محمد هاشمي:
مدل ائتلاف 92 باز هم جواب مي‌دهد
محمد هاشمي برادر آيت‌الله هاشمي و از نزديك‌ترين افراد به وي روز گذشته در گفت‌وگويي به تبعات ناشي از فوت آيت‌الله هاشمي و آينده اصلاح‌طلبان پرداخت. او در اين گفت‌وگو مانند فعالين سياسي اصلاح‌طلب بر تداوم منش سياسي آيت‌الله هاشمي تاكيد و عنوان كرد اگر راه او ادامه يابد مي‌توان به نوعي خلأ ناشي از نبودش را جبران كرد. هاشمي همچنين درباره دولت روحاني عملكردها را مثبت ارزيابي و پيش بيني كرد در صورت حفظ ائتلاف سال 92 و 94 مي‌توان بار ديگر پيروزي را به دست آورد. هاشمي البته نقدهايي هم به تخريب دولت توسط رسانه‌هاي رسمي به ويژه صدا و سيما دارد و معتقد است اين تخريب‌ها مي‌تواند روي ذهنيت جامعه اثرگذار باشد.
رحلت آيت‌الله هاشمي بسيار ناگوار و غيرمترقبه بود اما اينكه در كوتاه‌مدت و بلندمدت چه تاثيري در فضاي سياسي ايران دارد، بايد به دو مطلب اشاره كرد. مطلب اول اين است كه آقاي هاشمي، فرد نبود بلكه يك جريان فكري بود. در حقيقت، صاحب يك انديشه و مكتب فكري برگرفته از اسلام ناب محمدي بود. اگر قرار باشد انديشه‌هاي آقاي هاشمي همچنان در نبودش اجرايي شود و در بستر زمان، جاري و ساري باشد، يك نگاه است. فردي كه جسمش از ميان ما رفته، اگر فكر و انديشه‌اش در ميان ما وجود داشته باشد، خسارت، فقط فقدان جسم مي‌شود و نه انديشه اما اگر كسي رفت و اينگونه تلقي كنيم كه با رفتنش، انديشه‌اش هم رفته است و تاثيري در جامعه نداشته، آن‌وقت بستگي به اين موضوع دارد كه جايگزين اين تفكر و انديشه، كدام تفكر خواهد بود. اگر قرار باشد جريان افراطي، حاكم و ساري و جاري شوند، طبعا خسارت آن بسيار زياد است كه به لحاظ تجربي در گذشته هم اين نوع مسائل را داشته‌ايم؛ حتي در زمان حيات آقاي هاشمي وقتي يك انديشه افراطي در بخشي از كشور حاكم شد، خسارت آن براي كشور و ملت مشخص است. بنابراين اين موضوع مهم است كه وقتي آقاي هاشمي رفته آيا انديشه خود را هم برده و بايد آن را فراموش كرد يا اينكه انديشه وي، زنده و جاويدان و در كشور فعال است و كنشگران سياسي، احزاب و كساني كه بايد بر اساس يك انديشه و تفكر حركت كنند، به آن توسل جسته و حركت مي‌كنند.
مساله ائتلاف اصلاح‌طلبان و ميانه‌روها پس از رحلت آيت‌الله هاشمي مصداقي است كه مي‌توان با آن انديشه‌اي برخورد كرد و پاسخ داد. آقاي هاشمي بر اساس دانسته‌ها و دانش، راهكار پيروزي در سال ۹۲ را در ائتلاف مي‌ديد. آن دانسته و دانش اين بود كه جناح‌هاي سياسي در كشور هر كدام ضريب نفوذي دارند. مثلا اصولگرايان حدود ۲۰ درصد و اصلاح‌طلبان همين مقدار يا اندكي بيشتر. همچنين اعتدالگرايان طبق تجربه، حدود ۳۰ درصد در جامعه ضريب نفوذ دارند. قبل از سال 92 اعتدالگرايان عمدتا از كارگزاران بودند.
آقاي هاشمي گفتند اگر مي‌خواهيد پيروز شويد، ائتلاف بايد به گونه‌اي باشد كه بالاي ۵۰ درصد راي داشته باشد. تبلور اين موضوع در سال ۹۲ در جريان اصلاح‌طلبان و اعتداليون بود. ايشان تشويق مي‌كردند و حتي بيش از تشويق يعني تكليف مي‌كردند كه شما بايد با هم وحدت كنيد. الان زمان اختلافات نگرشي و جزيي نيست و بايد آن را كنار بگذاريد. اگر به پيروزي فكر مي‌كنيد راه آن مشخص است. فرض كنيد اگر در سال ۹۶ مي‌خواهيم با تاسي از آقاي هاشمي پيروز شويم، راه مشخص بوده و عوض نشده است. اين موضوع روشي عقلاني است و عقل هم آن را ثابت مي‌كند. فرض كنيد يك جريان دو كانديدا عرضه كند و هر كدام يك كانديدا داشته باشند. اتفاقي كه در سال ۸۴ افتاد از همين نوع رفتارها بود كه چهار يا پنج كانديدا در صحنه حاضر شدند و هر كدام، سهمي از آرا را بردند و آرا تقسيم شد و نتيجه به گونه ديگري رقم خورد.
