آرزو داريم هيچ گونه مميزي در كار نباشد
مهدي غبرايي
مترجم و عضو هيات داوران جايزه «مهرگان ادب»
خوشبختانه وضعيت چاپ و نشر كتاب طي چند سال اخير بهتر از پيش شده است و هر سال وضعيت انتشار كتاب از نظر كميت و كيفيت در مقايسه با سال گذشته مطلوب‌تر شده است. اميدوارم براي چاپ و نشر كتاب از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد هم با موانع كمتري رو به رو شويم و كتاب‌ها در حد نسبتا معقول و منطقي با محدوديت روبه‌رو شوند. هرچند آرزوي‌مان اين است كه هيچ‌گونه مميزي در كار نباشد. بلكه اين موضوع را به فهم و درايت توليد‌كنندگان هنر و همين طور مخاطبان بسپارند و به جاي آنان تصميم نگيرند. همچنان‌كه در قوانين هم آمده است اگر بابت انتشار كتابي، شكايتي هست، بايد اين شكايت در دادگاهي با حضور هيات منصفه رسيدگي شود. سه دوره است كه با جايزه «مهرگان» همكاري دارم. در اين سال‌ها اين جايزه به صورت دوسالانه برگزار شده است. تا دوره پيشين براي گرفتن سالن مراسم اهداي جوايز، مشكل داشتيم. اما خوشبختانه جايزه «مهرگان» يكي از جوايز ادبي قديمي است كه كاملا به صورت شخصي برگزار مي‌شود. در مدت شش سالي كه با اين جايزه همكاري داشته‌ام، ذره‌اي در درايت و كفايت آقاي زرگر دبير اين جايزه شك ندارم. هرگز هيچ برخوردي از جانب او نديدم كه به قول معروف توي ذوقم بخورد. او از جيب شخصي خودش هزينه مي‌كند. البته من نيز به عنوان يكي از داوران اين جايزه، هم زندگي خصوصي خود را دارم و كتاب هزار و دويست، سيصد صفحه‌اي موراكامي را ترجمه مي‌كنم. هفته‌اي يك روز با يكي از ناشران همكاري دارم و به او مشاوره مي‌دهم و با اين همه مشغله بايد سالي چهل پنجاه جلد كتاب بخوانم. هيچ ايرادي بر آقاي زرگر وارد نيست. اما خوب مي‌شد اگر اين جايزه هم مانند ديگر جوايز مشهور دنيا براي داوران بازده مالي مي‌داشت اما در اينجا دستمزدي نزديك به رايگان داريم. البته توقع ما هم بيش از اين نيست. چراكه هيچ يك از دو بخش خصوصي و دولتي از اين جايزه حمايت نمي‌كنند و اين جايزه از اسپانسر هم بي‌بهره است. اگر وضعيت جامعه به سمتي برود كه سرمايه‌داران گوشه‌اي از بار چنين جايزه‌هايي را به دوش بگيرند و احساس مسووليت كنند تا در پيشبرد فرهنگ اين كشور سهمي داشته باشند، وضعيت به اين شكل نمي‌ماند و حتما بهتر خواهد شد. با اين توصيف و به دليل مشغله‌اي كه دارم، خسته شدم در عين اينكه به اين جايزه علاقه‌مندم. البته من سر گل داستان‌هاي كوتاه را خواندم چراكه داوري اين جايزه، چند مرحله‌اي است. بر اين نكته نيز تاكيد مي‌كنم كه در جايزه «مهرگان» همه كتاب‌ها به دقت خوانده مي‌شود. با اين حال مطالبي در گوشه و كنار مي‌شنوم كه البته هميشه اين مسائل هست. اما از جانب خود آسوده‌ام. وجدان خود را شاهد مي‌گيرم كه بارها و بارها بر سر داوري با يكديگر كلنجار رفتيم و بحث كرديم، حتي كلنجارهاي تند داشتيم تا بتوانيم به اتفاق آرا برسيم و اگر نمي‌شد، اكثريت آرا را ملاك قرار مي‌داديم. ممكن است ما به عنوان انسان دچار خطاهاي احتمالي انساني شده باشيم اما اطمينان مي‌دهم كه هر يك از ما درك و دريافت خود را مطرح و از آن دفاع كرديم. تمام ملاحظات دوستي و آشنايي را كنار گذاشتيم و در تمام اين سه دوره چنين بوده است.
