تقويت گزينه گسترش حضور نظامي امريكا در سوريه
جيمز متيس ترمز برخي سياست‌هاي افراطي ترامپ عليه ايران را مي‌كشد
ميثم سليماني
دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا تشنه موفقيت است. در روزهايي كه دولت امريكا زير فشار شرايط داخلي اين كشور قرار گرفته و از چپ و راست فشارها روي آن با موضوعات مختلف گسترده‌تر مي‌شود، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده علاقه‌مند است تا به يك دستاورد مهم دست پيدا كند يا اينكه شرايط را به سمتي ببرد كه افكار عمومي اين مشكلات را فراموش كنند. حالا خبرهايي به گوش مي‌رسد كه كاخ سفيد قصد دارد شانس خود را بيش از پيش در زمين سوريه امتحان كند. فارين پاليسي در گزارشي به نقل از منابع آگاه نزديك به دونالد ترامپ عنوان كرد كه دو تن از مقامات ارشد كاخ سفيد به‌شدت در حال فشار براي هل دادن دولت به سمت گسترش جنگ در سوريه هستند و آن را فرصتي مي‌دانند كه با ارتش سوريه و نيروهاي ايراني در اين منطقه روبه‌رو شوند.
سياست عصبي كردن ايران
عزرا كوهن، مدير ارشد اطلاعاتي در شوراي امنيت ملي امريكا و درك هاروي، مشاور ارشد خاورميانه شوراي امنيت ملي به‌شدت دنبال حمله گسترده‌تر ارتش ايالات متحده در جنوب سوريه طي هفته‌هاي گذشته بودند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه برخي درگيري‌هاي محدود ميان نيروهاي مورد حمايت ايران و ارتش سوريه با تعدادي از نيروهاي ارتش امريكا رخ داده است. دو منبع به فارين پاليسي گفته‌اند كه برنامه‌هايي در كاخ سفيد دنبال مي‌شود كه قصد دارند به سمت عصبي كردن نيروهاي ايراني پيش بروند كه اين برنامه‌ها توسط شخص جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده بيش از يك بار متوقف شده است. وضعيت در جنوب سوريه طي هفته‌هاي اخير پس از آن پيچيده شد كه جنگنده‌هاي ايالات متحده به يك هواپيماي بدون سرنشين كه در حال گشت زني با متحدان سوري در نزديكي پاسگاه مرزي امريكا التنف بودند حمله و آن را منهدم كرد. همچنين انهدام اين هواپيماي بدون سرنشين در حالي صورت گرفت كه جنگنده‌هاي امريكايي نيروهاي شيعه مورد حمايت ايران كه در حال نزديكي به پايگاه نظاميان امريكايي بودند را مورد هدف قرار داد. با وجود اين موضع تهاجمي از سوي ايالات متحده امريكا در خاك سوريه، برخي از مقامات كاخ سفيد به متيس و فرماندهان نظامي ايالات متحده فشار مي‌آورند كه جبهه گسترده‌تري را عليه ايران و متحدانش در جنوب شرقي سوريه ايجاد كنند كه اين موضوع مي‌تواند تبديل به يك اقدام مخاطره‌انگيز در نبرد سوريه شود. مقامات وزارت دفاع امريكا مي‌گويند اين يك رويارويي خطرناك با ايران است. آنها معتقدند كه چنين برخوردهايي مي‌تواند به اقدامات تلافي‌جويانه‌اي عليه نيروهاي امريكايي مستقر در عراق و سوريه منجر شود چرا كه تهران هزاران نفر از نيروهاي مسلح و صدها نفر از افسران سپاه پاسداران (ادعاي واشنگتن) را در اين مناطق مستقر كرده است و اين موضوع مي‌تواند تبديل به يك نبرد جدي در آينده شود. جيمز متيس، ژنرال جوزف دانفورد رييس ستاد مشترك ارتش امريكا و برت مك‌گورك، مسوول نظارت بر ائتلاف ضد داعش همگي معتقدند كه بايد تمركز را بر فشار روي از بين بردن سنگرهاي باقيمانده از داعش بگذارند كه از جمله آنها استان مهم رقه در شرق و جنوب شرقي سوريه است. به گفته مقامات اين استراتژي‌اي است كه اين افراد دنبال و درراستاي آن تلاش مي‌كنند. كاخ سفيد نسبت به اين اخبار هيچ واكنشي نشان نداده است. اما پنتاگون در يك اظهارنظر عمومي اعلام كرد كه به هيچ‌وجه قصد مبارزه با نيروهاي حامي بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه را ندارد مگر اينكه آنها را تحريك كنند. در بيانيه‌اي كه فرماندهي مركزي ايالات متحده كه نظارت بر عمليات نظامي در خاورميانه را برعهده دارد در ششم ژوئن اعلام كرد: ائتلاف به دنبال مبارزه با دولت يا طرفداران دولت سوريه نيست. اما اگر نيروهاي طرفدار دولت حاضر به تخليه مناطقي كه در تضاد با منافع آنها باشد نشوند در راستاي دفاع از خود اقدام مي‌كنند.
