نگاهي به حوادثي كه بر سر پروژه‌هاي ريلي سايه افكنده است
دزد آمد، قطار نيامد
گروه اقتصادي
اواخر ارديبهشت ماه بود و در هياهوهاي انتخابات رياست‌جمهوري دولت دوازدهم كه خبرها از رسيدن ريل به كرمانشاه حكايت داشت؛ اعلام شد كه بالاخره كرمانشاهي‌ها قرار است به آرزوي ديرينه خود با طنين انداختن سوت قطار برسند. همزمان شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقلي هم اعلام كرد كه ريل‌گذاري كريدور غرب ايران در روزهاي پاياني به سر مي‌برد و كم كم قطار به استان كرمانشاه مي‌رسد تا در گام بعدي راه‌آهن ايران به عراق متصل شود. هر چند كه اين وعده‌ها به انتخابات نرسيد و مردم كرمانشاه دو ماه بعد يعني در 12 مرداد ماه رسما از پايان ريل‌گذاري كريدور غرب كه خوان آخر رسيدن قطار به كرمانشاه بود، خبر‌دار شدند اما تا امروز كه يك ماه و يك هفته از آن روز هم مي‌گذرد خبري از رسيدن قطار به كرمانشاه نيست؛ موضوعي كه در سكوت خاصي تا امروز ادامه يافته است. اين در حالي است كه وزارت راه و شهرسازي بيشترين مانور خبري را براي توسعه راه‌آهن غرب كشور پس از خريدهاي هواپيمايي، در هنگامه انتخابات رياست‌جمهوري و راي اعتماد عباس آخوندي انجام داده بود. تاكيد داشت كه اعلام كند، دولت اتمام ريل‌گذاري كريدور غرب را از اولويت‌هاي خود قرارداده و علاوه بر به ثمر رساندن اين وعده، تلاش دارد تا بخش درآمدزايي هم براي كشور ايجاد كند. حال آنكه بعد از تقريبا يك ماه و نيم از اعلام رسمي پايان ريل‌گذاري راه‌آهن كرمانشاه خبري از سوت قطار در كرمانشاه نيست. گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه هيچ كدام از ايستگاه‌هاي قطار در اين مسير آماده بهره‌برداري نيست. وزارت راه و شهرسازي در اين رابطه سكوت كرده و اعلام نمي‌كند كه دليل اين تاخير چيست. البته شنيده‌ها حكايت از ادامه‌دار بودن اتفاقي دارد كه تاكنون چند باري پاي ريل‌گذاري‌هاي دولتي خوابيده است و اين‌بار نيز خط‌آهن كرمانشاه به اين سرنوشت دچار شده است.
در نشريات محلي استان كرمانشاه اخيرا خبري منتشر شده كه بر مبناي آن سارقاني با هوابرش اقدام به بريدن خطوط ريل راه‌آهن كرمانشاه كرده‌اند. مسوولان ريلي كشور هم‌اكنون پرونده‌اي را براي دزدي ريل قطار كرمانشاه در دادگاه اين استان باز كرده‌اند كه نشان مي‌دهد پس از اتمام ريل‌گذاري كريدور غرب با دزدي ريل‌هاي حد فاصل بيستون به كرمانشاه بخشي از كار تكميل اين خط‌آهن را معطل كرده‌اند. البته روايت‌هاي ديگري هم شنيده شده كه حكايت از كمبود منابع مالي براي تكميل اين پروژه دارد. اين در حالي است كه اسدالله رازاني، استاندار كرمانشاه اواخر سال گذشته به نقل از محمدباقر نوبخت، رييس سازمان برنامه و بودجه اعلام كرده بود كه قطار 31 فروردين به كرمانشاه مي‌رسد؛ برنامه‌ريزي‌اي كه ظاهرا قرار است دوباره به عقب بيفتد.
ريل دزدي در روز روشن!
مقامات وزارت راه و شهرسازي در ماه‌هاي گذشته بارها خبرهاي ضد و نقيضي از افتتاح و بهره‌برداري از راه‌آهن كرمانشاه اعلام كرده‌اند، اما حالا به جز خشكسالي منابع، گويا ريل دزدي هم دست مسوولان حمل و نقلي را بسته است و فعلا وعده‌هاي توسعه شبكه ريلي و توسعه حمل و نقل ريلي با گره‌هايي همچون ريل دزدي عجين شده است. مسوولان ريلي كشور هرچند سعي مي‌كنند در اين مورد سكوت اختيار كنند اما نشريات محلي استان كرمانشاه تاييد مي‌كنند كه اين خط ريلي همچنان بلاتكليف مانده است. سابقه ريل دزدي البته فقط منحصر به خط‌آهن غرب نيست. پس از دزدي كابل‌هاي مسي مخابرات پديده، ريل دزدي در ساير خطوط كشور هم طي سال‌هاي گذشته اتفاق افتاده است. ماجراي ريل دزدي از خطوط راه‌آهن ايران، قدمتي چند ساله دارد؛ ماجراهايي كه اگر پاي خط ريلي جديدي در ميان نبوده قطعا براي خطوط قديمي مي‌توانسته است ايجاد‌كننده حادثه‌اي مهيب باشد. همانند اتفاقي كه ٢٦ ارديبهشت‌ماه سال گذشته روي داد و ماموران انتظامي پليس راه‌آهن شمال‌شرق با دستگيري سارقان دو تُن «بالاست» از وقوع حادثه‌اي هولناك براي قطارهاي راه‌آهن تهران- مشهد جلوگيري كردند. اتفاقي كه شايد مي‌توانست حادثه‌اي به بزرگي حادثه قطار تبريز را رقم بزند.