به نام كردستان به كام «مسرور»

در قرن بيستم بارها تلاش شده بود تا دولتي كُرد در منطقه ما شكل بگيرد، از محمود برزنجي گرفته كه در سال 1922 تا 1924 پادشاهي كردستان را تشكيل داد تا شورش شيخ سعيد پيران در جنوب شرق تركيه در سال 1925، جمهوري آرارات كُردها در سال 1927، جمهوري كردستان سرخ در سال 1922 تا 1929 و جمهوري مهاباد در سال 1946 و انقلاب ملا مصطفي بارزاني در دهه 70 ميلادي كه همه با شكست مواجه شدند. اين شكست‌ها و ناكامي‌هاي پي در پي يا نتيجه اقدام دولت‌هاي مركزي عليه اين جمهوري‌هاي نوپا بود، يا اينكه حاصل ائتلاف‌ها و توافق‌هاي پشت پرده بين‌المللي كه روياي استقلال و تشكيل دولت كُرد را براي كردستان و رهبرانش دور و تا حدي دست نيافتني كرد. حالا مسعود بارزاني، رييس منطقه كردستان عراق مي‌خواهد نامش را در تاريخ ثبت كند. مي‌خواهد نخستين رهبر سياسي كُرد باشد كه در قرن 21 آرزوي تشكيل دولت كُرد را برآورده مي‌كند. با اين حال برخي هم باور دارند كه مسعود بارزاني به دنبال تحقق روياي خود و خانواده خود است، روياي دولت كردستان حالا بيشتر روياي دولت خانواده بارزاني است. به اين ترتيب كه قسمتي از پروژه قومي كُردها به رهبري بارزاني تا حدي شخصي و خانوادگي هم شده زيرا اين طرح و برنامه مي‌تواند آينده سياسي مسرور بارزاني، مشاور شوراي امنيتي منطقه كردستان عراق و پسر مسعود بارزاني را تامين كند. روزنامه الاخبار لبنان در اين باره نوشته كه طرح و برنامه رييس حزب دموكرات كردستان اين است كه قدرت را در اين منطقه در قبضه خود داشته باشد و مانند سران كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس به تنها حاكم كردستان تبديل شوند. اين روزنامه نوشته كه مسعود بارزاني از انتشار داعش در خاك عراق و ضعف دولت مركزي سوءاستفاده كرد و حالا با وجود اعتراض‌هاي بين‌المللي و منطقه و با حمايت آشكار رژيم اسراييل و جانبداري پشت پرده امارات و عربستان، تلاش مي‌كند به نام مردم كردستان اهداف شخصي خود را دنبال و به اين ترتيب خود را به «رهبر تاريخي كُردها» تبديل كند. در چندهفته گذشته نماينده اربيل و سليمانيه ميزبان هيات‌هايي از ايران و امريكا و ديگر كشورها بوده با اين هدف كه مسعود بارزاني از تصميم خود براي برگزاري همه‌پرسي انصراف دهد، اما شروطي كه بارزاني براي عقب‌نشيني از برگزاري همه‌پرسي كردستان مطرح مي‌كند به روشني حكايت از تلاش او براي پيشبرد طرح خانوادگي‌اش دارد. روزنامه الاخبار به نقل از منابع آگاه خود گزارش داده كه بارزاني به برت مك‌گورك، فرستاده ويژه رييس‌جمهور امريكا گفته كه به شرطي با طرح‌هاي بين‌المللي براي به تعويق انداختن همه‌پرسي موافقت مي‌كند كه تا دو سال ديگر به عنوان رييس منطقه كردستان در قدرت باقي بماند و مذاكرات او با بغداد تحت نظارت سازمان‌هاي بين‌المللي باشد و امريكا مقابل هرگونه تلاشي از سوي گروه‌هاي كرد معارض بارزاني بايستد. اين روزنامه به نقل از منابع سياسي آگاه نوشته كه بارزاني اعلام كرده تنها در شرايطي حاضر است كه همه‌پرسي كردستان را به وقت ديگري موكول كند كه در نهايت به قدرت رسيدن پسرش مسرور منتهي شود. به