اوباما اسرار نهانخانه اسامه بن‌لادن را افشا كرد
از هشدار به فرزندانش درباره ايران تا دلتنگي براي مادر
سارا معصومي
آخرين افشاسازي‌هاي باراك اوباما، چهل و چهارمين رييس‌جمهور ايالات متحده در واپسين ساعات حضورش در كاخ سفيد كليد خورد. قرعه آخر به نام اسامه بن‌لادن، رهبر پيشين القاعده افتاد كه كشته شدن او توسط نيروهاي امريكايي در سال‌هاي حضور اوباما در قدرت يكي از اصلي‌ترين دستاوردهايش در حوزه مبارزه با تروريسم به حساب مي‌آيد. يكي از آخرين فرمان‌هاي باراك اوباما را اداره اطلاعات امريكا «سيا» اجرايي كرد. اسامه بن‌لادن 5 سال پيش در عمليات نيروهاي ويژه امريكا در شهر ايبت آباد نزديك اسلام‌آباد، پايتخت پاكستان كشته شد. اسنادي كه روز پنجشنبه درباره وي منتشر شد دست‌نوشته‌هاي او، يادداشت‌هاي روزانه‌اش و چندجلد كتاب همراهش در زمان حادثه را شامل شده است. در اسناد طبقه‌بندي شده‌اي كه منتشر شده است اطلاعات متنوعي وجود دارد. از ارتباط‌هاي بن‌لادن با آي‌اس‌آي يا همان سازمان استخبارات پاكستان تا ترس‌هاي دايمي‌اش از هواپيماهاي بي‌سرنشين. از دلتنگي براي مادرش تا نگراني براي حال پسرانش در ايران.
ردپاي پررنگ رابطه با پاكستان
شايد مهم‌ترين مساله‌اي كه در رسانه‌هاي پاكستاني و افغانستاني هم بازتاب گسترده‌اي پيدا كرد، رابطه سازمان استخبارات پاكستان با القاعده بود. پيش از اين نيز روزنامه‌هاي محلي پاكستان با استناد به اسنادي كه گفته مي‌شد از محل اقامت بن‌لادن به دست آمده اعلام كرده بودند كه سازمان اطلاعات پاكستان خواستار مذاكره با شبكه القاعده شده بوده و رهبران القاعده نيز به اين درخواست جواب مثبت داده‌اند. در حالي كه اسناد منتشر شده در روز جمعه هم نشانه‌‌هاي موجود درباره رابطه القاعده با اطلاعات پاكستان را تاييد مي‌كنند، به نظر مي‌رسد كه اين رابطه چيزي فراتر از درخواست ملاقات و تبادل نظر بوده و چهره‌هايي از القاعده با نهادهاي اطلاعاتي پاكستان ارتباط تنگاتنگي داشته‌اند. مساله ديگر رابطه القاعده با طالبان است. رابطه‌اي كه همواره مورد سوال بوده است و در اسناد تازه منتشر شده، بن‌لادن به اتحاد ميان القاعده و گروه طالبان در چندين نامه كه به رهبران اين گروه فرستاده تاكيد كرده است. در يكي از نامه‌هاي به دست آمده از بن‌لادن وي نوشته است كه القاعده در پاكستان جنگجويان مسلح و حاميان بيشتري دارد. او در يكي از نامه‌ها كه براي حكيم‌الله محسود، رهبر تحريك طالبان پاكستاني و قارى حسين ارسال كرده بر حل اختلافات ميان آنها اصرار كرده است. وي در يكي از نامه‌هايش نيز نوشته است: گروه‌هاي طالبان در پاكستان با ما متحد شده‌اند، اما گروه‌هايي نيز هستند كه در اين اتحاد حضور ندارند.
