همايش ملي حقوق مالكيت ادبي و هنري با حضور وزراي ارشاد و دادگستري برگزار شد
خيز بلند ارشاد براي تصويب قانون كپي‌رايت
ندا آل‌طيب
در وضعيتي كه بسياري از هنرمندان و ناشران از نبود قانون كپي‌رايت به عنوان يكي از كمبودهاي بزرگ عرصه فرهنگ و هنر نام مي‌برند، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي تاكيد دارد كه تصويب قانون كپي‌رايت براي اصحاب فرهنگ و هنر ايجاد امنيت مي‌كند و از مجلس خواست هرچه زودتر اين قانون را تصويب كند.
در چند روز گذشته بسياري از چهره‌هاي فرهنگي اعلام كردند با وجود دلگيري‌هايي كه از بخش فرهنگي دولت تدبير و اميد دارند، همچنان از آن حمايت مي‌كنند و اميد دارند اين دولت در چهار سال دوم فعاليت خود، كم‌كاري‌ها و كم‌توجهي‌هاي گذشته را جبران كند. به فاصله اندكي بعد از روي كار آمدن دوباره حسن روحاني، هفتمين همايش ملي حقوق مالكيت ادبي، هنري و حقوق مرتبط روز سه‌شنبه دوم خرداد برگزار شد كه در آن تاكيد شد ما هم بايد به قانون كپي‌رايت جهاني بپيونديم و فرهنگ و هنرمان را كه صد سال است زير سايه نفت قرار گرفته، به دنيا صادر كنيم. اين همايش يك روزه با سخناني از وزير ارشاد، وزير دادگستري، معاون حقوقي، امور مجلس و استان‌هاي وزارت ارشاد و مديركل حقوقي و امور مالكيت معنوي اين وزارتخانه و... در مركز همايش‌هاي كتابخانه ملي برپا شد.
در اين همايش سيدرضا صالحي اميري، وزير ارشاد از مسووليت اين وزارتخانه در حفظ و گسترش فرهنگ عمومي مردم ايران سخن گفت: «بايد در عرصه فرهنگ ظرفيت‌ها را شناسايي كنيم و فرآيند حقوقي آنها را انجام دهيم. چرا كه امروز كپي‌رايت بحث مهمي است و ما انتظار داريم كه مجلس هر چه زودتر آن را به تصويب برساند. ما اكنون در نشر، ترجمه آثار و در فروش و صادرات آثار مشكل داريم و بايد آن را به همت مجلس حل كنيم.» او اطمينان داد كه بعد از تصويب قانون كپي‌رايت دچار تحول و جهشي در صادرات كالاهاي فرهنگي خواهيم شد چرا كه در ايران ظرفيت صنعت فرهنگ مي‌تواند در يك برنامه بلندمدت جايگزين صنعت نفت شود و تصويب قانون كپي‌رايت براي اصحاب فرهنگ‌وهنر امنيت ايجاد مي‌كند.
در شرايطي كه بسياري از هنرمندان و ناشران همچون نويسندگان و سينماگران از قاچاق آثار خود گله دارند، وزير فرهنگ نيز از همين مشكل صحبت كرد: «امروز با موضوع جعل و قاچاق در حوزه‌هاي مختلف از جمله كتاب مواجه هستيم. كتاب‌ها كه ترجمه مي‌شوند بايد به عرصه جهاني راه يابند. بايد از مولفان و مترجمان حمايت شود اما متاسفانه امروز در اين زمينه مشكل داريم.»
او به تشريح تفاوت فرهنگ عامه و فرهنگ عمومي پرداخت و ابراز تاسف كرد كه به دليل شرايط جغرافيايي كشورمان، با كشف نفت در صد سال گذشته، نقابي به چهره فرهنگ و هنر انداخته شد و فرهنگ ايرانيان آن‌گونه كه بايد و شايد شناخته نشد. صالحي اميري سپس از ويژگي‌هاي مثبت پيوستن به كپي‌رايت گفت: «اگر بتوانيم داشته‌هاي فرهنگي خود را احصا و به لحاظ حقوقي تثبيت كنيم و در عرصه ملي و منطقه‌اي عرضه كنيم، اتفاقات جديدي شكل خواهد گرفت اما متاسفانه در اين عرصه خوب كار نشده است. امروز گردش مالي صنعت فرهنگ ١٢٠٠ ميليارد دلار است و فقط چين در اين خصوص با ١٢٠ ميليارد دلار فعاليت مي‌كند و كره با ٤٢ ميليارد دلار در اين زمينه پيشتاز است.»
وزير ارشاد از تنوع فرهنگي ايران و سبك‌هاي مختلفي كه ريشه در فرهنگ عمومي دارند و از قابليت آنها براي تبديل به صنايع فرهنگي و صدور به نقاط مختلف دنيا صحبت كرد.
