گرفتاري‌هاي مدارس در آستانه نوروز و تكرار روش‌هاي منسوخ
علي پورسليمان
مدير گروه صداي معلم
دكتر احمدعلي نوربالا روز يكشنبه هشتم اسفند درمراسم افتتاحيه هفتمين همايش سالانه سلامت روان و رسانه گفت: «اختلال افسردگي نيز در كشور از 4/3 درصد در سال 80 به 7/12 درصد در سال 90 رسيده است. نوربالا به رشد افسردگي در تهران اشاره كرد و گفت: اختلال رواني در تهران از سال 78 تا سال 90 افزايش يافته و از 5/21 درصد به 69/39 درصد رسيد اما از سال 90 تا سال 93 روند كاهشي داشته و در سال 93 به 3/20 درصد رسيده است. وي به استان‌هايي كه شاخص سلامت روان در 15 سال گذشته در آنها كاهش يافته است، اشاره كرد و گفت: استان‌هاي مركزي، اصفهان، يزد، لرستان، تهران، ايلام، خراسان رضوي، زنجان، كردستان و كرمانشاه شاهد كاهش شاخص سلامت روان در آنها هستيم.» يك چهارم ايراني‌ها داراي علايم اضطراب هستند كافي است سري به خيابان‌ها و معابر عمومي بزنيد تا صحت اين ادعا بيش از پيش مشخص شود هر چند ممكن است آمارهاي غيررسمي اعدادي بيش از اين را نيز نشان‌دهند، به نظر مي‌رسد با ورود به نيمه دوم سال و نيز نزديك شدن به روزهاي پاياني سال، اين اضطراب نهادينه شده رو به وخامت و تشديد مي‌گذارد. متاسفانه اين وضعيت در مدرسه نيز تاثيرات خود را گذاشته است. در كلاس‌هاي درس و در مواجهه با دانش‌آموزان نيز شاهد بي‌قراري و اضطرابي هستيم كه از خانواده، اجتماع و ارتباطات اجتماعي به آنها به ارث رسيده است. تاسف‌بارتر اينكه با وجود مشاهده چنين وضعيتي، اقدام قابل ملاحظه‌اي براي تعريف و تبيين اين پديده در مدرسه به عمل نمي‌آيد و بيشتر به معلول پرداخته مي‌شود تا علت و درمان اين مساله. «مدرسه‌گريزي» و «فرار از مدرسه» در روزهاي پاياني سال تشديد مي‌شود و آموزش و پرورش و مدرسه نيز غالبا برنامه‌اي براي مديريت اين وضعيت و به عبارتي «بحران» ندارنداقدامات وزارت آموزش و پرورش در اين هفته‌هاي آخر در ارسال بخشنامه‌هاي رگباري، كليشه‌اي و تكراري در مورد اجبار حضور معلمان و عوامل آموزشي مدرسه و دانش‌آموزان تا آخرين روز آموزشي خلاصه مي‌شود. از سوي ديگر، برخي مدارس نيز با برگزاري آزمون‌ها و امتحانات پياپي سعي مي‌كنند تا به گونه‌اي اين روزهاي پراضطراب و استرس سپري شود. شيوه‌هاي برخورد با اين مساله مي‌تواند از حالت سنتي و كليشه‌اي خارج شده و رنگ و بوي علمي و پژوهشي به خود گيرند. برگزاري مراسم استقبال از سال نو با برنامه‌هاي شاد و متنوع، برپايي مسابقات در موضوعات مختلف به ويژه كتاب‌خواني و ورزش در قالب «مدرسه شاد» مي‌تواند بار سنگين اداره كلاس توسط معلم كه برخي اوقات به حد غيرقابل كنترل و غيرقابل تحمل مي‌رسد را به نحو قابل ملاحظه‌اي كاهش دهد. متاسفانه در برخي مدارس مشاهده مي‌شود كه برخي از عوامل اجرايي و اداري آموزشگاه‌ها و مدارس سعي دارند تا هرچه زودتر و سريع‌تر دانش‌آموزان را وارد كلاس درس كنند و احتمالا خود به دنبال امور شخصي خويش روانه گردند. مديريت اين روزها بايد به طور منطقي بين بخش‌هاي مختلف مدرسه تقسيم شده و مديريت مدرسه نيز برنامه‌اي براي اداره يك مدرسه با رويكردها و پارامترهاي ذكر شده داشته باشد. ادارات آموزش و پرورش نيز مي‌توانند به جاي «مچ‌گيري» و «يافتن مقصر» در اين روزهاي پاياني نظارت علمي همراه با ارايه برنامه‌هاي مفيد و كاربردي و حتي حضور در مراسم مدارس داشته باشند و منتظر ارسال گزارش‌هاي صوري و نمايشي از سوي مدارس نباشند. و اما نكته مهم ديگر، تكاليف نوروزي است. متاسفانه اين تكاليف خود به عاملي براي تنفر و انزجار دانش‌آموزان و حتي معلمان تبديل شده است مهم‌ترين وجهي كه در اين مورد به فراموشي سپرده شده است اين است كه آموزش بايد با ترغيب و ايجاد انگيزه همراه باشد. تكاليف نوروزي بايد با محوريت معلم و مدرسه و در جهت استفاده از تجربيات دانش‌آموزان و معلمان تنظيم شوند. جنبه كسب درآمد در مدارس به بهانه ارايه تكليف نوروزي بايد تعطيل شده و به سمت كيفي شدن تمايل پيدا كنند.
ايام نوروز بهترين فرصت براي بازيابي خويشتن و نيز گسترش فرهنگ كتاب‌خواني است. كتاب‌خواني را فارغ از شعارزدگي و سخنراني‌هاي كسل‌كننده از همين جا و از مدارس شروع كنيم.
منبع: سايت صداي معلم