از تلفن همراه و اينترنت پرهيز كنيد
هواپيماهاي بدون سرنشين ظاهرا بزرگ‌ترين كابوس رهبر القاعده بوده‌اند. وي در يكي از نامه‌هايش به صراحت اعلام كرده است كه بزرگ‌ترين خطر عليه رهبران و جنگجويان القاعده هواپيماهاي بي‌سرنشين است. او حتي در يك مورد به هواپيماهاي نوع «سي 130» اشاره كرده است. هواپيماهاي بدون سرنشين تنها عامل ترس بن‌لادن نبوده‌اند و وي از تلفن همراه و اينترنت نيز به همان اندازه وحشت داشته است. وي در برخي از نامه‌هايش به رهبران و فرماندهان خود در مورد خطر استفاده از تلفن و اينترنت هشدار داده بود. وي در يك نامه اعلام كرده است كه موقعيت جغرافيايي برخي از چهره‌هاي رده بالاي القاعده از طريق اين دو وسيله ارتباطي افشا شده و آنها در حمله هواپيماهاي بي‌سرنشين كشته شده‌اند.
فراموش نكنيد: امريكا دشمن اصلي است
تلاش‌هاي يك رهبر براي حفظ خط مشي اصلي گروه در جنگ عليه امريكا. اين خط به كرات در اسناد به دست آمده از محل اقامت اسامه بن‌لادن به چشم مي‌خورد. بر اساس نامه‌هاي منتشر شده كه بيشتر آنها در سال 2010 به نگارش در آمده است، بن‌لادن تلاش كرده است كه پيروان خود را به اين سمت و سو سوق دهد كه امريكا دشمن آنهاست. وي در نامه‌اي نوشته است: دشمنان امت اسلامي همانند يك درخت فاسد و شيطاني هستند كه تنه اصلي آن را امريكا تشكيل مي‌دهد. تمركز بر فعاليت‌هاي القاعده در يمن يكي ديگر از دغدغه‌هاي اسامه بن‌لادن بوده است. وي در بسياري از نامه‌هايي كه از محل اقامتش به دست آمده با رهبران ديگر شاخه‌هاي القاعده در كشورهاي ديگر صحبت كرده است. يكي از مهم‌ترين اين كشورها يمن است. او در نامه به رييس القاعده در يمن به وي هشدار داده بود كه عليه دولت يمن عجولانه وارد عمل نشود زيرا شرايط چندان براي تاسيس «دولت اسلامي» مورد نظر آنها فراهم نيست. در يكي از نامه‌هايي كه در سال 2010 به قلم بن‌لادن نوشته شده است، وي تلاش كرده القاعده در يمن را تحت فشار قرار دهد تا با دولت يمن صلح و تمركز خود را به مبارزه با امريكا معطوف كند. شاخه القاعده مستقر در يمن توسط مقامات امريكا به عنوان شاخه‌اي كه بيشترين تهديد براي سرزمين امريكا محسوب مي‌شود، توصيف شده است. همچنين در نامه‌هاي افشا شده، بن‌لادن به انور العولقي، يكي از نيروهاي ارشد القاعده كه متولد امريكا در يمن بود، تاكيد كرده است كه وي براي اثبات خود بايد مورد امتحان القاعده قرار گيرد. بن‌لادن در اين نامه نوشته است: ما در اينجا به كساني اعتماد مي‌كنيم كه آنها را به خطوط مقدم اعزام كرده و مورد امتحان قرار دهيم. العولقي، امام جماعت يك مسجد در حومه ويرجينياي واشنگتن بود. وي پس از حملات يازدهم سپتامبر به يمن گريخت و در سال 2011 در حملات هواپيماهاي بدون سرنشين امريكايي كشته شد. براساس نامه‌هاي منتشر شده، بن‌لادن درباره نگراني‌ها و ترسش از كمرنگ شدن نقش سازمان خود و تضعيف آن همانند ديگر سازمان‌ها صحبت كرده بود.
