پرونده سينما روي ميز كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي
فرخ‌نژاد به فراستي تاخت و پرويز پرستويي دست به قلم شد
الهام نداف
10 روز بعد از پايان كار سي و پنجمين جشنواره فيلم فجر، اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي جلسه‌اي با حضور منتقدان اين دوره از جشنواره برگزار كردند. از سه منتقد دعوت شده به اين مراسم تنها مسعود فراستي روبه‌روي نمايندگاني چون علي مطهري، احمد سالك، احسان قاضي‌زاده هاشمي، احد آزادي‌خواه و سيدصادق طباطبايي‌نژاد نشست و فريدون جيراني و احمدرضا احمدي به دليل مشغله كاري نتوانستند در اين جلسه حاضر شوند.
در اين جلسه، حرف‌هاي فراستي محل مناقشه و اعتراض سينماگران شد. سيدصادق طباطبايي روايتي از حرف‌هاي فراستي در اين جلسه داشت كه به محض انتشار اين صحبت‌ها در سايت‌ها، سينماگراني چون حميد فرخ‌نژاد و پرويز پرستويي وظيفه خود دانستند، واكنش نشان دهند. به گفته طباطبايي، فراستي معتقد است انتقادهاي خودش و آقاي افخمي و البته جريان رسانه‌اي ايجاد شده، سبب تغيير راي هيات داوران و اهداي بهترين سيمرغ‌ها به فيلم «ماجراي نيمروز» شده، در واقع هيات داوران در ابتدا چنين تصميمي نداشته است. اما بخش بحث‌برانگيز حرف‌هاي فراستي به اظهارات او درباره فيلم «گشت2» برمي‌گردد كه طباطبايي نيز به آن اشاره كرده است: «اين منتقد سينما با انتقاد جدي به فيلم سينمايي «گشت ۲» اين فيلم را اثري مستهجن خوانده كه نمي‌توان به اتفاق خانواده به تماشاي آن نشست. لذا قرار شد اين فيلم قبل از اكران توسط كميسيون ديده شود. به گفته آقاي فراستي در اين دوره كپي‌برداري بيش از حدي از فيلم «ابد و يك روز» شده و اين فيلم‌ها معضلات اجتماعي را نكبت‌بار و اغراق‌آميز نشان داده‌اند، اما با اين وجود از سوي مسوولان جشنواره براي حضور در بخش‌هاي مختلف انتخاب شدند.» علاوه بر اينها از ديگر نقدهاي فراستي، دولتي بودن چرخش اقتصادي سينماست كه در آن بازگشت هزينه اهميتي ندارد. او همچنين توجه نمايندگان مجلس را به فيلم «كاناپه» و توليد فيلم‌هايي بدون رعايت شوونات جلب كرده است. بر همين اساس كميسيون فرهنگي مجلس تصميم گرفت سه فيلم «گشت 2» سعيد سهيلي، «كاناپه» كيانوش عياري و «ماه گرفتگي» به كارگرداني مسعود اطيابي را بازبيني كند. در پي اين جلسه حميد فرخ‌نژاد بازيگر و يكي از سرمايه‌گذاران فيلم «گشت 2» در نامه‌اي تند و تيز و البته با لحني كاملا متفاوت به حرف‌هاي مسعود فراستي تنها منتقد حاضر در جلسه كميسيون فرهنگي واكنش نشان داد. نكته جالب توجه اينجاست كه بهروز افخمي يكي از منتقدان اصلي جشنواره فجر در اين جلسه حضور نداشت. فرخ‌نژاد خطاب به فراستي نوشت: «تلخ بودي و بي‌ادب، ليچار بار همه مي‌كردي با راه و بي‌راه، صواب و نا صواب، حق و ناحق ولي هر چي بود تو خودمون بود، دمتم گرم حالا يه سكه بالا يا پايين تو خودمون بوديم، ولي مرد حسابي چقلي همكاراتو اينور اونور بردن ديگه خدايي آخرشه، خدايا بحق بزرگيت هيچ تنابنده‌اي رو اين جوري آزمايش نكن.» البته اين تنها بخشي از نامه فرخ‌نژاد بود و به نظر مي‌رسد چاره‌اي جز به كار بردن چنين ادبياتي در متن نامه‌اش نداشت. مسعود فراستي تنها منتقد برنامه هفت كه طي 10 روز برگزاري جشنواره فيلم فجر با همراهي بهروز افخمي بحث دو تابعيتي داوران را مطرح كردند، تريبوني به وسعت رسانه ملي براي بيان عقايد و نظرات‌شان داشتند. اما فراستي به همين اندازه اكتفا نكرد و با حضور در كميسيون فرهنگي مجلس، پرويز