عملكرد ضعيف ايران در شاخص معماري انرژي در 2017
شاخص عملكرد معماري انرژي جهان رتبه 127 كشور را در توانايي تامين امن، مقرون به صـرفه و پايـدار انـرژي مشـخص مي‌كند. اين شاخص كه از سال 2013 هر ساله توسط مجمع جهاني اقتصاد منتشر مي‌شود، كشورها را بر اسـاس ابعـاد سـه‌گانه رشد و توسعه اقتصادي، پايداري زيست محيطي و دسترسي و امنيت انرژي تقسيم‌بندي مي‌كند.
به گزارش اتاق بازرگاني، صنايع و معدن تهران امتياز ايران در اين شاخص 46/0 از يك و رتبه 120 از ميان 127 كشور است. بر اساس ابعاد سه‌گانه، ايـران در معيـار رشـد و توسعه اقتصادي امتياز 27/0 و رتبه 125، معيار پايداري زيست محيطي امتياز 36/0 و رتبه 118 و معيـار دسترسـي و امنيـت انرژي امتياز 75/0 و رتبه 57 را داراست. بر اين اساس، وضعيت كشور در بعد دسترسـي و امنيـت انـرژي بهتـر از ساير ابعاد و ميانه كشورهاي جهان است. بالا بودن شدت مصرف انرژي، درجه انحراف قيمتـي بـالاي سـوخت در ايران با قيمت‌هاي جهاني، بالا بودن ذرات معلق آلوده‌كننده، انتشـار بـالاي متان و ميـانگين بـالاي مصـرف سـوخت در خودروهاي سواري از مهم‌ترين نقاط ضعف ايران در شاخص معماري انرژي است.
در مقايسه با كشورهاي منطقه، عملكرد ايران در شاخص معماري انرژي به ويژه كارايي مصرف انرژي بسيار ضـعيف اسـت. به عنوان مثال كشور آذربايجان در شاخص معماري انـرژي رتبـه 36، تركيـه رتبـه 41 و تاجيكسـتان رتبـه 46 را دارنـد. در گزارش 2017 مجمع جهاني اقتصـاد، در ايران به ازاي مصرف هر واحد انـرژي، 4/5 دلار توليـد ناخـالص داخلـي توليـد مي‌شود در حالي كه ميانگين اين رقم براي كشورهاي در حال توسعه و اقتصادهاي نوظهـور 79/6 دلار و بـراي كشـور تركيه 12 دلار (يعني 2/2 برابر ايران) است. با توجه به اين گزارش، يكي از اصلاحات ساختاري مهـم در كشـور، اصـلاح وضع موجود در بخش انرژي با تاكيد بر حذف يارانه‌هاي انرژي و استفاده از ابزار پر توان اعمال ماليات بـر مصـرف انـرژي است.
در مقايسه با سال‌هاي گذشته، امتياز ايران نسبت به گزارش سال 2016 حدود 04/0 واحد كاهش يافته و رتبه كشور سه پلـه بالارفته و تضعيف شده است. اما در مقايسه با سال 2013 امتياز كشور 04/0 واحـد افـزايش يافتـه اسـت. كشـور سوييس با امتياز 8/0 در رتبه اول، نروژ با امتياز 79/0 رتبه دوم و سوئد با امتياز 78/0 در رتبه سوم شاخص عملكرد معمـاري جهاني قرار گرفته‌اند كه جايگاه اين كشورها نسبت به سال 2016 تغييري نكرده است. يكي از نكات قابل توجه آن است كه به استثناي فرانسه با رتبه 5، هيچ يك از 10 كشور داراي بزرگ‌ترين اقتصادهاي جهاني (از نظر توليد ناخالص داخلي) در بين 10 كشور برتر شاخص عملكرد انرژي معماري جهاني در سال 2017 قـرار نگرفتـه‌انـد (چين رتبه 95، هند رتبه 87، ژاپن رتبه 45، روسيه رتبه 48 و امريكا رتبه 52). اين مساله نشـان مي‌دهد كـه بزرگ‌ترين اقتصادهاي جهاني همچنان براي دستيابي به تعادلي از كارايي بالا در نظام‌هاي انرژي خود دچار مشكلات و چـالش‌هايي هستند.
تنوع بخشي به منابع انرژي موجب ايجاد توام ريسك‌ها و فرصت‌هاي نويني شده كـه نيازمنـد تغييراتـي عمـده در بـازار و سازوكارهاي مشخص براي حصول اطمينان بابت تامين و دسترسي به انرژي است. از طرف ديگر توسعه منابع اوليـه انـرژي در بهبود سال به سال شاخص عملكرد انرژي معماري جهاني در زمينه تنوع بخشي به منـابع تامين انـرژي در بسـياري از كشورها مشهود است.