با توجه به بررسي كه انجام دادم، فكر مي‌كنم مدل ائتلاف 92 هنوز جواب مي‌دهد. اگر مسائل كشور را به داخلي و خارجي تقسيم‌بندي و بررسي كنيم، بايد بسنجيم نتيجه اين مدل يا خود آقاي روحاني چه كشوري را تحويل گرفت. يعني آنچه كه تحويل روحاني داده‌اند، چه بوده است؟ آن روزي كه آقاي روحاني كشور را تحويل گرفت چه شرايطي داشتيم و امروز چه شرايطي داريم. بايد مقايسه‌اي انجام دهيم.
واقعا كارهاي مثبت و خوب بسياري انجام شده است؛ درست است كه هنوز مشكلات زيادي وجود دارد اما آنها زاييده اين دولت نيست بلكه وارث آن بوده است كه البته توانسته بخشي از آن را حل كند و بخشي نيز هنوز باقي مانده و نياز به زمان دارد. جمع‌بندي من اين است كه شرايط و عملكرد مثبت است و هنوز اقبال وجود دارد.
اگر به تبليغات نگاه كنيد، مي‌بينيد كه صدا و سيما كاملا در برابر دولت قرار گرفته و مرتب سعي مي‌كند دولت را تخريب كند. نوع تبليغ موثر است. بخشي از ذهن مردم را تبليغات مي‌سازد. يك زماني تبليغات دوسويه است و بايد سنجيده شود اما يك زمان تبليغات يك‌جانبه است. عامل ديگر، عملكرد است. عملكرد دولت در تمام زمينه‌ها متناسب با توقع مردم نبوده است اما مردم توقعات بيشتري داشتند. البته چرايي اين عدم موفقيت در عملكرد هم مهم است و بايد بسنجيم و ببينيم كه نقطه شروع دولت كجا بوده و نقطه پايانش كجاست؟ دولت وقتي كشور را تحويل گرفت، رشد اقتصادي منفي 5/5 درصد بود اما رشد اقتصادي، امروز مثبت است.
بارها در رسانه‌ها مطرح شده كه بياييد واقعيات را به مردم بگوييد اما باز دولت ملاحظات داشته و گوشه‌اي از مسائل را گفته است. مساله فسادي كه از دولت گذشته باقي مانده در تمام طول ايران وجود نداشته است. وقتي فساد شروع مي‌شود تا آن را كنترل كنيد، زمان مي‌برد. آقاي روحاني بالاخره يك سري سياست‌ها و ملاحظاتي دارد. آقاي روحاني فردي مانند من و شما نيست و وقتي از جايگاهي برخوردار است، براي خودش الزاماتي دارد.
اصلاح‌طلبان دو دليل براي طرح كانديداي پوششي آورده‌اند؛ يكي اينكه ممكن است از جريان اصولگرايي چندين نفر مانند گذشته كانديدا شوند و بيايند و در رسانه‌ها شروع به تخريب كنند؛ قاعدتا يك نفر نمي‌تواند پاسخگوي اين تهمت‌ها و تخريب‌ها باشد. به همين دليل چند نفر بيايند تا به نوعي كمك‌كار آقاي روحاني باشند.
مساله دوم اين است كه مدتي موضوع عدم صلاحيت آقاي روحاني از سوي شوراي نگهبان مطرح بوده است و سخنگوي اين شورا هم گفته اين‌طور نيست كه اگر يك نفر يك مرتبه تاييد شد، مرتبه دوم هم به همان شكل باشد. بر اساس همين، احتمالي وجود دارد كه جريان ۹۲ بار ديگر تكرار شود. وقتي شوراي نگهبان مشاهده كرد آقاي هاشمي با آن ويژگي‌هايي كه داشت، رأي بالايي دارد، رد صلاحيتش كرد. همان زمان در شوراي نگهبان گفتند كه اگر رأي‌گيري شود، هاشمي ۳۰ ميليون رأي دارد. بنابراين اين احتمال براي آقاي روحاني هم وجود دارد كه جريان رقيب، پيروزي خود را در اين ببيند كه رقيبي نداشته باشد و رقابت بين خودشان و از يك بافت صورت بگيرد و هر كدام‌شان اگر رييس‌جمهور شود، چندان فرقي نكند.
امروز در ميان اصلاح‌طلباني كه مي‌توانند كانديدا شوند و حتي در ميان اصولگرايان، شخصيتي مانند آقاي روحاني با آن تجربه‌اي كه در اين چهار سال به دست آورده، سراغ ندارم. بنابراين اگر اصل بر اين است كه كشور در يك مدار صحيح حركت كند، آقاي روحاني فرد شايسته‌اي خواهد بود.
در خصوص مسائل سياسي هم روحاني، تنها تصميم‌گير نيست. مثلا مساله حصر اساسا به رييس‌جمهور ارتباطي ندارد. آقاي روحاني بر اساس جايگاهي كه دارد، گفت تلاشش را مي‌كند. اين مساله در اختيار آقاي روحاني نيست و جاي ديگري تصميم‌گيري مي‌شود. آقاي روحاني تلاش‌هايي در اين زمينه داشته است. زماني كه آيت‌الله هاشمي زنده بود، دولت تلاش‌هايي در اين زمينه كرد. منبع: مهر