پرستويي را نيز وادار به نشان دادن واكنش كرد: «حميدفرخ نژاد عزيز، انتقادت را درمورد، مسعود فراستي خواندم. بماند كه از چند سال پيش به شكل‌هاي مختلف در مورد مسعود فراستي، در دنياي مجازي، مصاحبه‌ها و حتي در رسانه حرف زدم. ولي دريغ از اينكه كسي حمايت كرده باشد، چه اهالي تاثيرگذار و صاحب نام سينما و چه مسوولان. بنابراين الان خيلي تعجب نمي‌كنم كه تصميم‌گيري در خصوص اين سينماي مظلوم به مجلس كشيده شود و وقت و انرژي و سرمايه عزيزاني چون شما و ديگر همكاران به هدر رود.» اين بازيگر سينما در بخشي از نوشته خود فراستي را در دسته‌بندي كساني قرار داده كه بايد پرونده گذشته و حالش مورد بررسي قرار گيرد: «مسعود فراستي با صرف چندتا كتاب خواندن و تدريس و فيلم‌هاي خارجي ديدن، صلاحيت نقدكردن آثار سينمايي را ندارد، آنهم در رسانه ملي. بهروز افخمي هم كه بماند، مغازه دو نبش خوبي براي خود بازكرده. بارها با بودجه بيت‌المال به منافع خوبي رسيده، بدون اينكه نقشي در تاثيرگذاري سينما داشته باشد.» اما دو روز بعد از برگزاري جلسه كميسيون فرهنگي مجلس با فراستي، سخنگوي اين كميسيون از برگزاري جلسه‌اي با حضور حجت‌الله ايوبي، رييس سازمان سينمايي، حبيب ايل‌بيگي، معاون نظارت و ارزشيابي و محمد حيدري، دبير جشنواره سي و پنجم، خبر داد. به گفته احد آزادي‌خواه، نماينده مردم ملاير، برآيند جلسه با مديران سينمايي اين بوده كه جشنواره با وجود مشكلات متعدد به نحوي مطلوب و در راستاي جشني هم تراز با انقلاب اسلامي برگزار شد. در اين جلسه سازمان سينمايي دو تابعيتي بودن داوران را ايرادي براي داوري و ارزيابي آثار جشنواره ندانست اما نمايندگان بر انتقاد خود اصرار كردند. آزادي‌خواه در اين باره توضيح داد: «دوتابعيتي الزاما به معناي ضد نظام بودن نيست و كسي چنين توهيني به داوران نكرده است و در ملي و انقلابي‌بودن آنها شكي نيست بلكه نمايندگان به‌طوركلي بر انتخاب داوران با تابعيت محض ايراني تاكيد داشتند.» همچنين به گفته سخنگوي كميسيون فرهنگي مجلس نمايندگان برخي از آثار نمايش داده‌شده در اين دوره جشنواره به‌طورمثال ديالوگ‌هاي فيلم «گشت ارشاد ۲» را در تراز نظام جمهوري اسلامي ايران نديدند. با اين همه اين كميسيون حق نقد را به رسانه ملي داد اما از طرفي تاكيد كرد شرايط دفاع از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بايد ايجاد شود.
اما نوك تيز پيكان انتقادات ايوبي، رييس سازمان سينمايي، بيشتر متوجه صدا و سيما بود. يكي از مهم‌ترين مطالبات جدي او همكاري ميان رسانه ملي و سينماگران است: «از نمايندگان مجلس انتظار مي‌رود در اين باره به سازمان سينمايي و سينماگران ياري رسانند. حدود ۴ سال به زبان‌هاي مختلف مانند مكتوب و شفاهي با مسوولان رسانه ملي درباره تبليغ مناسب فيلم‌هاي سينمايي مكاتبه كرده‌ايم اما هنوز نتيجه‌اي حاصل نشده است. متاسفانه خصومت رسانه ملي با سينما در برخي از برنامه‌هاي تلويزيوني در ايام سي و پنجمين جشنواره فيلم فجر بيشتر نمايان شد و موجبات ناراحتي هنرمندان را فراهم كرد. بايد پرسيد كدام يك از ادعاهاي آقايان افخمي و فراستي در رابطه با جشنواره درست از آب درآمد كه اين ادعاي‌شان درست باشد تا بشود به آن استناد كرد؟»
ايوبي در پايان صحبت‌هاي خود انصراف برخي نامزدها از روند داوري را ناشيانه و غيرحرفه‌اي دانست. با اين همه بايد منتظر ماند و ديد آيا زبان انتقاد مسعود فراستي همچنان گزنده هست كه مانع از اكران نوروزي فيلمي چون «گشت 2» شود يا خير؟