كشف اچينگ‌هاي گاوبازي فرانسيسكو گويا در فرانسه
بهار سرلك| مجموعهاي دست‌نخورده از اچينگ‌هاي مشهور گاوبازي فراسيسكو گويا به ارزش 500 هزار پوند در كتابخانه شاتوي فرانسوي كشف شده است. به گزارش روزنامه گاردين؛ اين كتابخانه پر از مجلدهاي زيبا است اما مالك اين عمارت پشت يكي از قفسه‌ها دفتر كلي را پيدا مي‌كند كه در آن مجموعهاي كسل‌كننده از آثار چاپي نظامي فرانسوي است اما چند صفحه جلوتر از آن مجموعه كامل دست‌نخورده‌اي از نخستين اچينگ‌هاي «گاوبازي» گويا ديده مي‌شود. ظاهرا 150 سالي مي‌شود كه اين طرح‌ها به دست فراموشي سپرده شدند. اين طرح‌ها را مالك كنوني شاتو دو مونتيني در شهرستان اور-ا- لوآر واقع در شمال فرانسه در حالي كه كتاب‌هاي كتابخانه را بررسي مي‌كرد، پيدا كرد. احتمالا اين بررسي، نخستين بازرسي كامل در چندين نسل گذشته اين عمارت به شمار مي‌رود. گويا، هنرمند اسپانيايي مجذوب صحنه گاوبازي شده بود چرا كه زماني خود را در لباس مزين گاوباز نقاشي كرده بود (تقريبا بين سال‌هاي 1790 تا 1795)، در سال 1973 هشت نقاشي روي بشقاب حلبي كشيد كه شامل صحنه‌هايي از زندگي گاوها از لحظه تولد تا زماني كه وارد زمين گاوبازي مي‌شوند، مي‌شد. گويا 33 طرح از صحنه‌هاي گاوبازي را در سال‌هاي 1815 و 16 به تصوير درآورد. او اين مجموعه را براي دور كردن ذهنش از مجموعه دلخراش «فجايع جنگ» به تصوير كشيد. برخلاف تصاوير پرخطر سياسي جنگ، گويا اميد داشت با موضوع محبوب و امن گاوبازي پولي به دست بياورد. مجموعه‌هاي «فجايع جنگ» و «كاپريس» كه پيش از مجموعه «گاو بازي» آنها را خلق كرده بود، نقدي بصري درباره موضوع جنگ، خرافات، جامعه مدرن اسپانيا است. مجموعه اواخر سال 1816 در 320 نسخه به چاپ رسيد، حتي در زمانه گويا هم چنين مجموعهاي ناياب بود. بسياري از نسخه‌هاي چاپ اول اين مجموعه براي اين هنرمند از روي بشقاب‌هاي مسي كه خودش قلم زده بود، چاپ شد و حالا اين آثار چاپي در كتابخانه‌ها و موزه‌ها نگهداري مي‌شوند. گرچه در آن زمان گويا آن اقبالي كه در آرزويش بود را به دست نياورد اما امروز مجموعه‌دارها براي داشتن اين طراحي‌ها سر و دست مي‌شكنند. ركورد جهاني آثار چاپي گويا چهار سال پيش در نيويورك با فروش مجموعهاي از اچينگ‌هاي «گاوبازي» به قيمت يك ميليون و نهصد هزار دلار ثبت شد. فرانسيسكو گويا، نقاش رومانتيك اسپانيايي بود. او از مهم‌ترين هنرمندان اواخر قرن هجدهم و اوايل قرن نوزدهم به شمار مي‌رود و به خاطر حرفه طولاني‌اش، مفسر و تاريخ‌نگار دوره‌اش شناخته مي‌شود. اغلب از او به عنوان استادان قديم نقاشي و همچنين مدرن‌ها ياد مي‌شود. از طرفي او يكي از بزرگ‌ترين پرتره‌نگارهاي دوران مدرن است.