مذاكرات قبرس در بيم و اميد ادامه دارد
مذاكرات صلح قبرس با اميد فراواني از هفته گذشته آغاز شد تا به بيش از 43 سال بحران در اين جزيره مديترانه‌اي پايان دهد. از روز چهارشنبه مقام‌هاي دو بخش قبرس ترك‌نشين و قبرس يوناني‌نشين در ژنو گرد هم جمع شدند تا به توافقي براي اتحاد دو منطقه قبرس دست پيدا كنند. همچنين در اين نشست علاوه بر ديپلمات‌هاي دو طرف، ديپلمات‌هاي يوناني، تركيه‌اي و انگلستان و همچنين سازمان ملل متحد در اين گفت‌وگو‌ها از ابتدا حضور داشتند. از روز پنجشنبه نيز آنتونيوگوترس، دبيركل سازمان ملل و بوريس جانسون، وزير خارجه بريتانيا نيز به همراه دو رهبر قبرس ترك‌نشين و يوناني‌نشين به ژنو آمدند تا نشان دهند عزمي جدي براي پايان دهه‌ها بحران در اين كشور دارند. گفتني است مذاكرات الحاق چندين بار برگزار شده اما هربار به شكست انجاميده است. اين شكست‌هاي پياپي موجب شده با وجود نزديكي طرفين براي رسيدن به توافق كماكان ترديدها براي پايان اين بحران وجود داشته باشد. آخرين دور از مذاكرات كه به توافق منجر شد به سال 2004 بازمي‌گردد كه در يك همه‌پرسي از سوي مردم بخش يوناني‌نشين قبرس رد شد. با اين وجود در حال حاضر خوش‌بيني‌ها براي رسيدن به توافق ميان دو طرف بسيار بالاست. اما هرگونه توافقي كه صورت گيرد بايد در يك همه‌پرسي از سوي مردم نيز مورد قبول واقع شود. گفتني است كه دو بخش قبرس در حدود 50مايل زيرنظر سربازان سازمان ملل با يكديگر فاصله دارند. مردم مسيحي‌نشين ارتدكس يوناني كه از ديرباز در اين منطقه حاضر بودند اكثريت جمعيت اين جزيره حدود سه‌چهارم آن را تشكيل مي‌دهند و قبرسي‌هاي ترك‌نشين كه عمدتا مسلمان هستند در حدود 18 درصد جمعيت قبرس را تشكيل مي‌دهند. گفتني است قبرس در سال 1960 استقلال خود را از بريتانيا اعلام كرد. اما ترك‌هايي كه از زمان عثماني در ميان يوناني‌هاي قبرس به صورت پراكنده در اين منطقه زندگي مي‌كردند. در زمان مبارزات استقلال چريك‌هاي يوناني قبرس براي يك قبرس متحد تلاش مي‌كردند. اما بريتانيا در آن دوران قصد داشت تا ملتي جداگانه را ايجاد كند تا پايگاه نظامي خود در اين منطقه را حفظ كند. اما به ناگاه درگيري بين ترك‌هاي قبرس و يوناني‌ها در سال 1963 از كنترل خارج شد و نيروهاي حافظ صلح سازمان ملل در منطقه مرزي بين قبرس ترك‌نشين و قبرس يوناني‌نشين مستقر شدند. در سال 1974 شبه‌نظاميان قبرس يوناني نشين، يك كودتا با حمايت دولت يونان انجام دادند و دولت تركيه نيز نيروهاي ارتش تركيه نيروهاي خود را در منطقه يونان ترك‌نشين مستقر كرد. درگيري‌هاي مجدد ميان دو طرف بالا گرفت كه در اين بين حدود 165هزار نفر از قبرس يوناني آواره شدند و حدود 40هزار نفر از قبرس ترك‌نشين خانه‌هاي خود را از دست دادند. تركيه نيز حدود 37درصد از زمين‌هاي جزيره را نيز به تصرف خود درآورد و ده‌ها هزار نفر از نيروهاي خود را در قبرس مستقر كرد. از همين رو سازمان ملل مجبور شد يك منطقه حايل بين شمال و جنوب در حدود 180 مايل ايجاد كرد تا افراد آواره در اين منطقه قرار گيرند. آتش‌بس از آگوست 1974 در اين منطقه توسط سازمان ملل متحده برقرار شد و نيكوزيا به عنوان پايتخت به دوبخش مانند برلين قديم تقسيم شد و يك منطقه‌اي به صورت حايل نيز