فاتح سينما و تئاتر از دنيا رفت

سم شپرد، نمايشنامه‌نويسي كه با آثار وهم‌انگيزش چشم‌انداز امريكاي غربي و ساكنانش را بازتعريف كرد، روز پنجشنبه در خانه‌اش واقع در كنتاكي درگذشت. سخنگوي خانواده شپرد خبر درگذشت او را روز دوشنبه تاييد و علت آن را بيماري ALS (اسكلروز جانبي آميوتروفيك) عنوان كرد. كارنامه كاري شپرد نيم قرن را دربرمي‌گيرد. او پديدآورنده 44 نمايشنامه، چندين مجموعه داستان كوتاه، مقاله و خاطره است. اين نمايشنامه‌نويس براي نگارش «كودك مدفون» موفق به دريافت جايزه پوليتزر نمايشنامه‌نويسي در سال 1979 شد.  شپرد نوشتن نمايشنامه را در دهه 60 آغاز كرد. او سال 2014 در مصاحبه‌اي با نشريه آبزرور درباره تئاتر دهه 60 امريكا گفته بود: «در آن زمان تئاتر دچار كمبودي شده بود. پيشامد خاصي روي نمي‌داد. هنر امريكايي با گرسنگي دست‌وپنجه نرم مي‌كرد.»  شپرد سال 2009 از سوي بنياد بين‌المللي جايزه تئاتر لارا پلز موفق به كسب عنوان استاد نمايشنامه‌نويسي امريكايي شد.  اغلب نمايشنامه‌هاي شپرد با عناصر تلخ، شاعرانه و اغلب سوررئال، كمدي سياه و شخصيت‌هاي بي‌ريشه‌اي كه در حاشيه جامعه امريكا زندگي مي‌كنند، شناخته مي‌شوند. سبك نويسندگي او طي سال‌ها دستخوش تغيير شد و از آبزورديسم نخستين نمايش‌هايي كه در برادوي به صحنه برد تا رئاليسم نمايش‌هاي «كودك مدفون» و «نفرين طبقه گرسنه» حركت كرد.  سم شپرد با بازي در فيلم‌هايي همچون «روزهاي بهشت» (1978) به كارگرداني ترنس ماليك و در كنار ريچارد گي‌ير، «مردان واقعي» (1983) و «انفجار جمعيت» (1987) خود را به علاقه‌مندان سينما معرفي كرد. او براي ايفاي شخصيت چاك يائگر در فيلم «مردان واقعي» نامزد جايزه بهترين بازيگري مرد مكمل آكادمي اسكار شد. در سال ۱۹۸۴ به صورت مشترك با «ويم وندرس» فيلمنامه فيلم معروف «پاريس تگزاس» را نوشت.  بازيگري نخستين انتخاب او در حوزه تئاتر و سينما بود. او بعدها در اين باره گفته بود: «در آن زمان پيشنهادها روي سرم سرازير مي‌شد و من ترسيده بودم. مثلا بازي در فيلم‌هايي مثل «سرخ‌ها»ي وارن بيتي را رد كردم، همان شخصيت يوجين اونيل كه جك نيكلسون بازي كرد. مدير برنامه‌هايم داشت ديوانه مي‌شد. نمي‌دانستم ستاره سينما بودن چه تجربه‌اي است. همه تو را مي‌خواهند. »   شپرد به تازگي در فيلم سينمايي روانشناختي «اينجا هرگز» به كارگرداني پاول استارك نيز حضور داشت كه ماه پيش براي نخستين‌بار روي پرده رفت.  او  علاوه بر كسب يك جايزه پوليتزر براي نگارش نمايشنامه «كودك مدفون»، دوبار نيز براي نمايش‌نامه‌هاي «حماقت براي عشق» و «غرب واقعي» نامزد اين جايزه معتبر شد. او دو بار هم نامزد جايزه توني، مهم‌ترين جايزه دنياي تئاتر شد. او درباره بازيگري در صحنه تئاتر در مصاحبه با نيويورك‌تايمز گفته بود: «براي بازي در فيلم لازم نيست كاري كني. فقط مي‌نشيني. خب شايد هم درست‌ترش اين باشد كه از نشستن هم كمتر كار مي‌برد. اما روبه‌رو شدن با مخاطبان خيلي وحشت‌آور است.» آخرين نمايشنامه او با نام «يك ذره ترس» نخستين‌بار در سال ۲۰۱۳ روي صحنه رفت. همچنين رمان «يك طرف» اوايل سال جاري ميلادي روانه كتابفروشي‌ها شد. در ايران نيز نمايشنامه‌هاي «كودك مدوفون» و «غرب واقعي» او با ترجمه داريوش مهرجويي منتشر شده است.