اردوغان به مسكو سفر كرد
سفري براي نزديكي مواضع
گروه جهان | رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه روز گذشته به مسكو سفر كرد تا با ولاديمير پوتين رييس‌جمهوري روسيه ديدار و گفت‌وگو كند. اهم مباحث اين ديدار را مي‌توان مسائل مربوط به درگيري‌هاي سوريه و عراق، روابط اقتصادي و بحث انرژي و تلاش براي مبارزه با تروريسم دانست. اردوغان در حالي به مسكو رفت كه تنش‌هاي ميان متحدان سنتي تركيه يعني تركيه و اتحاديه اروپا به‌شدت بالا گرفته است. همچنين تبليغات انتخاباتي براي رفراندوم سراسري در تركيه نيز كه در آلمان و ساير كشورهاي اروپايي بنا بود برگزار شود نيز به تعويق افتاد تا روابط هرچه بيشتر تيره و تار شود. گفتني است اردوغان و ييلدريم براي تبليغ همه‌پرسي قانون اساسي جديد تركيه كه به رييس‌جمهور اختيار بيشتري مي‌دهد، ميتينگ‌هاي تبليغاتي برگزار كردند. اما پس از آنكه اردوغان اعلام كرد دوران نازي‌ها در آلمان سپري نشده است و ادامه دارد منجر به واكنش‌هاي تند مقامات آلماني شد و يك به يك تظاهرات‌ها و ميتينگ‌هاي تبليغاتي وزراي دولت تركيه لغو شد. از طرفي روابط تركيه و امريكا نيز بر سر عمليات آزادسازي رقه سوريه از دستان داعش چندان هماهنگ به نظر نمي‌رسد. با اين حال ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين يك روز پيش از ورود اردوغان به مسكو به خبرنگاران گفت كه دستور كار مذاكرات ميان دو رييس بسيار گسترده است. وي افزود: اين ديدار در شرايط عادي روابط ميان مسكو و آنكارا صورت مي‌گيرد كه از شرايط بحراني عبور كرده‌اند. روابط بين روسيه و تركيه به عنوان رقباي منطقه‌اي براي قرن‌ها در طول دو سال گذشته با فراز و نشيب‌هاي فراواني همراه بوده است. تركيه و روسيه بر سر سوريه دو طيف متفاوت را در اين بحران نمايندگي مي‌كنند و روابط آنها به‌شدت تيره و تار شد هنگامي كه جت جنگي روسيه در نزديكي مرز با سوريه در نوامبر 2015 مورد هدف تركيه قرار گرفت و ساقط شد. اين حادثه زماني رخ داد كه تنها يك هفته از حملات گسترده هوايي روسيه در سوريه به سمت مخالفان و تروريست‌هاي حاضر در صحنه نبرد روسيه مي‌گذشت. روسيه و تركيه در حال حاضر به طور مشترك به يك چارچوب آتش بس در مذاكرات قزاقستان براي پايان دادن به جنگ سوريه دست يافته‌اند كه حتي در مواردي نيز به صورت هماهنگ عمليات‌هاي نظامي نيز انجام دهند. گفتني است طي روزهاي اخير سران ارتش تركيه، روسيه و امريكا در آنتاليا گرد هم آمدند تا جلوي هرگونه درگيري احتمالي ميان هريك از طرفين در خاك سوريه و به خصوص در شهر منبج گرفته شود. گفته مي‌شود در اين سفر وزير دفاع تركيه نيز اردوغان را همراهي كرده تا طرفين بتوانند مواضع نظامي و اختلافات به خصوص در بحث سوريه را نزديك كنند. پوتين در آغاز مذاكرات خود با همتاي تركيه‌اي خود گفت: ما به طور جدي در راستاي حل بحران سوريه قدم بر مي‌داريم. وي افزود: من بسيار خوشحالم كه روابط بسيار خوبي ميان ارتش‌هاي دو كشور و سرويس‌هاي امنيتي ما شكل گرفته و ارتباط نزديكي ميان دو طرف وجود دارد. آنگونه كه روسيه و تركيه اعلام كردند حملات هماهنگي را عليه داعش طي ماه‌هاي اخير آغاز كردند. طي يك ماه گذشته حمله هوايي روسيه به طور تصادفي سه سرباز ترك كشته شدند. همچنين طي هفته گذشته افسران ارشد نظامي روسيه، ايالات متحده و تركيه