اين ترتيب كه بارزاني از رياست منطقه كردستان عراق انصراف داده، در مقابل از بغداد اين تضمين را دريافت كند كه به مدت دو دوره به عنوان رييس‌جمهور عراق انتخاب شود و از سوي ديگر هم مسرور بارزاني به عنوان رييس بعدي منطقه كردستان عراق انتخاب شود. بر اساس اين خبر اين پيشنهاد بارزاني براي عراق عجيب يا غيرقابل انتظار نبوده زيرا افرادي كه سياست‌هاي او را در عراق دنبال مي‌كنند به خوبي مي‌دانند كه او تلاش مي‌كند رياست منطقه كردستان را به پسرش برساند اما جريان‌هاي كُرد مانند حزب اتحاديه ميهني كردستان و جنبش گوران از ميزان وقاحت بارزاني متعجب شده كه حاضر شده به گفته آنها روياي مردم را فداي روياي خانوادگي‌اش بكند. يك منبع كُرد به الاخبار گفته كه جريان‌هاي سياسي كُرد در شرايطي پذيرفته‌اند كه در همه‌پرسي كردستان حضور داشته باشند كه يك دولت كُرد ايجاد كنند نه اينكه اين دولت را به بارزاني تحويل بدهند. منابع آگاه از شروط بارزاني براي دولت مركزي عراق پرده برداشته و گفته‌اند بارزاني از دولت عراق خواسته تا همه بدهي خود از بودجه منطقه كردستان به اربيل از سال 2013 تا 2017 را پرداخت كند، حقوق نيروهاي نظامي پيشمرگه را پرداخت كند، بر اساس ماده 140 قانون اساسي عراق همه مناطق مورد منازعه را به كردستان الحاق كند، مذاكرات ميان اربيل و بغداد با نظارت و تضمين بين‌المللي همراه شود، اربيل اين حق را خواهد داشت كه نفت و گاز اين منطقه را بفروشد و كنترل سود حاصل از آن متعلق به كردستان باشد و اگر دولت بغداد از اين شروط عدول كند بارزاني مي‌تواند يك دولت كُرد تشكيل دهد.

حيدر العبادي: براي يك تكه زمين نمي‌جنگيم
حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق بار ديگر مخالفت خود را با برگزاري همه‌پرسي كردستان اعلام كرد و با اين وجود اعلام كرد كه ممكن است طي ساعات آتي گشايش بزرگي در اين مساله روي ‌دهد. نخست‌وزير عراق كه سفرش به نيويورك در هاله‌اي از ابهام قرار دارد در ديدار با جمعي از روزنامه‌نگارها و اهالي رسانه و تحليلگران عراقي از جريان‌هاي كُرد عراق خواست كه از برگزاري همه‌پرسي عقب‌نشيني كنند و با اظهاراتي كه اخيرا خواستار بسيج شدن عليه كُردها بوده، مخالفت كرد و گفت كه اگر همه‌پرسي كردستان برگزار شد و نياز بود، نيروهاي عراقي براي ايجاد امنيت وارد عمل مي‌شوند. وي همچنين تاكيد كرد كه مسوولان سعودي با او تماس گرفته و طرحي براي پايان دادن بحران ميان اربيل و بغداد داشته‌اند و او به مسوولان سعودي گفته كه ديدگاه‌هاي بغداد و رياض در اين زمينه كه نبايد كشورهاي منطقه را گرفتار پروژه‌هاي تقسيم و تجزيه كرد، نزديك به هم است. العبادي طرح پيشنهادي فواد معصوم، رييس‌جمهور عراق را هم رد كرده و گفت اگر با كُردها به نتيجه‌اي نرسيم به قانون اساسي رجوع خواهيم كرد. نخست وزير عراق گفت تركيه، ايران، ايالات متحده و حتي عربستان با تجزيه عراق مخالف هستند و برخي از اين كشورها حتي به تعويق همه‌پرسي هم قانع نمي‌شوند و مي‌خواهند كه همه‌پرسي كردستان لغو شود. وي تاكيد كرد كه به خاطر يك منطقه، يك شهر يا يك تكه زمين وارد جنگ نخواهد شد و يادآور شد