گزارش خبرنگار اعزامي «اعتماد» از سفر يك روزه وزير امور خارجه به ارمنستان
ديدارها به وقت ايروان با طعم هسته‌اي
ظريف توافق هسته‌اي ايران با 1+5 را به نفع جامعه بين‌المللي و به خصوص كشورهاي منطقه دانست
مهشيد ستوده / دماي صبح زمستاني ايروان به چهار درجه زير صفر هم برسد فرقي ندارد هواي ديدارهاي محمد جواد ظريف بهاري است. هواي بهاري تا شب هم ادامه دارد. شهر خلوت است و خبري از ازدحام صبحگاهي نيست اما وزير امور خارجه به ديدار آنهايي آمده است كه از نگاه خودش «دوستان قديمي» جمهوري اسلامي ايران هستند. صبح زمستاني وزير امور خارجه با ديدارهاي ديپلماتيك در ميدان جمهوري ايروان آغاز شد. درست چند قدم آن طرف‌تر از هتل ماريوت ايروان، وزارت خارجه در ساختماني بلند بالا با نورپردازي‌هاي عجيب محل نخستين ديدار وزير امور خارجه بود. اينجا محمدجواد ظريف نماينده جمعيت ٨٠ ميليون نفري ايران با نمايندگان يك كشور سه ميليوني ديدار مي‌كند، ارمنستان كشوري دموكراتيك با سه قوه مستقل. هواپيماي ظريف كه دوشنبه شب در فرودگاه ايروان به زمين نشست در حالي سه‌شنبه شب مجددا ايروان را به مقصد تهران ترك كرد كه از ديدارهاي ديپلماتيك دستي پر داشت. تاكيد مجدد بر حق هسته‌اي ايران و صلح‌آميز بودن اين برنامه مهم‌ترين محور اين ديدارها بود. كار به اس-٣٠٠هايي كه ايران از روسيه طلب دارد هم رسيد. موضوع بعدي مناقشه قره‌باغ بود. مناقشه‌اي كه انگار حل آن حياتي‌ترين مساله براي ميزبان بود.
از مناقشه قره باغ تا داستان اس- 300 و پرونده هسته‌اي
نخستين ديدار محمدجواد ظريف با همتاي ارمني‌اش صورت گرفت. وزيري كه در آستانه ششمين دهه زندگيش قرار دارد. كمي شبيه به ظريف است. سابقه حضور در بسياري از كشورها را دارد از روسيه گرفته تا لبنان، مصر، عمان، فرانسه مراكش، نشان افتخار صليب بزرگ گريگور مقدس واتيكان را دارد و باتجربه است. پس از ديدار چند دقيقه‌اي كمي بعد نوبت به نشست خبري مشترك بود. نشستي كه تمام تاكيد نعلبنديان در آن بر گسترش روابط بود. ارمني‌ها خواهان حل و فصل مناقشه قره‌باغ بودند و از تلاش ايران براي حل و فصل اين مناقشه استقبال كردند. سياسيون كشور ميزبان در مورد مذاكرات هسته‌اي هم نتيجه‌اي را مي‌خواستند كه نتيجه آن مورد رضايت همگان باشد. جواد ظريف اما اظهاراتش را با تبريك سال نو آغاز و آرزو كرد كه سال ٢٠١٥ سال صلح و آرامش باشد. از شيفتگي‌اش به مهمان نوازي ارامنه گفت و روابط خوب ميان دو كشور. باز هم اعتدال را رمز پيشرفت دانست و افراط را مانع پيشرفت و همين اعتدال را نتيجه همزيستي مسالمت‌آميز اسلام و مسيحيت عنوان كرد. توافق‌هاي صورت گرفته از نظر ظريف داراي درجه كيفي بالايي بود. او هم به مناقشه قره‌باغ اشاره و خواهان حل و فصل اين مناقشه با دوستي و همكاري بين‌المللي شد. پاي برنامه هسته‌اي ايران هم به اين نشست باز شد. او تحريم را مانع حل و فصل موضوع هسته‌اي ايران دانست و گفت كه با مردم ايران از طريق فشار نمي‌توان صحبت كرد. به ايجاد يك واقع‌بيني ابراز اميدواري كرد تا موضوع هسته‌اي ايران به يك نتيجه مطلوب برسد. نوبت به سوالات خبرنگاران ارمني رسيد. مناقشه قره‌باغ سوال آنان از وزير خارجه ارمنستان بود كه نعلبنديان تاكيد كرد بر اساس حقوق بين‌الملل بايد در مورد اين مناقشه حل كرد اما در اين ميان از وجود تناقض در اظهارات مقامات آذربايجاني‌ها انتقاد كرد. ظريف كه در پاسخ به سوال خبرنگاران ارمني از اميدش براي توسعه روابط گفت و امكانات موجود ميان كشورها براي توسعه روابط. سوال خبرنگاران ايراني به اتحاديه اوراسيا و نقش آن مربوط بود. وزير خارجه ارمنستان تاكيد كرد كه با وجود آنكه كشورش به تازگي به عضويت اين اتحاديه درآمده اما اميدوار است. سوال بعدي از وزير خارجه ايران در مورد سامانه اس- ٣٠٠ و خبر جديد از توافق ميان ايران و روسيه براي تحويل گرفتن اين سامانه بود. او در اين مورد تصريح كرد ايران تمايل دارد كه بحث سامانه
اس- ٣٠٠ از طريق گفت‌وگو حل شود. ظريف اعلام كرد كه اين پرونده در مسير حل و فصل قرار گرفته كه اميدوار است حل شود. او اعلام كرد كه در مذاكرات ژنو برنامه غني‌سازي ايران و كليات پذيرفته شده است و ايران از ارايه اطمينان‌هاي لازم براي اثبات صلح‌آميز بودن برنامه هسته‌اي خود ابايي ندارد. وزير خارجه در ادامه توضيحات خود در خصوص مذاكرات ميان ايران و 1+5 تاكيد كرد كه در حال حاضر در اصول اختلافي وجود ندارد، كليات مورد تاييد قرار گرفته و اگر اختلافي هست مربوط به جزييات است.