صالحي اميري در ادامه صحبتش بر اهميت ديپلماسي فرهنگي در جهان امروز تاكيد كرد: «زبان امروز ما با دنيا زبان مذاكره و گفت‌وگو است. عناصري مانند رسانه، تكنولوژي و صنايع خلاق فرهنگ به عنوان قدرت نرم مطرح هستند. امروزه توليد، انتشار و توزيع كالاهاي فرهنگي نقش مهمي در انتشار فرهنگ ايراني ـ اسلامي دارند. او عبارت ديپلماسي فرهنگي را هم تعريف كرد: «ديپلماسي فرهنگي يعني ايجاد يك ساز و كار جديد با دنيا از طريق فرهنگ، يعني تعامل فرهنگي ميان ملت‌ها. ديپلماسي فرهنگي پايدار، بلندمدت و منطبق بر ارزش‌هاست. بنابراين يكي از دلايلي كه ما به ديپلماسي فرهنگي تاكيد داريم اين است كه با زبان فرهنگ با دنيا سخن بگوييم. باور كنيد اگر دنيا به جاي زبان هسته‌اي با زبان فرهنگي با ما سخن بگويد همه دنيا سر تعظيم به ما فرود مي‌آورند و هيچ كس در دنيا در حوزه فرهنگي نمي‌تواند با ايران
رقابت كند.»
ديگر سخنران اين برنامه حجت‌الاسلام مصطفي پورمحمدي، وزير دادگستري بود كه جمهوري اسلامي ايران را ميدان‌دار برجسته حركت به سمت قدرت نرم دانست: «اگر امروز اين نشست براي پيگيري مباحث حقوقي برگزار مي‌شود، يعني پيش از آن محتواهايي مستقر و توليد شده كه بايد حالا با مباحث حقوقي از آن دفاع كرد. ما مي‌خواهيم از حقوق پديدآورندگان آثار ادبي، هنري و علمي دفاع كنيم اما اصل محتواها، نكته اول و اولويت اصلي است يعني ما در ابتدا به توليدكنندگان نياز داريم و بعد بايد به حقوق آنان فكر كنيم.»
او از اقداماتي كه دولت يازدهم در زمينه‌هاي مختلف انجام داده، سخن گفت: «به ما انتقاد مي‌كردند كه دولت ظرف اين چند سال چه كار كرده و اينكه چرا دولت تمام توانش را گذاشته روي برجام. البته معمولا اين اتفاق مي‌افتد و اقدامات تحت‌الشعاع اقدام بزرگ‌تر قرار مي‌گيرند. در دوره انتخابات وقتي اقدامات صورت گرفته مطرح مي‌شد، برخي گفتند چرا الان داريد اين گزارش‌ها را مي‌دهيد كه جنبه تبليغاتي دارد. اما از رياهاي واجب اين است كه بايد خدمات را گزارش داد. حالا بايد اين رويه را ادامه دهيم تا مردم بيشتر با دستاوردهاي سال‌هاي اخير آشنا شوند.»
پورمحمدي درباره طرح و تدوين لوايح مربوط به مالكيت فكري و ادبي نيز صحبت كرد: «اين مبحث در دولت يازدهم به طور جدي پيگيري شد و به تدوين لوايح مختلفي انجاميد. از جمله آنها لوايح حمايت از فرهنگ عامه است كه ٢ سال فعاليت فشرده صرف آن شده و اميدواريم هرچه زودتر به تصويب مجلس شوراي اسلامي برسد. اگرچه وزارت فرهنگ در اين مبحث، محوريت دارد اما دستگاه‌هاي ديگر نيز بايد در محقق شدن موضوعات همكاري و مشاركت داشته باشند.»
به گفته وزير دادگستري، از جمله موفقيت‌هاي به دست آمده در دولت يازدهم، ارتقاي ٢٨رتبه در عرصه نوآوري جهاني در سه سال اخير است. در سرعت توليد علم، رتبه اول جهاني را كسب كرديم؛ به طوري كه ميانگين توليد علم از سال ٢٠١٥ تا ٢٠١٦ در جهان، ٥/٦ بوده اما در ايران ٥/١٧ بود است. پورمحمدي آمارهايي از رشد آموزش عالي در چند سال گذشته ارايه كرد و درباره مهاجرت نخبگان توضيح داد: «در گذشته ٢٠ درصد از مهاجران از ايران را نخبگان تشكيل مي‌دادند اما در سال‌هاي قبل اين نسبت به كمتر از ٥ درصد رسيده است.»
سيدهادي حسيني، معاون حقوقي، امور مجلس و استان‌هاي وزارت ارشاد نيز در اين همايش حضور داشت و از موضوع اين همايش كه حمايت از فرهنگ عامه است، سخن گفت: «موضوع همايش امسال حمايت از فرهنگ عامه و نمودهاي آن است كه در راستاي بستر‌سازي و تمهيد مقدمات اقتصاد مقاومتي در حوزه فرهنگ برنامه‌ريزي شده است. زيرا اقتصاد مقاومتي مفهومي نيست جز تاكيد بر منابع و ذخاير طبيعي، فكري و فرهنگي كشور و فراهم كردن زمينه استفاده و بهره‌برداري صحيح و
حداكثري از آنها.
حسيني، سرمايه‌گذاري در مصاديق و نمودهاي فرهنگ عامه را امري منطقي و عقلاني دانست و در توضيح آن گفت: «زيرا مصاديق فرهنگ عامه بر خلاف توليد بسياري از محصولات حاصل از منابع طبيعي از جمله نفت و گاز و... منجر به تخريب محيط زيست نمي‌شود و در كوتاه‌ترين زمان ممكن با تربيت نيروي انساني ماهر و داشتن ذوق هنري و طبع لطيف خلق مي‌شوند.»
لادن حيدري، مديركل حقوقي و امور مالكيت معنوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دبير اين همايش نيز برنامه‌هايي را كه وزارت ارشاد در برپايي اين همايش‌ها دارد، تشريح و بر ضرورت استمرار اين برنامه‌ها تاكيد كرد.