كه به جاي اينكه در اين مناطق درگيري نظامي ايجاد كنيم بايد همكاري كنيم تا امنيت را به اين مناطق بازگردانيم. حيدر العبادي همچنين گفته كه دولت بغداد اقدامات تنبيهي عليه شهروندان كُرد اعمال نخواهد كرد ولي ممكن است عليه برخي چهره‌هاي سياسي اقدام قضايي صورت بگيرد. نوري‌المالكي، معاون اول رييس‌جمهور عراق هم با طرح‌ فواد معصوم و آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل در خصوص همه‌پرسي كردستان عراق مخالفت كرده و از اربيل خواسته حكم دادگاه عالي فدرال عراق را تمكين كند. از طرفي فواد معصوم، رييس‌جمهور عراق كه در طول هفته‌هاي گذشته بارها تحت فشار افكار عمومي و چهره‌هاي سياسي عراقي قرار گرفته بود تا موضع روشني در قبال همه‌پرسي داشته باشد روز چهارشنبه راهي سليمانيه شد و با مسعود بارزاني، رييس منطقه كردستان ديدار كرد. يك منبع كُرد به خبرگزاري تركمان نيوز گفته بود فواد معصوم براي راضي كردن بارزاني براي تعويق همه‌پرسي كردستان عراق به سليمانيه سفر كرده و بارزاني مساله تعويق همه‌پرسي را از سليمانه اعلام خواهد كرد. عبدالباري زيباري، نماينده پارلمان عراق هم گفته بود ديدار معصوم و بارزاني هم در خصوص همه‌پرسي كردستان سرنوشت‌ساز خواهد بود. با اين حال پيش‌بيني‌ها درست از آب در نيامد و مسعود بارزاني كه پيشتر اولتيماتوم داده بود در صورتي كه تا سه روز جايگزين مورد نظر او براي همه‌پرسي مطرح نشود، همه‌پرسي در زمان خود يعني 25 سپتامبر برگزار خواهد شد؛ سخني نگفته كه حاكي از عقب‌نشيني از برگزاري همه‌پرسي جدايي كردستان باشد. بارزاني بعد از ديدار با معصوم به استاديوم شهر سليمانيه رفت و در حضور گروهي از حاميانش اعلام كرد كه شكي وجود ندارد كه اهالي سليمانيه به همه‌پرسي كردستان راي آري مي‌دهند و تاكيد كرد كه اين همه‌پرسي تصميم جمعي مردم كردستان است. بارزاني گفت: مدت‌ها پيش گفته بوديم كه همه‌پرسي كردستان را برگزار خواهيم كرد، اما هميشه فكر مي‌كردند كه در تصميم خود جدي نيستيم و از اين سخن فقط براي اعمال فشار استفاده مي‌كنيم اما واقعيت اين است كه همه‌پرسي تلاش براي رسيدن به يك هدف مقدس است و آن هدف هم استقلال كردستان است. بارزاني ادامه داد كه بارها گفته‌ايم تعويق همه‌پرسي منوط به ارايه جايگزين بهتري است ولي ما تاكنون چنين جايگزيني دريافت نكرده‌ايم، همه‌پرسي به معناي پايان همه‌چيز نيست و نمي‌توان مردم كردستان را از اظهارنظر منع كرد. بارزاني ادامه داد كه از 100 سال گذشته تاكنون كُردها مي‌خواستند در عراق شريك باشند، حالا امروز مي‌خواهيم كه همسايگان خوبي باشيم. وي مدعي شد كه در عراق فقط چهره مسوولان عراقي تغيير كرده و روش آنها تغيير نكرده است و رويكرد عدم پذيرش ديگري همچنان وجود دارد. از سوي ديگر و در حالي كه هنوز سفر حيدر العبادي به نيويورك كاملا منتفي نشده است، هوشيار زيباري از رهبران اتحاديه ميهني كردستان عراق در صفحه توييتر خود فواد معصوم را رييس‌جمهور ضعيف كُرد توصيف كرده و نوشته كه او فردي بدون قدرت در عراق است و حيدر العبادي، نخست‌وزير شيعه عراق مانع حضور معصوم در نشست مجمع عمومي سازمان ملل شده است.