شكاف در جلسه كاخ سفيد درباره ايران
متيس و دانفورد نخستين بار نيست كه در برابر فشار و طرح‌هاي كاخ سفيد در راستاي اقدام‌هاي تهاجمي ايستادگي مي‌كنند چرا كه در برخي موارد طرح‌هاي به‌شدت بي‌پروا از سوي كاخ سفيد ارايه مي‌شود. پيش از طرح اين مباحث دو ايده آزمايشي در خصوص سوريه مطرح شد. ابتدا اين ايده عنوان شد كه نيروي زميني ايالات متحده به صورت گسترده به سوريه اعزام شود و به جاي تكيه بر نيروهاي كرد و عرب محلي سوريه داعش را سرنگون كنند. آخرين مخالفت نيز همزمان با بحث بررسي كاخ سفيد در خصوص بازنگري سياست خود در قبال ايران بوده است كه شامل بررسي نقش افسران ايراني به صورتي نيابتي در حمايت از دولت است و همچنين موضوع توافق چندجانبه هسته‌اي با تهران. برخي منابع عنوان مي‌كنند كه در اين جلسه ارزيابي‌هاي گسترده‌اي در خصوص ايران صورت گرفته كه اختلافات فراواني ميان مقامات حاضر در جلسه در خصوص سياست آينده در قبال ايران شد.
دانيل پلتكا، معاون موسسه مطالعات سياست خارجي و دفاعي در موسسه اينترپرايز مي‌گويد: من فكر نمي‌كنم كه ما يك استراتژي جدي در برابر سوريه يا يك استراتژي جدي در برابر ايران و حتي هردوي آنها با هم داشته باشيم. وي با انتقاد از سياست دولت گذشته در قبال ايران آن را ضعيف خواند و گفت: سوريه ضعف ايران است. ايرانيان براي‌مان اين پيام را فرستاده و دوباره و دوباره اثبات كردند كه آنها متعهد به حفظ اسد در قدرت هستند. ايده هل دادن ايراني به سوريه بسيار خردمندانه است اما آنچه كه آخر بازي رخ مي‌دهد چيست؟
براي مخالفان ايران در داخل و خارج دولت امريكا جنگ داخلي سوريه تبديل به يك لحظه محوري و تعيين‌كننده شده است. آيا ايران يا ايالات متحده بر عراق و سوريه نفوذ دارند. آنها مي‌ترسند در دوره‌اي كه واشنگتن در حالت آماده‌باش بوده تهران به عنوان يك بازيكن غالب در يك كريدور زميني از طريق عراق، سوريه و لبنان پديدار شود.