ديدار با هويك آبراهاميان، نخست وزير ارمنستان
دومين ديدار وزير امور خارجه در سه‌شنبه زمستاني ديدار با نخست وزير ارمنستان بود. محل ديدار بازهم در ميدان جمهوري ارمنستان بود. ديداري در ساختمان قديمي كه مقابل آن نزديك به ١٠٠ نفر ار مردم سه ميليوني ارمنستان تجمع كرده بودند يك تجمع اعتراضي كه شركت‌كنندگان در آن خواهان حل و فصل مساله افزايش ماليات‌ها از سوي نخست وزير بودند. ساختمان قديمي نخست وزيري محل ديدار ظريف با مردي بود كه از فروردين ماه امسال به عنوان نخست وزير انتخاب شده است. ديداري كه به سبك همه ديدارها پشت درهاي بسته صورت گرفت.
بازديد از مسجد كبود ايروان و اقامه نماز جماعت
بازديد از مسجد كبود ايروان برنامه بعدي وزير امور خارجه بود. مسجدي با قدمت ٢٥٠ ساله با يك معماري شرقي و نمادي براي همزيستي مسالمت آميز ارامنه و مسلمانان بود بازديد وزير خارجه از اين مسجد با اقامه نماز جماعت هيات ايراني همراه بود يك بازديد كوتاه از مسجدي كه برف هنوز روي چمن‌هايش نشسته بود و كمي شبيه به معماري‌هاي حوزه‌هاي علميه ايران.
ديدار با رييس مجلس ملي
سومين ديدار رسمي محمد جواد ظريف ديدار با رييس مجلس ملي كشور ميزبان بود. مردي با سال‌ها سابقه كار پارلماني. ساختمان مجلس ملي ارمنستان هم مثل ساير ساختمان‌هاي ايروان قدمت چند ساله دارد خبري از بناهاي آنچناني نيست اما گالوست ساكاهيان به نمايندگي از ١٣١ نماينده مجلسي كه نهاد اصلي قانونگذاري در اين كشور است به استقبال ظريف آمده بود. ساهاكيان كه سابقه رياست گروه دوستي پارلماني ارمنستان با ايران را دارد بيش از هر چيز در گفت‌وگوهايش به توسعه روابط دو كشور و استفاده از ظرفيت‌ها تاكيد داشت. او به كارشناسان توصيه كرد ظرفيت‌هاي ناشناخته را مورد شناسايي قرار دهند.
ديدار با رييس‌جمهور در كاخ رياست‌جمهوري
ديدار بعدي محمد جواد ظريف با سرسركيسيان رييس‌جمهور ارمنستان بود. وزيري 60 ساله كه نزديك به هفت سال از حضورش در كاخ رياست‌جمهوري ارمنستان مي‌گذرد و كرسي‌هاي زيادي را تجربه كرده است؛ از وزارت كشور و دفاع تا نخست وزيري و رياست بر آكادمي شطرنج ارمنستان و حتي تراشكاري در يكي از كارخانه‌هاي ايروان. عضويت در اتحاديه جوانان كمونيست‌هاي پيرو خط لنين را هم تجربه كرده است. رييس‌جمهور هم گسترش مناسبات ايران و ارمنستان را ضروري خواند. هواپيماي محمد جواد ظريف با دستي پر از تفاهمنامه با يكي از كشورهاي همسايه مجددا در فرودگاه مهرآباد بر زمين نشست.
جمله هاي كليدي
روابط خوبي بين دو همسايه ايران و ارمنستان يك نكته را براي دنيا ثابت مي‌كند كه اسلام و مسيحيت به راحتي مي‌توانند در كنار يكديگر دوستي داشته باشند.
اميدواريم همكاري‌ها در زمينه‌هاي مختلف از جمله انرژي، راه، ارتباطات، محيط زيستي و... گسترش يابد.
اميدواريم مناقشه قره باغ بر اساس حقوق بين‌الملل و روش‌هاي مسالمت‌آميز هر چه سريعتر حل و فصل شود.
طرف مقابل ايران در مذاكرات هسته‌اي بايد متوجه باشد كه تحريم ابزار خوبي براي حل و فصل معضلات بين‌المللي نيست و در موضوع هسته‌اي ايران تحريم‌ها هيچ فايده‌اي براي حل اين موضوع نداشته است.
اميدواريم با واقع بيني طرف مقابل در مذاكرات هسته‌اي هر چه سريعتر به راه‌حل خوبي برسيم و معتقديم اين راه‌حل به ضرر هيچكس نيست و حتما به نفع همه كشورها و ازجمله كشورهاي منطقه است.
اكثريت كشورهاي جامعه بين‌الملل با ايران هم نظر هستند كه ايران حق استفاده صلح‌آميز از انرژي هسته‌اي و غني‌سازي را دارد.
هنوز اختلاف نظرهاي جدي در مورد برخي جزييات مهم وجود دارد كه اميدواريم با اراده سياسي و واقع‌بيني طرف مقابل حل و فصل شود.