مراقب رديابي‌هاي ايراني‌ها باشيد
نام ايران نيز در اسناد منتشر شده از اسامه بن‌لادن ديده شده است. در يكي از نامه‌هاي وي به پسرانش نگراني او از تحت تعقيب قرار گرفتن فرزندانش توسط نيروهاي ايراني به وضوح به چشم مي‌خورد. در اين نامه آمده است: ممكن است به شما چيزي با سرنگ يا سوزن تزريق كنند. سر اين سوزن يا سرنگ مي‌تواند به وسيله بسيار كوچكي مجهز شده باشد. شايد سرنگي كه به شما با آن تزريق مي‌شود بسيار عادي به نظر برسد اما سرسوزن آن احتمالا بزرگ‌تر از سرنگ معمولي است. سايز وسيله‌اي كه در سر سوزن قرار گرفته نيز مي‌تواند اندازه يك نخود باشد اما بسيار نرم و بسيار كوچك است. اين وسيله‌ها مي‌تواند براي رديابي به داخل بدن شما راه پيدا كند. مراقب باشيد. مخاطبان اين نامه عثمان و محمد بن‌لادن پسران رهبر القاعده بودند كه گفته مي‌شود مدتي در ايران زندگي مي‌كرده‌اند. اين نگراني اسامه بن‌لادن از تحت تعقيب قرار گرفتن فرزندانش توسط مقام‌هاي ايران در نامه‌هاي ديگر وي به همسرش در ايران هم به چشم مي‌خورد. وي خطاب به يكي از همسرانش مي‌نويسد: به من گفته‌اند كه تو در ايران به دندانپزشك مراجعه كرده‌اي و اكنون نگران مايعي هستي كه براي پركردن دندانت به تو تزريق كرده‌اند. بايد مراقب دستگاه‌هاي رديابي باشي كه ممكن است به تو يا هواداران من تزريق كنند. در دست نوشته ديگري از او نام ايران هم به چشم مي‌خورد و در آن ادعا كرده است كه ايران با اكثريت شيعه در آن با جهان اسلام نامانوس است.
دلم برايت تنگ شده است مادر
اسامه بن‌لادن در يكي از نامه‌هايي كه مخاطب آن مادرش است، نوشته بود: دلم برايت تنگ شده است. من بيشتر اوقات را در محل اختفايم با گريه مي‌گذرانم. يك بار به مالاريا مبتلا شدم. اسامه بن‌لادن پس از آزادي پسرانش از ايران به آنها پيشنهاد مي‌كند به پيشاور بروند. علاوه بر عثمان و محمد، اسامه بن‌لادن فرزند ديگري به نام حمزه داشته است كه مسووليت محافظت از وي را به يكي از مقام‌هاي رده بالاي القاعده سپرده بود. در يكي از نامه‌هايي كه براي اسامه ارسال شده بود اين عضو عالي‌رتبه به اسامه خبر مي‌دهد كه محل اختفاي او بسيار خطرناك است و زندگي حمزه كنار پدرش در آن مكان عاقلانه نيست. در يك نامه ديگر اسامه بن‌لادن به حمزه توصيه مي‌كند كه براي ايمن ماندن از حملات هواپيماهاي بدون سرنشين در يك روز ابري به سمت كراچي حركت كند. حمزه همان‌طور كه از نامه‌هاي پدر به وي مشهود است دردانه اسامه بن‌لادن بوده و از زمان مرگ وي نيز در برخي ويديوهاي القاعده سخنراني كرده است. وزارت امور خارجه امريكا ماه گذشته ميلادي نام حمزه را در ليست تروريست‌هاي تحت تعقيب خود قرار داد. يكي از نامه‌هاي پيدا شده در محل اختفاي اسامه بن‌لادن امضاي دخترش خديجه را دارد. وي در اين نامه به پدر اطلاع داده كه در حال فرار در مناطق مرزي پاكستان و افغانستان است وي همچنين از ابتلا به بيماري‌هاي متفاوت در جريان اين تعقيب و گريزها شكايت كرده و نوشته است كه يك بار مجبور به سقط جنين شده است. خديجه به پدرش اطلاع داده بود كه به ندرت به كامپيوتر دسترسي دارد.