ماموران انتظامي ايستگاه «ياتري» به سمت ايستگاه گرمسار هنگام گشتزني بودند كه در تاريكي شب متوجه تردد يك تراكتور درحوالي راه‌آهن شدند. ماموران در بررسي دقيق موضوع، پس از توقف تراكتور و دو سرنشين آن، بالغ بر دو تن «بالاست» در تريلي آنها كشف كردند. بعد از دستگيري سارقان و رسانه‌اي شدن اين اتفاق بود كه ماجراي دزدي ريل كه چند سالي است مسوولان ريلي را آزار مي‌داد كمي رسانه‌اي شد و مسوولان مجبور شدند روزه سكوت‌شان را بشكنند. در آن روزها بود كه مشخص شد پرونده‌هاي متعددي در دادگاه‌هاي كشور براي ريل‌دزدي مفتوح است. از پرونده‌هاي ريل دزدي و پيچ و مهره گرفته تا خاك و بالاست كه شايد عقل شيطان هم به آن نمي‌رسد. دزداني كه پول بادآورده خود را از جيب دولت و مردم مي‌دزدند و با اين كار خود نه تنها به دولت ضرر مي‌زنند كه مردم بي‌گناه را به كام مرگ مي‌كشانند. در اين نوع دزدي؛ سارقان درآمدهاي خود را در ميان آهن‌هاي فولادين ريل‌ها جست‌وجو مي‌كنند. سنگ مي‌دزدند، پيچ و مهره سرقت مي‌كنند و گاهي هم به سراغ خود ريل‌ها مي‌روند و آنها را بار مي‌زنند و با خود مي‌برند. پول بيشتري هم گيرشان مي‌آيد، ولي هرچه پول آنها بيشتر مي‌شود، امنيت از بين مي‌رود.
ريل دزدي‌هاي مشابه
مرداد ماه سال 94 بود كه ٦٠٠ پيچ و مهره از خط‌آهن گرگان سرقت شد و باعث شُل‌شدن ريل شد. همين موضوع عاملي براي خروج قطار گرگان- اينچه‌برون از مسير اصلي بود. اين سرقت توسط افراد ناشناس به طوري انجام شد كه درطول ١٢٥متر هيچ نگهدارنده ريلي وجود نداشت و عملا ريل به كلي رها بود. آن روز قطار سانحه‌ديده ايستگاه اينچه برون را با ٧٠ مسافر به مقصد گرگان ترك كرد و ساعت 30/15 دقيقه در كيلومتر ٥٠٦ اينچه برون- تهران و نزديكي روستاي دوگنچي از خط خارج شد. از آنجا كه پيش از اين سانحه قطار در مسير برعكس يعني گرگان- اينچه برون، مسافران ديگري را منتقل كرده بود، به نظر مي‌رسيد در مدت زمان رفت تا برگشت قطار، افرادي اقدام به سرقت پيچ و مهره‌هاي نگهدارنده ريل كرده بودند. قطار آسيب‌ديده كه ٦ چرخ آن از ريل خارج شد پس از ١٨١ روز غير فعال بودن تعمير و مجددا مورد بهره‌برداري قرار گرفت. هشتم خردادماه سال ۹۲ هم ٩ سارق با ٣ كاميون ريل راه‌آهن را دزديده بودند. اعضاي اين باند، هنگامي كه داشتند اين ريل‌ها را بارگيري مي‌كردند، شناسايي و دستگير شدند. با دريافت خبرهاي مبني بر فعاليت يك باند سرقت، حوالي ايستگاه‌هاي راه‌آهن در شهرستان‌هاي گرمسار و سمنان، پيگيري اين موضوع در دستور كار ماموران پليس راه‌آهن شمال‌شرق قرار گرفت. در تحقيقات ماموران مشخص شد، تعدادي سارق و مالخر با تشكيل باندي، قصد سرقت ادوات دپو شده در ايستگاه راه‌آهن لاهورد گرمسار را دارند. اكيپ‌هاي ويژه‌اي از ماموران پليس راه‌آهن گرمسار و سمنان به محل اعزام شدند و درعملياتي ضربتي و غافلگيرانه، هر ۹ عضو اين باند سرقت را دستگير كردند. سارقان ۱۲ تن آهن‌آلات ريلي را در ٣ كاميون، بارگيري كرده بودند كه با حضور به موقع پليس، شناسايي و دستگير شدند.
اعضاي اين باند سرقت، پس از تكميل پرونده تحويل مرجع قضايي شدند. جالب اينجاست هر چند اين نوع دزدي‌ها مسبوق به سابقه است و همچنان با همه نظارت‌ها اين امر در خطوط مختلف اتفاق مي‌افتد اما سال گذشته بود كه فرمانده پليس راه‌آهن از كاهش 35 درصدي ريل دزدي در چهار ماهه ابتداي سال خبر داده بود و اين امر را نتيجه نظارت‌هاي پليس راه‌آهن دانسته بود اما باز هم با سكوت‌هاي خاص مسوولان اين اتفاق روي مي‌دهد و دزدان با دست كردن در جيب دولت و مردم با جان ملت بازي مي‌كنند. اما خبري از برخوردها با اين سارقان نيست و شايد جالب‌تر اينكه با وجود اينكه دولت به باد انتقاد از عدم اجرايي شدن به موقع وعده‌هايش گرفته مي‌شود اما همچنان اصرار دارد تا در مورد دلايل تاخير در اجراي پروژه‌هايش سكوت كند و نگويند چرا مردم غرب كشور همچنان منتظر شنيدن صداي سوت قطار كرمانشاه هستند.