مسابقه غيرضروري با ايران ندهيم
كالين كاهل، مشاور امنيت ملي جو بايدن معاون اول سابق رييس‌جمهور ايالات متحده نيز معتقد است، جنگ گسترده‌تر عليه نيروهاي مورد حمايت ايران در سوريه، هر دو غير ضروري و فوق‌العاده خطرناك است. كاهل در ادامه تاكيد مي‌كند كه ايران قصد دارد به صورت نيابتي در سوريه حضور داشته باشد و حكومت شيعيان بر عراق را نيز تقويت كند و يك روابط استراتژيك با بغداد ايجاد كند. اين امر مي‌تواند هزاران نفر از نيروهاي امريكايي در عراق را در معرض خطر اقدامات تلافي‌جويانه از سوي شبه نظاميان شيعه قرار دهد. كاهل معتقد است كه مسابقه با ايران در عراق و سوريه ضروري نيست چرا كه مشخص نيست در چند ماه آينده برنده يا بازنده‌اي داشته باشد. دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري ايالات متحده در طول ماه‌هاي اخير شعارهاي شديدي را عليه ايران مطرح كرده كه بسياري آن را سيگنال‌هايي براي مقابله با تهران مي‌دانند. اما دولت هيچگونه اقدام و استراتژي چشمگيري را در اين خصوص طرح‌ريزي نكرده است. اين در حالي است كه ماه گذشته ميلادي دونالد ترامپ در عربستان سعودي حاضر شد و يك سخنراني را در كنفرانس وحدت جهان اسلام مطرح كرد كه در راستاي حمايت از عربستان سعودي و مبارزه با ايران در خاورميانه بود و بسياري آن را يك بازگشت به عقب امريكا در راستاي تلاش براي منزوي كردن ايران عنوان كردند. تعداد محدودي از پادشاهي‌هاي خليج فارس و اسراييل از صحبت‌هاي دونالت ترامپ استقبال كردند. امريكا و عربستان كه مدعي هستند ايران در يمن يك جنگ نيابتي را به راه انداخته به اين بهانه حمايت‌هاي خود را از عربستان در جنگ يمن افزايش داد و در اين راستا براي كمك به آنها قول مساعد داد. اما كارشناسان معتقدند بزرگ‌تر شدن نقش امريكا در جنگ يمن علاوه بر سوريه و عراق و كمك‌هاي بيشتر به عربستان و ورود به يك جنگ نيابتي با ايران مي‌تواند به‌شدت نتيجه معكوس در پي داشته باشد. زيرا شرايط در يمن به حدي پيچيده است كه شايد اصلا زمين بازي براي عربستان با حضور بازيگران متعدد در آن وجود نداشته باشد.
با اين وجود در ميان تمام اتفاقات حول محور دولت دونالد ترامپ هنوز مشخص نيست موضع ژنرال مك مستر مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ در اين خصوص چگونه است. اما اين احتمال وجود دارد كه مك مستر ديدگاه‌هاي نزديك به وزارت دفاع و ژنرال دانفورد داشته باشد. هرچند افرادي همچون كوهن و هاروي براي مك‌مستر كار مي‌كنند كه به‌شدت اعتقادات تهاجمي عليه ايران دارند اما نمي‌توان آن را مربوط به افكار مك مستر دانست و هرچند براي او كار مي‌كنند اما افرادي هستند كه در اصل با مايكل فلين مشاور امنيت ملي سابق ارتباط داشتند و به وسيله او وارد ساختار شدند اما با رفتن او از كار بركنار نشدند. افرادي مانند كوهن حدود 30 سال سن دارد كه به گفته برخي همكاران سابق وي، او بسيار بي‌تجربه به نظر مي‌رسد. هاروي نيز مشاور اطلاعات نظامي ژنرال پترايوس فرمانده سابق در عراق بود كه در يك بحران اخلاقي و اعتماد قرار گرفت.
تلاش براي سرنگوني دولت ايران
بنا بر برخي گزارش‌ها كوهن به ديگر مقامات گفته است كه قصد دارد با استفاده از جاسوسان امريكايي در راستاي كمك به سرنگوني دولت ايران قدم بردارد. اين خبري است كه به تازگي روزنامه نيويورك تايمز منتشر كرده است. مك مستر مي‌گويد زماني كه به عنوان مشاور امنيت ملي منصوب شدم قصد داشتم تا كوهن را در سمت خود جابه‌جا كنم و به كار ديگري بگمارم اما در آن زمان با مخالفت استيو بنن استراتژيست ارشد كاخ سفيد و جرد كوشنر مشاور ويژه رييس‌جمهور مواجه شد و در آن زمان از ترامپ خواستند تا از جابه‌جايي او جلوگيري كند. گفته مي‌شود كوهن معمولا در حال پيشبرد اهداف خود با دور زدن رييس خود است. در كاخ سفيد نيز اكنون يك رقابت جدي براي پيشبرد اهداف به وجود آمده و هركس سعي مي‌كند خود را به رييس‌جمهور نزديك كند و سعي دارند نفوذ خود را بيشتر كنند. اين افراد در كاخ سفيد سعي دارند شرايط را به نحوي پيش ببرند كه حوادث برروي زمين در سوريه گسترش پيدا كند و پتانسيل درگيري ناخواسته نيز گسترش پيدا كند. جنگجويان طرفداران اسد تركيبي از شبه‌نظاميان شيعه، ارتش سوريه، حزب‌الله لبنان همراه با مشاوران نظامي ايراني است و اكنون در التنف سوريه احتمال درگيري ميان امريكايي‌ها و اين نيروها رو به افزايش است و اين مشاوران ضد ايراني در كابينه ترامپ بيش از هر زمان ديگري قصد دارند تا آتش ديگري را در منطقه برپا كنند.