غربي‌ها را خسته كنيد
اسناد متعلق به اسامه بن‌لادن در حالي در واپسين روزهاي حضور اوباما در كاخ سفيد منتشر شد كه نيروهاي اطلاعاتي امريكا بيش از دو سال از وقت خود را بر طبقه‌بندي آنها متمركز كرده بودند. در 49 سند به دست آمده به وضوح مي‌توان اختلاف ميان اسامه بن‌لادن و شاخه القاعده در عراق را ديد. شاخه‌اي كه در نهايت هم به گروه تروريستي داعش پيوست. اسامه بن‌لادن مغز متفكر حملات يازده سپتامبر 2001 به برج‌هاي دوقلو در نيويورك بود. حادثه‌اي كه در آن 3 هزار نفر جان خود را از دست دادند و به نقطه عطفي در تبيين سياست‌هاي نظامي امريكا در خارج از كشور بدل شد. در نامه‌اي كه بن‌لادن به طرفدارانش پس از حادثه 11 سپتامبر 2011 نوشته است از آنها خواسته كه به راهكارهاي جديد براي مبارزه با غرب بينديشند: اگر نمي‌توانيم تسليحاتي مانند تسليحات كشنده غرب داشته باشيم اما در عوض مي‌توانيم سيستم اقتصادي و صنعتي پيچيده آنها را نابود كنيم و نيروهاي آنها را كه بدون ايمان و عقيده مي‌جنگند، خسته كنيم و به ستوه آوريم. مجاهدين بايد روش‌هايي را براي مبارزه با غرب پيدا كنند كه به ذهن هيچ كس در غرب خطور هم نكند. يكي از اين شيوه‌هاي ابتكاري استفاده از هواپيما به عنوان نوعي سلاح است. اين همان كاري است كه ما در واشنگتن، نيويورك و پنسيلوانيا انجام داديم.
نگراني از خشونت القاعده
اسامه بن‌لادن در برخي نامه‌ها هراس خود از تحت تعقيب قرار گرفتن فرزندان، اعضاي خانواده و مقام‌هاي رده بالاي گروهش را به وضوح نشان مي‌دهد و حتي در يك مورد مي‌گويد كه اين نگراني در حال مجنون كردن وي است. وي در دست‌نوشته‌هاي بسياري كه متعلق به ماه‌هاي پاياني زندگي‌اش است از شيوه‌هاي خشونتباري كه داعش به آنها متوسل مي‌شود، ابراز نگراني مي‌كند. در يكي از نامه‌هايي كه رهبر شاخه آفريقاي شمالي القاعده به اسامه بن‌لادن نوشته بود و تاريخ آن به سال 2007 بازمي‌گردد، وي از اسامه مي‌خواهد كه برخي از مقام‌هاي رده بالاي القاعده را از افغانستان و عراق به منطقه آفريقاي شمالي بفرستند تا كار آموزش دادن به نيروهاي تازه نفس القاعده در اين منطقه را بر عهده بگيرند. در يكي ديگر از اين نامه‌ها هم همين مقام ارشد القاعده در آفريقاي شمالي به اطلاع اسامه بن‌لادن مي‌رساند كه آنها گروگان‌هاي زن فرانسوي را در ازاي دريافت 5 ميليون يورو آزاد كرده‌اند اما گروگان‌هاي مرد را نگاه داشته‌اند تا بتوانند هر دو تا سه ماه يك بار با استفاده از آنها ويديوهاي تبليغاتي بسازند. در يكي ديگر از دست نوشته‌هاي اسامه بن‌لادن وي طرفدرانش را به كشتن خبرنگارها و نويسندگان ترغيب كرده است.