روند قتل افزايشي نيست كنترل خشم بلد نيستيم
سيد حسن موسوي چلك
رييس انجمن مددكاران اجتماعي
در كشور ما بر اساس آمار پرونده‌هاي قتلي كه در مراجع قضايي و پزشكي قانوني وجود دارد، خشونت دومين يا سومين علت قتل‌هاست. موضوع خشونت در كشور و جامعه ما آمار بالايي است و دلايل بسيار متعددي دارد. از سياستگذاري‌هاي ما در عرصه‌هاي كلان كشوري در حوزه‌هاي اجتماعي گرفته تا آموزش‌هايي كه به مردم داده‌ايم. اينها آنچنان كه بايد موثر واقع نشده است. مهارت‌هاي كنترل خشم و تصميم‌گيري به عنوان يكي از مولفه‌هاي كنترل خشونت در جامعه آموزش داده نشده است. من فكر مي‌كنم روند قتل در ايران روند افزايشي نيست ممكن است جوي كه در جامعه ايجاد مي‌شود ناگهان روي يك موضوع متمركز شود. البته وقتي رسانه‌ها در يك مقطع زماني به آن مي‌پردازند، بيشتر ديده مي‌شود. همچنين در چندين سال اخير روند قتل عمد در كشور ما روند افزايشي و نگران‌كننده دارد. آموزش‌هايي كه درمورد كنترل خشونت به مردم مي‌دهيم بسيار مهم است. طبيعتا بايد برنامه‌هاي پيشگيري هم مبتني بر همين باشد. وقتي يك بيماري در جامعه‌اي شايع مي‌شود بايد برنامه‌هاي پيشگيري‌كننده را هم در اين مورد داشته باشيم.
بايد عامل اجتماعي كه در اين حوزه نقش موثري ايجاد مي‌كند را شناسايي كنيم و در جهت برطرف كردن آن برنامه‌ريزي‌هاي مدون شده داشته باشيم. وقتي مي‌بينيم خشونت در اولويت‌هاي اوليه قضايي است بايد برنامه‌ها هم متناسب و مبتني با همين باشد. وقتي اين‌گونه نيست چنين تبعاتي هم در جامعه دارد. من فكر مي‌كنم موضوع قتل در كشور ما در مقايسه با خشونت‌هاي ديگر نگران‌كننده است. در مورد خانوادگي شدن قتل‌ها نيز عوامل مختلفي در آن دخيل است. در بعضي از موارد ممكن است كسي استاد دانشگاه باشد اما مهارت كنترل خشم را نداشته باشد و مرتكب قتل‌هاي سنگين شود. اين آموزش‌ها بايد از كودكي به بچه‌ها آموزش داده شود. ما چند مهارت داريم كه كمك مي‌كند كه بتوانيم رفتارمان را مديريت كنيم.
مهارت‌هاي ده گانه‌اي كه از جمله آنها مقابله با استرس و هيجان است. اين مهارت‌ها كمك مي‌كند افراد در شرايط بحراني تصميم‌هاي درست را بگيرند. ما به طور عاميانه مي‌گوييم اگر دعوا كردي نفس عميق بكش يك ليوان آب بخور. بايد اين مهارت را آموزش داد. در افراد مختلف چگونگي پياده كردن اين تكنيك‌ها متفاوت است. عاملي كه باعث مي‌شود فرد بتواند با ناكامي‌هايش در زندگي مقابله كند نيز بسيار متفاوت است. هر چه شدت عامل قوي‌تر باشد، نوع خشونت شدت بيشتري دارد. من فكر مي‌كنم نقش مسوولان در كنترل اين آموزش‌ها بسيار مهم است. آسيب‌هاي اجتماعي بايددر جامعه كمتر شود. از موارد بسيار كوچك مثل آلودگي‌هاي صوتي گرفته تا آموزش مسووليت‌هاي اجتماعي براي افراد. البته خشونت فقط مختص جامعه ما و يك مقطع زماني خاص نيست و در همه زمان‌ها و همه جوامع موضوع خشونت از موضوعات شايع اجتماعي است.
از طرف ديگر شرايط كلي جامعه بر موضوع خشونت تاثير مي‌گذارد. در شاخص نشاط كشورهاي دنيا ايران رتبه 115 را كسب كرده و اين بدان معناست كه در جامعه خالي از نشاط، خشونت جزيي از رفتار مردم آن كشور مي‌شود. ناكامي‌ها نيز يكي از مهم‌ترين دلايل افزايش خشونت است. هر چقدر ناكامي در خواسته‌هاي فردي و جمعي بيشتر شود به تبع آن خشونت‌ها هم افزايش پيدا مي‌كند. گاهي مواقع هم خشونت ناشي از اعتراض به شرايط موجود هست و نبايد به سادگي از كنار آن گذشت. كاهش شاخص‌هاي سلامت اجتماعي يكي ديگر از عوارض آن خشونت است.
در مقابل، محيط‌هاي اجتماعي وقتي داراي همبستگي، انطباق، تعلق اجتماعي و ارتباط بيشتري باشند طبيعا خشونت محلي از اعراب نخواهد داشت. آنجايي‌كه اعتماد به قانون و مجريان قانون افزايش پيدا كند خشونت كاهش مي‌يابد.