در آنتاليا تلاش آشكاري در راستاي جلوگيري از حوادث احتمالي و كمك به آرام كردن بي‌اعتمادي متقابل بين نيروهاي حاضر در صحنه نبرد در سوريه انجام دادند. تركيه مخالفان سوري موسوم به ارتش آزاد را نمايندگي مي‌كند و روسيه نيروهاي دولتي سوري را حمايت مي‌كند و امريكايي‌ها نيز نيروهاي كرد سوري را حمايت مي‌كنند كه براي خود آن را سرمايه‌اي در نبرد رقه مي‌بينند. با اين وجود اين يك واقعيت است كه همكاري‌هاي نزديك ميان روسيه و تركيه در سوريه نشان‌دهنده يك چرخش نگاه از سوي تركيه است. در صورتي كه شايد تا يك سال پيش چنين موضوعي حتي قابل تصور نبود. زيرا تضاد منافع ميان دو طرف به حدي بود كه جنگ ميان دو طرف را محتمل‌تر مي‌كرد تا همراهي دو طرف؛ اما با توجه به اينكه تركيه به‌شدت از مواضع امريكا در قبال خود چه در دوره اوباما و چه در دوره رياست‌جمهوري ترامپ كه اردوغان اميد بسيار زيادي به نزديكي روابط با امريكا داشت اما با توجه به نا اميدي آنكارا از واشنگتن، اردوغان بيش از هر زمان ديگري تلاش مي‌كند تا خود را به روسيه نزديك‌تر كند. پيش از اين سفر، كرملين اعلام كرده است كه اردوغان و پوتين قصد دارند تا در خصوص دو پروژه مربوط به انرژي با يكديگر ديدار و گفت‌وگو كنند. اين دو پروژه شامل نيروگاه هسته‌اي آكويي و نيز احداث يك خط لوله گاز طبيعي است. بسياري از تحليلگران معتقدند كه سفر اردوغان به مسكو در دهم مارس به عنوان يك فرصت براي تقويت روابط ميان كرملين و تركيه در زماني صورت گرفته كه روابط تركيه و غرب به‌شدت در حالت اصطكاك به سر مي‌برد و اميد چنداني به نزديكي دوطرف وجود ندارد.
خريد اس- 400
خبرگزاري روسي ايتارتاس پيش از سفر رجب طيب اردوغان به مسكو گزارش داد كه انتظار مي‌رود كه تركيه علاقه‌مند است تا سامانه دفاع موشكي اس-400 را از روسيه خريداري كند. سامانه‌اي زمين به هوا كه قادر است موشك‌هاي فراواني را رهگيري و منهدم كند. اين خبر به نقل از مشاور اردوغان كه با روسيه 24 مصاحبه كرده بود منتشر شد. مقامات تركيه معتقدند كه اس- 400 يك گزينه مناسب براي دفاع ضد موشكي و مورد نياز تركيه است. همچنين روزنامه صباح تركيه اعلام كرد كه تركيه علاقه‌مند است در تهيه موشك‌هاي ضد هوايي دوربرد سام با همكاري روسيه قدم بردارد. از طرفي سامانه اس- 400 قابليت حمل اين اين موشك‌ها را نيز خواهد داشت. تركيه در آزمايش‌هاي اوليه ضد هوايي HQ-9 كه از چين خريداري كرده بود و آزمايش آن ناموفق بود به نظر مي‌رسد كه تمايل به نزديكي بيشتر در اين زمينه به روسيه از سمت تركيه وجود دارد. ولي اين موضوع به‌شدت مي‌تواند براي ناتو نگران‌كننده باشد. چرا كه ارتشي كه ساختار خود را بر مبناي تجهيزات غربي مسلح كرده و به عنوان دومين ارتش بزرگ ناتو براي اعضاي آن نگران‌كننده خواهد بود كه بخواهد فناوري‌هاي موشكي و ضدموشكي خود را به روسيه نزديك‌تر كند. اما در طرف مقابل اگر تركيه بخواهد اين سامانه را دريافت كند بايد بر سر يك جدول زمانبندي با روسيه به توافق برسد چرا كه چين و هند نيز از جمله مشتريان اين سامانه هستند كه بايد پيش از تركيه در اختيار آنها قرار گيرد. اما به نظر مي‌رسد دو طرف مي‌توانند بر سر سيستم‌هاي طرح تحقيق و توسعه خود به توافق برسند به خصوص در خصوص موشك‌هاي ضد هوايي سام كه نياز به پشتيباني فني و نظامي جدي‌تر از سوي روسيه دارد.