ايجاد شد. تركيه هرگز به طور رسمي قبرس يوناني را به رسميت نشناخت و در سال 1983 قبرس ترك‌نشين اعلام استقلال كرد و تنها تركيه بود كه اين قبرس را به رسميت شناخت و نيروهاي خود را در اين منطقه مستقر كرد. حالا در مذاكرات به عمل آمده به نظر مي‌رسد استراتژي بر اين مبنا طراحي شده است كه قبرس ترك‌نشين حدود 2/28تا 2/29 درصد از زمين جزيره را در اختيار داشته باشد و همچنين رياست بر قبرس نيز به صورت دوره‌اي امكان‌پذير شود. با اين وجود خطوط مرزي در اين مذاكرات از اهميت بسيار ويژه‌اي برخوردار است. همچنين بناست پناهندگان در دو طرف مرزها بتوانند به سرزمين‌هاي آبا و اجدادي خود بازگردند و حتي بتوانند املاك خود را مجدد پس بگيرند. در اين بين تخمين زده مي‌شود كه حدود 90هزار نفر از قبرس يوناني‌نشين به محله‌هاي قديمي خود بازگردند. از طرفي نيز تركيه به‌شدت نگران است كه اين اتفاق براي اين كشور بار مالي چنداني به همراه نداشته باشد. اما مهم‌ترين موضوعي كه در اين بين مطرح است خروج نيروهاي نظامي تركيه از شمال قبرس است كه به نظر مي‌رسد تركيه بسيار روي آن حساس است كه البته تركيه معتقد است براي جلوگيري از درگيري‌هاي قومي حضور اين نيروها نياز است اما همين موضوع تبديل به يكي از چالش‌هاي مذاكرات شده است. قبرسي‌هاي ترك‌نشين معتقدند حضور نظاميان ترك يك بيمه براي حمايت از خود تلقي مي‌كنند. اما در طرف مقابل قبرسي‌هاي يوناني‌نشين كه جزيي از اتحاديه اروپا محسوب مي‌شوند در زمان اتحاد قبرس تركيه نمي‌تواند به عنوان يك كشور غيرعضو در اتحاديه اروپا نيرو در قبرس داشته باشد. از طرفي بسياري انتظار داشتند، روز جمعه خبرهاي خوبي از ژنو شنيده شود و حتي سران كشورهاي يونان، تركيه و بريتانيا نيز به مذاكرات بپيوندند. اما حالا به نظر مي‌رسد كماكان اختلاف‌ها براي پايان بحران باقي است. روز گذشته رجب طيب اردوغان خروج نيروهاي تركيه‌اي از قبرس را در هاله‌اي از ابهام فرو برد. او گفت تنها به يك شرط نيروهاي نظامي تركيه از قبرس خارج مي‌شوند كه نيروهاي يوناني نيز قبرس يوناني‌نشين را ترك كنند. با اين وجود آن گونه كه بوريس جانسون، وزير خارجه بريتانيا عنوان كرده، دو طرف روز جمعه به اين نتيجه رسيده‌اند كه مذاكرات كارشناسي ادامه پيدا كند و گفته مي‌شود اين مذاكرات از تاريخ هجدهم ماه جاري ميلادي ميان كارشناسان ادامه پيدا خواهد كرد. با اين حال هرچند طرفين به يك توافق نزديك شده‌اند اما كماكان مواردي در اين بين وجود دارد كه ممكن است مانع رسيدن به توافق طرفين شود. آنتونيو گوترس، دبيركل سازمان ملل در ژنو روز پنجشنبه گفت: شما نمي‌توانيد انتظار يك معجزه و راه‌حلي فوري باشيد بلكه ما به دنبال يك راه‌حل پايدار و با ثبات هستيم. گفتني است اگر صلح قبرس به نتيجه برسد مي‌تواند در مدت اندكي نخستين موفقيت آنتونيو گوترس، دبيركل جديد سازمان ملل به ثبت برسد كه براي شروع كار او بسيار اميدوار‌كننده خواهد بود. به هر ترتيب به نظر مي‌رسد، اين مذاكرات بيش از اينكه متكي به توافق بين دو سران قبرس ترك‌نشين و قبرس يوناني‌نشين باشد بيشتر متكي به تصميم رهبران و ساير عوامل بيروني در قبرس است كه بايد ديد اين عوامل چه زماني به يك توافق براي پايان بحران چهل ساله دست پيدا مي‌كنند.