيم با همدلي و گفت‌وگو آن را حل كنيم. اين كار خلاف قانون اساسي و اصول ۳۲ تا ۳۷ است و ما نمي‌توانيم كسي را بدون حكم قضايي حبس و بازداشت كنيم. وي درباره نظر خود در مورد حداد عادل، مهدي كروبي، لاريجاني‌ها و عملكرد عارف در مجلس گفت: اسم افراد كه مي‌آيد هر چه بگوييم مشكل ايجاد مي‌شود. آقاي كروبي آدم صاف و روراستي بود و مثل بقيه لرها ايشان هم صداقت و هم شجاعت داشت. در مجلس ششم هم ايشان در مقابل برخي تندروي‌ها ايستاد و خودش را فدا كرد. در طرح اصلاح قانون مطبوعات كه از طرف رهبري دستور دادند كه مطرح نشود مجلس شايد مخالف بود اما ايشان گفت حكم حكومتي است پس بايد اجرا شود. يك جاهايي ايشان پاي اصولي كه قبول داشت ايستاد. او درمورد برادران لاريجاني نيز گفت: علي آقا در ميان آنها از همه بهتر است. به نظر من برادرشان تحمل انتقاد را زياد ندارد و دو بار عليه من اعلام جرم كرده است. من ايشان را در مجلسي ديدم و گفتم ديگر اعلام جرم نمي‌كنيد؟ گفت جا هست. نايب‌رييس مجلس به اعلام جرم عليه محمود صادقي، نماينده تهران اشاره كرد و گفت: يك نماينده‌اي سوال مي‌كند و حداكثر اين است كه در كميسيون مجلس توضيح مي‌دهند كه حساب‌ها شخصي نيست يا عملكرد بودجه به اين شكل بوده است. مطهري ادامه داد: اينكه آدم بفرستند درب منزل صادقي درست نيست.
تحليل مطهري از تفاوتش با عارف
عضو فراكسيون اميد در مورد عملكرد عارف در مجلس گفت: ايشان حضورش در پشت صحنه فراكسيون است. سه نفري كه براي شوراي عالي انتخابات شوراها از طرف مجلس انتخاب شدند هر سه از فراكسيون اميد بودند كه بررسي صلاحيت كانديداها را بر عهده دارند. دو نفري كه براي كميسيون ماده 10 انتخاب شدند هم از فراكسيون اميد بوده و آقاي عارف در پشت پرده نقش داشته است. ايشان روحيه‌اش با من فرق دارد. من اگر احساس كنم در جايي ظلمي شده اگر نگويم احساس مي‌كنم خفه مي‌شوم اما برخي تحمل بيشتري دارند. مطهري در مورد بازداشت‌هاي قوه قضاييه گفت: گاهي شاكي خصوصي وجود دارد كه جلب و رسيدگي به پرونده وظيفه قوه قضاييه است. اما احضار و جلب نماينده بايد از هيات نظارت بررفتار نمايندگان بگذرد اما رفتار برخي دادستان‌ها در مورد لغو كنسرت‌ها و سخنراني‌ها خلاف قانون است. برنامه‌اي كه مجوز دارد نبايد لغو كرد اگر هم قابل لغو باشد اين تنها در حيطه كار شوراي تامين استان‌ها است. اينكه دادستان بگويد من احتمال جرم مي‌دهم و تعطيل كردم كه نمي‌شود. مطهري در خصوص حرف‌هاي ديروز علي لاريجاني در مجلس در مقابل تذكر صادقي گفت: شما مي‌خواهيد در خانواده ما دعوا درست كنيد. من گفتم لاريجاني بايد كار قوه‌قضاييه يعني جلب نماينده به آن شكل را پاسخگو باشد. مطهري درباره اعدام‌هاي سال ۶۷ اظهار كرد: بعد از انتشار فايل صوتي آقاي منتظري در رسانه‌ها، گفتيم آقايان دست‌اندركار و حاضر در اين نوار به مردم توضيح دهند كه داستان چيست كه الان در رسانه‌هاي داخلي و خارجي مطرح است. بگويند اين حكم فقهي بوده و اگر كساني به‌طور مسلحانه عليه حكومت اسلامي قيام كنند، محاربند. اين افراد در نزديكي عمليات مرصاد اميدوار بودند آزاد شوند و به كمك مجاهدين بروند. آنها بايد پاسخ مي‌دانند كه ما بر اساس حكم فقهي اين كار را با نهايت انصاف كرديم. در اين ارتباط من نامه‌اي به آقاي پورمحمدي نوشتم و از او خواستم پاسخ دهد. مطهري در مورد برخوردهايي كه بعضا با خبرنگاران مي‌شود، گفت: دو سال پيش سي نفر را بازداشت كردند و گفتند اينها به دنبال نفوذ هستند. گفتم اينها چه اطلاعاتي بيش از سايت‌ها دارند كه مي‌گوييد جاسوسند؟ مي‌گفتند اينها با خبرنگاراني در خارج از كشور در ارتباط هستند. خب اين خارجي‌ها قبلا در ايران بودند و دوستان اينها بودند و با هم ارتباط داشتند. با همه انتقاد‌هايي كه مردم بعضا مطرح مي‌كنند اما در نهايت نظام را دوست دارند. سال ۸۸ هم همين اشتباه شد و راهپيمايي آرام مردم به خشونت كشيده شد. يك عده‌اي روزهاي اول به نام دفاع از نظام و رهبري وارد شدند اما عده‌اي برخورد كردند و عكس‌العمل‌شان بالا گرفت. ما گاهي نگاه بدي داريم. موضوعي كه بايد توسط سياست به خرج دادن حل شود، به‌وسيله سياست امنيتي و نظامي حل مي‌شود كه غلط است.